12:44 / 02.03.2024
11380

Россиянинг барча самолётларини етказиб бериш икки йилга кечиктирилди

Россия расмийларига кўра, самолётлар импорт ўрнини босганлиги сабабли парвоз синовларидан ўтишга улгурмаяпти. Эҳтимол, авиаташувчилар «дўст» мамлакатлардан ёрдам сўрайди.

Фото: AP

Россия авиакомпанияларида Ғарбда ишлаб чиқарилган самолётлар ўрнини босиши мўлжалланган самолётларни етказиб бериш дастури 2024 йилдан 2025-2026 йилларга кўчирилди, деб хабар берди «Коммерсант» 1 март, жума куни РФ Саноат ва савдо вазирлиги ҳамда «Ростех» давлат корпорациясидаги ўз манбаларига таяниб.

«Ростех» корпорацияси раҳбари Сергей Чемезов «флагман» МС-21 самолётларини серияли етказиб бериш бошланиши кечиктирилиши ҳақида эълон қилди. Самолётни ишлаб чиқиш 2000-йилларнинг бошидан бери давом этмоқда ва лойиҳа турли босқичларини амалга ошириш муддатлари бир неча бор ўзгартирилди, дея аниқлик киритади «Коммерсант».

Россия авиация саноатидаги манбаларга кўра, самолёт импорт ўрнини босганлиги сабабли парвоз синовларидан ўтишга улгурмаяпти, чунки «самолётнинг хусусиятлари турли сабабларга кўра дастлаб кўрсатилганига мос келмаяпти». Кечиктириш Россияда ишлаб чиқилаётган барча фуқаролик самолётларига тегишли - SJ-100, МС-21, Ту-214, Ил-114-300 ва «Байкал». 

«Коммерсант» ўрта масофага мўлжалланган МС-21 йўловчи самолётини мисол қилиб келтирди, унинг оғирлиги Ғарб компонентлари қўлланган олдинги версияга нисбатан қарийб олти тоннага ошди, бу эса маҳаллий композицион материаллар ва янги тизимлардан фойдаланиш ҳисобига содир бўлди. Нашр манбаси вазнни камайтирмасдан, режалаштирилган парвоз кўрсаткичларига эришиш мумкин эмаслигини тасдиқлайди. 

Россия ҳукумати авиация муаммоларига оптимизм билан қараяпти 

«Коммерсант» сўзларидан иқтибос келтирган Россия президенти Путин 2023 йил декабрида тўғридан тўғри мулоқотда Россия 2030 йилгача «мингтадан ортиқ» самолёт ишлаб чиқаришни режалаштираётганини айтди. 2022 йил июн ойида Россия бош вазири Михаил Мишустин 2030 йилгача ҳаво транспорти саноатини ривожлантириш дастурини амалга ошириш учун 770 миллиард рублдан ортиқ маблағ ажратилишини маълум қилган эди. 

«Коммерсант»га «Ростех» корпорацияси хабар беришича, «тўлиқ импорт ўрнини босувчи самолётнинг якуний кўриниши (МС-21) жорий йил иккинчи ярмида шаклланади» ва чекловларни олиб ташлаш дастури босқичма-босқич амалга оширилади. Бу «самолётни энг юқори авиакомпания талабларига жавоб берадиган параметрларга етказиш имконини беради».

РБК агентлиги хабар беришича, РФ Саноат ва савдо вазирлигидаги манба импорт ўрнини босувчи дастурлар «жаҳон стандартлари бўйича мисли кўрилмаган муддатда амалга оширилаётгани» ва барча самолёт тизимлари ҳамда компонентларида импорт ўрнини босишнинг шунга ўхшаш мисоли «замонавий дунё авиациясида мавжуд эмас»лигини таъкидлади.

2022 йилда қабул қилинган авиация саноатини 2030 йилгача ривожлантириш бўйича комплекс стратегияда авиакомпаниялар шу вақт ичида Россиянинг 1036 та йўловчи самолётларини қабул қилиши керак, улардан 339 таси «Аэрофлот» гуруҳи учун мўлжалланган. 

Россия авиациясига қарши санкциялар 

Россия армиясининг Украинага кенг кўламли ҳужуми сабабли Россия фуқаро авиацияси мисли кўрилмаган халқаро санкциялар остида қолмоқда. Икки йилдан ортиқ вақт давомида Россияга самолётлар учун эҳтиёт қисмларни етказиб бериш тақиқланган. Бундан ташқари, 500 тага яқин самолёт - Россия флотининг деярли ярми Россия ҳаво ҳудудидан уча олмаяпти. Бу самолётни ўзига қайтаришни талаб қилаётган хорижлик лизинг берувчилар билан боғлиқ. 

DW билан суҳбатлашган экспертлар фикрича, Россия авиация саноатининг «хавфсизлик чегараси» яқин келажакда парвозлар хавфсизлигини таъминлаш учун етарли. Керакли эҳтиёт қисмлар турли йўллар билан олиняпти: контрабанда ёки эски самолётларни демонтаж қилиш орқали. Аммо бу, дейди мутахассислар, беш йил ичида эҳтиёт қисмларга бўлган талабни тўлиқ қондириш ва шу орқали йирик авиафалокатларни бартараф этиш учун етарли эмас.

Шу тариқа, Friendly Avia Support консалтинг компанияси директори Александр Ланецкий ҳар бир самолёт бир ярим йилда режали таъмирдан ўтиши кераклигини таъкидлайди. Мутахассиснинг таъкидлашича, эскирган ёки шикастланган эҳтиёт қисмлар бошқа самолётлардан олиб ташланганлари билан алмаштирилиши мумкин. Бундай «самолёт каннибализми» бир неча йил давом этиши эҳтимоли бор, аммо кейин янги материаллар керак бўлади, айниқса РФда шасси ва двигателларини тўлиқ таъмирлаш хизмати деярли мавжуд бўлмаган шароитда. Эронда шундай база бор, лекин буюртмани бажариш муддати стандарт 1 ой ўрнига 7 ойни ташкил қилади ва сифати шубҳали, дейди Ланецкий.

Top