O‘zbekiston Jurnalistlari ijodiy uyushmasi (JIU) 3 may — Jahon matbuoti erkinligi kuniga bag‘ishlab, Jurnalistlarni qayta tayyorlash markazi bilan hamkorlikda «Turkiston» saroyida «Oltin qalam» XII Milliy mukofotini topshirish marosimini o‘tkazdi.
Tanlovga 2016 yilning 31 martidan 2017 yilning 31 martigacha — bir yil davomida gazeta va jurnallarda chop etilgan, radio orqali efirga uzatilgan hamda televideniyeda ko‘rsatilgan va internet nashrlarida berilgan materiallar qabul qilindi va g‘oliblar aniqlandi.
Bu yilgi taqdimotdan keyin ijtimoiy tarmoqlarda mukofotni topshirish mezonlari ko‘p tanqidlarga uchradi, o‘z ishining ustasi bo‘lgan fidoiy jurnalistlar bir chetda qolib, nomi chiqmagan nomlar yoki o‘tmishdagi faoliyati uchun taqdirlangan nomdor nashrlar ko‘pchilikning e'tirozlariga sabab bo‘ldi. Xususan, jurnalist va bloger Sanjar Said o‘zining feysbukdagi sahifasida «Kimlarningdir shaxsiy tomorqasiga aylangan bu tanlovda qatnashish va unda g‘olib bo‘lishni isnod» deb atadi.
«Jahon so‘z erkinligi kunida bir to‘da yaloqxo‘r, qo‘g‘irchoq so‘zbuzar-maqtovtuzarlarning qilgan beminnat xizmatlarini taqdirlash uchun o‘ylab topilgan bu mukofot aslida so‘z erkinligi, fikrlash erkinligi, jurnalistlar haqqoniyligi, xolisligiga katta daxldan boshqa narsa emas», deya davom etadi Sanjar Said.
U aslida jurnalist qaysidir tanlovda g‘olib bo‘lish, unvon olish uchun emas, balki xalq dardi, oddiy odamlar muammosini aritish, jamiyatdagi kamchiliklarga qarshi kurashish uchun qalam tutishi uning asosiy burchi va vazifasi ekanini ta'kidlab o‘tgan.
«Birgina insonning muammosini hal qilish, hayotiga yorug‘lik olib kirish qanchalar baxt, necha yillardan beri kishilarni qiynab kelayotgan muammoni bartaraf etish qanchalar sharaf! Garchi bu yo‘lga beminnat, xolis qadam qo‘ysangiz ham odamlardan rahmatu minnatdorchilik eshitish, ular ko‘zida quvonch ko‘rishdan ortiq mukofot bormikan? Qalami o‘tkir, yuragi xalq dardida yonish, qo‘llari haqiqatni yozishdan tolmayotgan, haq yo‘lda to‘xtamayotgan jurnalist do‘stlarim, chinakam oltin qalam Sizning ilkingizda! Haqiqiy g‘olib aslida sizlar, xalq buni tan oladi, Haq sizlarga madadkor. Arzimagan mukofot, uch-to‘rt so‘m ko‘nglingizni ranjitmasin! Sizga Allohdan kuch-quvvat, oilangizga xotirjamlik, ahillik, xonadoningizga qut-baraka, ijodingizga ulkan parvozlar tilayman. Keng maydon kurashlari sizni chorlamoqda!», deya fikrlarini yakunlagan u.
Qayd etish kerakki, Sanjar Said tanlovda qatnashmagan. U shuni ilova qilar ekan, g‘oliblarga nisbatan shaxsiy g‘arazi yo‘qligi, lekin bu safar nimadir yangilik bo‘lishidan umidvor bo‘lgani, aslida esa hammasi eski hammom, eski tosligicha qolganini keltirib o‘tgan.
Ushbu post ostida kun bo‘yi muallifni yoqlovchilar hamda unga qarshilar o‘rtasida munozaralar davom etdi va ayni paytda ham davom etmoqda.
Sanjar Saidning o‘zi ham post ostidagi munozaralarda qatnashgan va g‘olib bo‘lganlar qanday materiallari uchun g‘olib bo‘lganini ochiqlashni so‘ragan.
Bildirilgan fikrlarda mukofotga da'vogar bo‘lish uchun jurnalist o‘zi hujjat tayyorlashi va o‘zi yozgan materiallarni o‘zi hay'atga topshirishi kerakligi taajjublanarligi aytib o‘tilgan.
«Menimcha, bu mukofotga xujjat topshirish shart bo‘lmasligi kerak. Hammaning ichidan tanlanishi kerak.
Menimcha, Sanjarning maqsadi nega falonchi oldi, nega falonchi olmadi, deyishdan ko‘ra, umuman shu mukofot g‘oliblarining aniqlash tizimi noto‘g‘ri ekani...», deydi taniqli sport jurnalisti Qahramon Aslanov.
«Sanjar Saidga qarshi chiqayotganlar tanlovning qaysi maqsadda o‘tkazilganini bilishlari zarur. Tanlov shartida shunday so‘zlar bor: «milliy va xalqaro jurnalistikaning eng yuksak yutuqlarini keng ommalashtirish, OAV xodimlari fuqarolik pozitsiyalarini namoyon etishlari uchun sharoit yaratish hamda jurnalistlarda tanqidiy mushohada va ijodiy faoliyatga yangicha yondashuvlarni shakllantirish maqsadida «Oltin qalam» XII Milliy mukofoti uchun xalqaro tanlovni o‘tkazadi».
Esdan chiqarmaylik, tanlov 3 may – Jahon matbuoti erkinligi kuniga bag‘ishlangan. Endi xolislik bilan ayting: qaysi mualliflarni erkin matbuot g‘oyalariga sodiq deb aytish mumkin? Kimda tanqidiy mushohada va ijodiy faoliyatga yangicha yondashuvlar shakllanganini ko‘rdingiz?
Demokratik mamlakatlarda e'tiborli tanlovlar jamoat tashkilotlari tomonidan o‘tkaziladi. Davlat amaldorlari, ular devondami yo boshqa joyda ishlashidan qat'i nazar, tanlov natijasiga ta'sir qila olmaydi. Ya'ni davlatning o‘zi tanlov o‘tkazib, o‘ziga qarashli nashr-u agentliklarni taqdirlamaydi. Taqdirlanganlar esa kasbdoshlari va jamoatchilik oldida obro‘yini yo‘qotadi», deya o‘z fikrlarini yozgan tajribali jurnalistlardan biri Toshpo‘lat Rahmatullayev.
Bildirilayotgan e'tirozlar haqli bo‘lib, tanlov tartiblarini o‘zgartirish zarurati mavjudligi ayon.
Albatta, ko‘pchilik hujjat topshirib mukofot so‘rashni o‘ziga ep ko‘rmaydi. Bu hatto xo‘rlikning o‘zginasi haqida aytganlar ham bo‘lgan.
«Onlayn tartibda ro‘yxatdan o‘tib ma'lumotlarni elektron yuborish mexanizmini yo‘lga qo‘yishni taklif qilardim tashkilotchilarga!», deyilgan shunday takliflardan birida.
Munozaralar davom etmoqda, bildirilayotgan e'tirozlar tanlov tashkilotchilari tomonidan ko‘rib chiqilib, o‘zgarishlar amalga oshirilishi kutib qolinadi.
