Bugungi kunda barchalarimiz muborak Ramazon oyida Allohning bizga ato etgan ne'matlaridan bahramand bo‘lib turibmiz.
Muborak Ramazon oyida ko‘proq savob ishlarni qilishga, ayniqsa kasb-hunar dehqonchilik, chorvachilik va tijoratdan keladigan mablag‘lardan bo‘lgan zakotni ado etish ko‘p fazilatli ishdir. Alloh taboraka va taolo Qur'oni karimda bu haqda shunday deydi:
"Ey, imon keltirganlar! O‘z qo‘l mehnatingiz va Biz sizlar uchun yerdan chiqargan narsalarning yaxshilaridan ehson qilingiz! O‘zingiz faqat ko‘zingizni chirt yumibgina oladigan darajadagi yomon narsalarni (ehson qilishga) tanlamangiz! Shuningdek, bilingizki, albatta, Alloh g‘aniy va maqtovga loyiq zotdir".
Zakot dinimizning besh arkonlaridan biri bo‘lib, Alloh taolo farz qilgan amaldir. Uning joriy etilish hikmati shundan iboratki, u tufayli jamiyatda bir qadar tenglik paydo bo‘lib, boy va faqir tabaqalar o‘rtasida iliq munosabatlarni vujudga keltirish, qolaversa zakot beruvchining molini poklab, uni talofatdan asrash va yana ham ko‘payishiga zamin tayyorlashdir.
“Zakot” so‘zi lug‘atda “poklik” va “o‘sish” ma'nolarini bildiradi. Zakot Qur'oni karimda yigirma yetti joyda namoz bilan birga qayd etilgan. Bu esa o‘z navbatida, namoz bilan zakot bir-biriga chambarchas bog‘liq ekanligiga dalolatdir.
Ma'lumki, zakot muayyan miqdordagi mablag‘ga ega bo‘lgan musulmonning zimmasiga farz bo‘ladi. Zakotni vojib qiluvchi muayyan miqdor shariat tilida – nisob deyiladi. Zakot tillo va kumush, pul meva va dehqonchilik mahsulotlari hamda chorva mollaridan beriladi. Zakot beriladigan molning nisobi Payg‘ambarimiz (sav) tomonlaridan qat'iy belgilab berilgan.
Tilloning nisobi (85 gr.) 20 misqol bo‘lib, undan (2,5 gr.) 0,5 misqol zakot uchun ajratiladi. Ya'ni qirqdan biri demakdir.
Zakot vojib bo‘lishi uchun yuqorida aytib o‘tilgan nisob miqdori mavjud bo‘lishi hamda shu nisob bir yil davomida ko‘paygan bo‘lishi shart.
Albatta, zakotning savobi yanada mukammal bo‘lishi uchun uni munosib o‘rinlarga berilishi muhimdir. Alloh taolo Qur'oni karimda zakot beriladigan o‘rinlarni aniq bayon qilib bergan.
“Albatta, sadaqalarni faqat faqirlar, miskinlar, unda (sadaqa ishida) ishlovchilar, dillari oshna qilinuvchi (g‘ayridin)lar, (pul to‘lab ozod etiluvchi) qullar, qarzdorlarga va Alloh yo‘lida hamda yo‘lovchiga (musofirga berish) Alloh (tomoni)dan farz (etildi). Alloh ilmli va hikmatli zotdir”.
Ayni paytda yurtimizning turli bilim yurtlarida tahsil olayotgan talabalarning o‘quv shartnoma to‘lovlariga yordam berishlik eng munosib o‘rinlardan biridir.
Zakot ota-ona va farzandlar, shuningdek, er bilan xotin o‘rtasida bir-birlariga berishi mumkin emas. Zakotni kam ta'minlangan aka- uka, opa-singil va boshqa qarindoshlarga bersa bo‘ladi.
Zakotni masjid va turli ishlab chiqarish korxonalarni qurishga ham sarflanmaydi. Shuningdek, o‘zi yashab turgan hudud va shaharda faqir va miskinlar mavjud bo‘la turib, zakotni boshqa joylardagi muhtojlarga yuborish ham makruhdir. Agar zakot beruvchining yaqin qarindoshlari yoki o‘ta miskinlar bo‘lsa zakotni yuborish joizdir.
Ushbu fursatdan foydalanib, e'tiborlaringizga O‘zbekiston musulmonlari idorasi Ulamolar kengashining joriy yildagi zakot, fitr sadaqa va fidya bo‘yicha qabul qilingan qarorini havola etamiz:
1. Zakot nisobi 1 gr. tilloning bugungi kundagi bozordagi o‘rtacha narxi 84.000 (sakson to‘rt ming) so‘m ekanligini e'tiborga olib, 85 gr. tillo hisobidan zakot nisobi 7.140.000 (yetti million bir yuz qirq ming) so‘m ekanligi va mazkur summadan qirqdan bir hissasi, ya'ni 178.500 (bir yuz yetmish sakkiz ming besh yuz) so‘m zakot chiqarish to‘g‘risidagi xulosasi ma'qullansin.
2. Fitr sadaqasi miqdori viloyat, shahar va tuman bozorlaridagi 2 kg bug‘doy narxidan kelib chiqqan holda belgilansin.
(Masalan 2015 yilda Toshkent shahar bozorida 1 kg bug‘doyning narxi o‘rtacha 1.600 so‘m bo‘lsa, demak 2 kg bug‘doy narxi 3.200 so‘m bo‘ladi).
3. Fidya miqdori uzr bilan ro‘za tutolmaydigan kishilar uchun bir och odamning bir kunlik oziq-ovqati barobarida bo‘lib, o‘rtacha 10.000 (o‘n ming) so‘m deb belgilansin.
Manba: Muslim.uz / O‘zbekiston musulmonlar idorasining rasmiy veb portali.