Isroil ko‘chmanchilarining G‘arbiy sohildagi hujumlari, armiyasini ko‘paytirayotgan Germaniya va Pentagonning yangi missiyasi – kun dayjesti

O‘tgan kun davomida jahonda ro‘y bergan eng asosiy voqea va yangiliklar sharhi bilan kundalik xabarnomada tanishtiramiz.

{Yii::t(}

O'tkazib yuborish 6s

O'tkazib yuborish

Isroil ko‘chmanchilari G‘arbiy sohildagi masjidni yoqib yubordi

Falastinlik rasmiylarning aytishicha, 13 noyabr kuni isroillik radikal ko‘chmanchilar bosib olingan G‘arbiy sohilda masjidni yoqib yuborgan. Bu kuchayib borayotgan tartibsizlik G‘arbiy sohildagi o‘n minglab falastinliklarni ko‘chishga majbur qildi.

Hujum vaqtida masjid bo‘sh bo‘lgan va hech kim jarohat olmadi. Lekin masjid ichidagi kitoblar va gilamlarning bir qismi yongan. «Bu ekstremistik guruhlar hayotimizni vayron qilmoqda», dedi hujumga uchragan masjid imomi Ahmad Salem.

Isroil armiyasi bosh shtabi rahbari general-leytenant Eyol Zamir bu hafta falastinliklarga qarshi ko‘chmanchilar zo‘ravonligini kamdan kam uchraydigan tarzda qoraladi. Isroil harbiy bayonoti o‘sha hududdagi masjidga qilingan o‘t qo‘yish hujumini tasdiqladi, biroq uni kim sodir etganini aytmadi. Harbiylar har qanday zo‘ravonlikni qoraladi va «hududda xavfsizlik va tartibni ta’minlashni davom ettirishini» bildirdi.

Tramp ma’muriyati ham hujumlardan xavotir bildirdi. «G‘arbiy sohildagi voqealar tarqalib, G‘azoda qilayotgan ishlarimizni izdan chiqarishi mumkinligidan biroz xavotir bor», dedi AQSh Davlat kotibi Marko Rubio.

BMTning Quddusdagi gumanitar masalalar bo‘yicha idorasi G‘arbiy sohilda «falastinliklarga qarshi ko‘chmanchilar zo‘ravonligi keskin oshgani» haqida ogohlantirdi.

Falastinlik va isroillik huquq faollari — Isroil hukumati ko‘chmanchilar hujumlariga odatda ko‘z yumib kelishini aytadi. Xususan, seshanba kuni G‘arbiy Sohildagi Nablus shahri yaqinida o‘nlab niqobli ko‘chmanchilar falastinliklarga hujum qilib, avtomobillarga o‘t qo‘yib yuborgan edi. Undan oldinroq esa, ko‘chmanchilar zaytun terayotgan dehqonlar va ularning oldida bo‘lgan xalqaro jurnalistlar hujum qilishgan.

Germaniya armiyasini ko‘paytirmoqchi

Germaniyaning koalitsion hukumati bir necha oylik siyosiy tortishuvlardan so‘ng qo‘shinlar sonini oshirish uchun yangi harbiy xizmat rejasiga kelishdi. Qonunchilar ushbu rejani 2025 yil oxiriga qadar ovozga qo‘yishlari kutilmoqda.

Yangi harbiy xizmat rejasi barcha 18 yoshli erkaklarni xizmatga yaroqlilik bo‘yicha anketani to‘ldirishga va 2027 yildan boshlab tibbiy ko‘rikdan o‘tishga majbur qiladi. BBCʼning yozishicha, bu qaror Berlin Yevropaning eng kuchli an’anaviy armiyasini yaratishga intilayotgan bir paytda qabul qilindi.

Yil boshida Germaniya mudofaa vaziri general Karsten Breuer G‘arbiy NATO to‘rt yil ichida mumkin bo‘lgan Rossiya hujumiga tayyor bo‘lishi kerakligini aytgandi.

Bundesver hozirda taxminan 182 ming askarga ega. Yangi harbiy xizmat modeli bu sonni kelasi yil ichida 20 mingga oshirishni, keyingi 10 yil ichida esa 255–260 minggacha yetkazishni maqsad qiladi. Bundan tashqari armiyani 200 mingga yaqin zaxirachilar bilan to‘ldirishni maqsad qilgan.

Kelasi yildan boshlab barcha 18 yoshli erkaklar va ayollarga ularning qiziqishi va qurolli kuchlarga qo‘shilish istagini baholash uchun anketalar yuboriladi. Erkaklar uchun majburiy, ayollar uchun ixtiyoriy bo‘ladi.

Agar hukumat maqsadlariga erishilmasa, parlament majburiy chaqiruv shaklini ko‘rib chiqishi mumkin. Mahalliy so‘rovnomalarga ko‘ra, nemis yoshlari bundan xavotirda va ularning katta qismi bunga qarshi.

AQShning yangi «missiyasi»

AQSh Mudofaa vaziri Pit Hegset payshanba kuni «G‘arbiy yarimshardan 'narko-terrorizm'ni yo‘q qilish» uchun «Janubiy nayza amaliyoti» nomli yangi missiyani boshlashini e’lon qildi.

«Prezident Tramp ushbu harakatni buyurdi va Urush departamenti buni amalga oshirmoqda», dedi Hegset.

Uning aytishicha, qo‘shma vazifa AQSh mudofaa vazirligining Janubiy qo‘mondonligi boshchiligida amalga oshiriladi. «G‘arbiy yarimshar — Amerika mahallasi va biz uni himoya qilamiz», dedi u.

Tramp ma’muriyati ham yanvar oyida «dengizdagi giyohvandlik yuklariga qarshi operatsiyalar»ga doir missiya e’lon qilgandi. Hegsetning e’loni o‘sha dastur kengayishimi yoki butunlay yangi missiyami — bu mavhum.

CBS News xabar berishicha, Trampga chorshanba kuni harbiy amaldorlar Venesuelaga qarshi harbiy operatsiyalar variantlari, jumladan, quruqlikdagi zarbalar rejasini taqdim etgan.

Rossiya Kiyevga keng ko‘lamli hujum uyushtirdi

Rossiya armiyasi juma kuni erta tongda Kiyevga keng ko‘lamli yopirilma hujum uyushtirdi. Natijada Ukraina poytaxtining ko‘plab tumanlarida yong‘in chiqdi. Shahar meri Vitaliy Klichkoning aytishicha, kamida 11 kishi jarohatlangan, favqulodda xizmatlar bir nechta zarbalarga javob bergan.

Rasmiylarning aytishicha, poytaxtga hujum davom etayotgan va fuqarolardan havo hujumi ogohlantirishi bekor qilinmaguncha boshpanalarda qolish so‘ralgan. Shahar ma’muriyati elektr va suv ta’minotida uzilishlar bo‘lishi mumkinligidan ogohlantirdi.

«Ruslar turar joy binolarini nishonga olyapti. Amalda har bir tumanda juda ko‘p ko‘p qavatli uylar shikastlangan», deyiladi bayonotda. Hujumda ham dronlar, ham raketalar qo‘llangan.

Darnitskiy tumanida hujum oqibatida turar joy binosi hovlisi va bir ta’lim muassasasi hududida yong‘in chiqqan.

Rossiya hozircha tinch aholiga hujumlar bo‘yicha izoh bermadi.

O‘z navbatida Rossiyaning Novorossiysk hududiga qilingan dron hujumi natijasida neft bazasiga zarar yetdi. Dron neft terminaliga zarba bergan va obektda yong‘in kelib chiqqan. Shuningdek, qirg‘oq bo‘yidagi inshootlar ham shikast ko‘rgan.

G20 sammiti asosiy yetakchilarsiz o‘tadi

Janubiy Afrikadagi G20 sammitiga Xitoy yetakchisi Si Jinping emas, balki bosh vazir Li Tsyan boradi. Bu haqda 13 noyabr kuni Xitoy Tashqi ishlar vazirligi xabar berdi.

Li Tsyan 2023 yilda Nyu Dehlida bo‘lib o‘tgan G20 sammitida ham Xitoy nomidan ishtirok etgan.

Shu bilan birga, bo‘lajak sammitda 2008 yildan beri birinchi marta uchta eng yirik ishtirokchi davlat — AQSh, Xitoy va Rossiya rahbarlari ishtirok etmayapti. Avvalroq AQSh va Rossiya prezidentlari — Donald Tramp va Vladimir Putin safarni rad etgan edi.

Xususan, AQSh – mezbon davlat «juda yomon siyosat» olib borayotgani tufayli sammitda umuman qatnashmasligini aytgan.

Rossiya prezidenti matbuot kotibi Dmitriy Peskov esa Vladimir Putin G20 sammitida «shaxsan ishtirok etmasligini», biroq mamlakat «munosib darajada taqdim etilishini» bildirgan.