Bir necha yildan buyon o‘qituvchilar oyligini Moliya vazirligining o‘ta markazlashtirilgan va tizimlashtirilgan dasturi — «UzASBO» hisoblab berib keladi. Bu dastur buxgalterlarning ham ishini osonlashtirgan, o‘qituvchining har bir qilgan ishini, ish hajmlarini kiritadi, umumrespublika bo‘yicha bir xil hisoblangan shablon asosida sizga oyligingizni keltirib chiqarib beradi.
«Mening oyligim kam chiqibdi», deb o‘ylasangiz, bunda qaysidir ish kuningiz «qirqilgan» bo‘ladi yoki buxgalter adashib yoxud atay kiritmay qolgan bo‘ladi, xolos. Xullas dasturga ortiqcha e'tiroz yo‘q, to‘g‘ri hisoblaydi, deb o‘ylar edim.
Edim, deyishimning boisi — yaqinda oylik ish haqim haqida ma'lumot olish vaqtida bir jihat e'tiborimni tortdi. Aytmoqchi bo‘lganimni o‘qituvchilar osongina tushunadi, qolganlarga qisqacha tushuntirib o‘tib ketaman.
Agarda biror pedagog asosiy ishchi emas, o‘rindoshlik asosida dars berib yursa yoki o‘qituvchi kasal bo‘lib qolibmi yoki biror-bir o‘qish bilan darsini o‘tolmaydigan bo‘lsa, uning darslarini direktor yozma buyrug‘i bilan boshqa bir pedagog qo‘shimcha dars qilib o‘tib tursa, shu paytgacha bu qo‘shimcha soatlarga faqat o‘quv tarbiya jarayoniga doir, ya'ni asosiy dars soatining 80 foiz qismi miqdorida oylik to‘lanar edi. O‘quv tarbiya jarayonining metodik ta'minoti va tashkiliy-pedagogik jarayonlariga, ya'ni ish yuklamasi uchun ajratilgan summa qo‘shib berilmas edi. O‘qituvchi o‘rindosh bo‘lib bir yil dars o‘tsa, ish haqini hisoblash bir yil davomida shunday, 80 foizlik to‘lov asosida ketardi.
Masalan, mening asosiy dars soatim 10 soat bo‘lgan holda, hamkasbim biror sabab bilan bir hafta ishga kelmasa uning 12 soat darsini o‘zimning asosiy ishimga qo‘shimcha qilib darsini o‘tadigan bo‘lsam, u holda o‘zimning 10 soatimga har bir soatiga 1 birlik oylik yozilsa, sherigimning 12 soat darsining har bir soatiga 0,8 birlik oylik hisoblab, yozib beriladi. Vaholanki, men o‘sha darsni ham o‘zimning darsim qatori teng energiya sarflayman, darsdan tashqari qo‘shimcha mashg‘ulotini ham o‘taman. Bu hol doim meni ajablantirar edi.
Lekin shu savolga Xalq ta'limi vazirligi hamda Bandlik va mehnat munosabatlari vazirligining 2018 yil 27 iyuldagi «Umumiy o‘rta ta'lim muassasalarining pedagogik mutaxassisliklari bo‘yicha namunaviy yillik ish rejasini shakllantirish tartibi to‘g‘risidagi yo‘riqnomani tasdiqlash haqida»gi qo‘shma qarorida alohida e'tibor berilgan.
Uning 4-bob, 17-bandida shunday yozilgan:
«O‘rindoshlik va soatbay asosida dars berayotgan, ishda vaqtincha bo‘lmagan xodimning mehnat vazifalarini o‘zining asosiy ishi bilan birgalikda qo‘shimcha ravishda bajarayotgan pedagog xodimlarga o‘quv-tarbiya jarayoni bilan birgalikda unga mos koeffitsiyentdagi o‘quv-tarbiya jarayonining metodik ta'minoti va tashkiliy pedagogik jarayon uchun ajratilgan soatlarga ham haq to‘lanadi».
Hammasi kundek ravshan: demak, qo‘shimcha o‘tuvchi soatlarga ham asosiy dars soatga qancha haq to‘lansa shuncha to‘lanishi va nihoyat belgilab qo‘yildi. Lekin bu qaror chiqqaniga qariyb bir o‘quv yili bo‘layotgan bo‘lsa ham, o‘qituvchilarning qo‘shimcha darslariga 100 foiz emas, 80 foiz haq to‘lab kelinmoqda!
Nima uchun, deb buxgalterlardan so‘raganimda esa, Moliya vazirligi dasturlashtirib qo‘ygan «UzASBO» dasturi mana shunday haq yozib bermoqda, bizning qo‘limizda emas», degan javobni oldim.
Qiziq, nima uchun ikkita vazirlik o‘zaro kelishib, «to‘liq to‘laymiz», deb qaror chiqarsa-yu, Moliya vazirligi bu qarorga moslab «UzASBO» dasturining «Qo‘shimcha dars» degan grafasini 100 foiz ish haqi hisoblab berishga o‘zgartirmasdan kelmoqda? Dasturchilar bilmaslikka olishyaptimi yoki qaror bilan tanish emasmilar?
Axir bu summa butun O‘zbekiston bo‘yicha hazilakam summaga aylanmaydi, aslida qo‘shimcha dars o‘tadigan o‘qituvchi o‘zining 80 foiz mehnat, vaqt, energiyasini emas, 100 foiz kuch sarflaydi-ku? Nega endi u ikki xil standartda olishi kerak va eng asosiysi — bu adolatli emasligi, to‘liq oylik ish haqi to‘lanishi belgilab qo‘yilgan holda ham ayniqsa, nega avvalgi tarzda chala oylik olishi kerak?
Biz umid qilamizki, Moliya va Xalq ta'limi vazirligidagi mutasaddilari o‘qituvchilarga bu borada o‘z tushuntirishlarini berishadi.
Isroil TILLABOYeV,
o‘qituvchi.
Tahririyat: Ushbu murojaatga nisbatan tegishli tashkilotlar tomonidan bildiriladigan rasmiy munosabatni saytimiz orqali e'lon qilishga tayyor ekanligimizni ma'lum qilamiz.
