Kaliforniyada dahshatli o‘rmon yong‘inlari: qurbonlar bor, mashhurlarning uylari yonib ketmoqda

Kaliforniya shtatining Los-Anjyeles okrugida davom etayotgan o‘rmon yong‘inlari tufayli kamida besh kishi halok bo‘lgan. Bu haqda Los-Anjyeles o‘t o‘chirish xizmati boshlig‘i Entoni Marronga asoslanib ABC News 9 yanvar kuni xabar bergan.

O‘t o‘chirish xizmati baholariga ko‘ra, Pasifik-Paliseydsning o‘zida (Hollivudning mashhur shaxslaridan ko‘pchiligining uylari joylashgan nufuzli hudud) mingdan ortiq bino yonib ketgan. Iton-Kanyonda ham taxminan shuncha uy vayron bo‘lgan yoki jiddiy shikastlangan. Qurbonlarning barchasi mazkur hududdan topilgan. 

Los Angeles Times xabariga ko‘ra, 8 yanvar kuni yong‘in Hollivudning mashhur belgisi joylashgan tepalikka yetib kelgan. Olov Hollivud bulvari va «Shon-sharaf xiyoboni» yaqinida ham tarqalgan, deb xabar bermoqda Hollywood Reporter. Mahalliy aholi vakillaridan biri hududdagi vaziyatni «xaotik» deb atagan. «Yo‘llar o‘t o‘chiruvchilar va politsiyachilar avtomobillari, shuningdek, ketishga urinayotgan kishilarning mashinalari bilan to‘lgan», — degan u CNN muxbiriga.

ABC News yozishicha, Los-Anjyelesda o‘rmon yong‘inlarining oltita o‘chog‘i aniqlangan va shundan faqat bittasida vaziyat nazoratga olingan. CNN xabarida beshta yong‘in o‘chog‘i haqida gap boradi, bittasi faqat 40 foizga lokallashtirilgan. Jami 130 ming kishi yashaydigan hududlarda evakuatsiya amalga oshirish buyrug‘i berilgan, o‘n minglab kishilar allaqachon xavfsiz joylarga ko‘chirilgan yoki uylarini mustaqil ravishda tark etgan. 

Kuchli shamol va quruq ob-havo yong‘inga qarshi kurashishni qiyinlashtirmoqda. Barcha yong‘inlarning jami maydoni 100 kilometr kvadratdan oshadi.

Malibuda yong‘in oqibatida amerikalik aktrisa Peris Hiltonning uyi yonib ketgan. «Oilam bilan o‘tirib, yangiliklarda Malibudagi uyimiz tag-tubi bilan yonib ketganini jonli kuzatdik — bu men hech kimga ravo ko‘rmaydigan hodisa», — degan aktrisa instagramdagi sahifasida. 

Xabarlarga ko‘ra, yong‘inda Malibudagi bir vaqtlar Leonardo di Kaprioga tegishli bo‘lgan uy ham vayron bo‘ldi. Tinch okeani sohilidagi avtomagistralda joylashgan uy 2021 yilda 10 million dollarga sotilgandi, unga qadar di Kaprio yigirma yildan ortiq vaqt davomida ushbu uyga egalik qilgan.

Yong‘in kechayotgan Tinch okeani sohilidagi Malibu shahri va Paliseyds hududida ko‘plab mashhurlarning uylari bor. Yong‘in oqibatida bu hududlarda butun boshli mavzelarning kuli ko‘kka sovurilgan.

TMZ va Page Six tabloidlari ma’lumotiga ko‘ra, Entoni Hopkins, Tom Henks, Ben Afflek, Mayls Teller, Mendi Mur, Adam Brodi, Spenser Bratt, Jon Gudmen, Bill Kristal va Yudjin Levi kabi aktyorlarning uylari ham alanga ichida qolgan. Aktyorlarning o‘zi hozircha buni tasdiqlamagan.

Sky News xabar berishicha, yong‘in tarqalgan hududlarda Mett Deymon, Stiven Spilberg, Dr. Dre, Adam Sendler, Beyonse, Jay-Z, Kim Kardashyan, Ledi Gaga va Billi Aylish kabi mashhurlarning qarorgohlari bor. O‘rmon yong‘inlari sababli evakuatsiya qilinganlar orasida Mark Hemill, Jyeyms Vuds kabi aktyorlar ham borligi xabar qilingan.

AQSh prezidenti Jo Bayden Kaliforniyadagi yong‘inlar tufayli Rim va Vatikanga rejalashtirilgan tashrifini bekor qildi. U gubernator Gevin Nyusomning so‘rovini qanoatlantirib, yirik tabiiy ofat haqida e’lon qildi. Bunday chora Los-Anjyeles okrugida jabrlanganlarni federal miqyosda moliyalashtirish imkonini beradi. 

«Yordam vaqtinchalik uy-joy va uylarni ta’mirlash uchun grantlar, sug‘urtalanmagan mulk yo‘qotishlarini qoplash uchun arzon kreditlar hamda jismoniy shaxslarga va biznes egalariga tabiiy ofat oqibatlaridan xalos bo‘lishda yordam beradigan boshqa dasturlarni o‘z ichiga olishi mumkin», — deyiladi Bayden ma’muriyati bayonotida.

«Paliseyds yong‘ini» (The Palisades Fire) AQSh tarixidagi eng «qimmatga tushgan» ofat bo‘lishi mumkin. Yetkazilgan zarar miqdori allaqachon 57 milliard dollardan oshib ketgan va raqamlar ortib boraveradi.

Yong‘inlar tufayli Amerika kinoakademiyasi «Oskar» uchun nomzodlarni e’lon qilish marosimini 17 yanvardan 19 yanvarga ko‘chirgan. «Biz Janubiy Kaliforniyadagi vayronkor yong‘inlardan jabrlanganlarga chuqur hamdardligimizni izhor etamiz. Akademiyamizning ko‘plab a’zolari va sohadagi hamkasblarimiz Los-Anjyeles hududida istiqomat qiladi va ishlaydi, biz haqingizda qayg‘uramiz», — deyilgan akademiya direktori Bill Kramerning maktubida. Yong‘inlar munosabati bilan Amerika kinostudiyalari Los-Anjyeles atrofida serial va filmlar ishlashni to‘xtatgan. Bular orasida «Ehtiros anatomiyasi», Fallout, «Ebbott boshlang‘ich maktabi» va boshqa seriallar bor.

Pasifik-Paliseyds hududi evakuatsiya va yong‘indan keyin «arvoh shahar»ga o‘xshab qolgan, deydi CNN muxbiri Li Uoldman. U misol sifatida bir necha soat oldinroq butun turgan, ammo ko‘p o‘tmay faqat xarobalari qolgan mahalliy san’at galereyasi tasvirlarini keltirgan.

Los-Anjyeles okrugi prokurori Natan Hokman talonchilik va yong‘indan jabrlanganlarga hujum qilish holatlari uchrayotganini ma’lum qilgan. U «boshqalarning dardi va iztirobidan foydalanib qolishga uringan kimsalarning hech biri jazosiz qolmasligi»dan ogohlantirgan. Okrug sherifi Robert Luniga ko‘ra, ikki kishi talonchilik qilgani uchun hibsga olingan.