Yaqinlarining so‘zlariga ko‘ra, u armiyaga borish haqida o‘ylamagan va otishmadan besh kun oldin g‘oyib bo‘lib qolgan.
«Ozodlik radiosi»ning Tojikistondagi xizmati Belgorod oblastidagi poligonda ommaviy qotillik sodir etgani aytilayotgan shaxslardan birining oilasini topishga muvaffaq bo‘ldi. Gap 24 yoshli Ehson Aminzoda (Ehsoni Tojiddin) haqida ketmoqda. Rasmiy ravishda Rossiya hukumati uni ayblanuvchi sifatida e’lon qilmagan. Ammo bir necha kun oldin tarmoqda oddiy askar Ehson Aminzonda nomiga yozilgan guvohnoma Belgorod oblastida halok bo‘lganlar surati bilan birga e’lon qilindi. Shu bilan birga Ehson o‘t ochganlar yoki qurbonlar orasida ekaniga aniqlik kiritilmagan.
Aminzodaning yaqinlari u Ukrainadagi urushda qatnashmoqchi bo‘lmagani va diniy radikal emasligini aytgan. Ularning so‘zlariga ko‘ra, u Rossiyaga yetti oy avval borgan va Moskvadagi restoranlardan birida patent asosida ishlagan. Aminzodaning do‘stlaridan biri anonim ravishda, do‘stining urushda qatnashish niyati bo‘lmagani, pul topib, vataniga qaytib, uylanish niyatida bo‘lganini aytgan.
«U radikal kayfiyatdagi odam emasdi, boshqa yoshlardan farq qilmasdi. Agar u radikal bo‘lganida, hech qachon restoranda ishlamagan bo‘lardi», — deydi manba.
Yaqinlarining aytishicha, Aminzoda bilan aloqa 10 oktyabr kuni, poligondagi otishma yuz berishidan besh kun oldin uzilib qolgan. Uning ukasi Firuz Aminzodaning aytishicha, 10 oktyabr kuni kechqurun Ehson unga qo‘ng‘iroq qilib, do‘stlari bilan uchrashmoqchi ekanini aytgan (do‘stlaridan birining so‘zlariga ko‘ra esa, Ehson «Lyublino» metro bekati yonida tanish yigit bilan uchrashgan»). Shundan so‘ng uning telefoni o‘chirilgan.
«U qanday qilib Belgorodga borib qolganini bilmaymiz», — deydi Firuz Aminzoda. Uning aytishicha, uni harbiy prokuraturaga chaqirishgan.
Ehsonning otasi Tojiddin Aminzoda «Ozodlik» radiosiga o‘g‘lining o‘limini tasdiqlagan, biroq u haqida gapirishdan bosh tortgan.
Aminzoda qanday qilib Rossiya armiyasi tarkibiga kirib qolgani noma’lum. Oktyabr oyi o‘rtalarida Moskva metrosi yaqinida safarbarlikka mos odamlarni topish bo‘yicha reydlar o‘tkazilgandi. Ammo Aminzodaning yaqinlari aytishicha, u Rossiya fuqaroligiga ega bo‘lmagan. Demak, rasmiy ravishda harbiy komissarlar uni armiyaga olib ketish huquqiga ega bo‘lmagan.
Safarbarlik ko‘plab qonunbuzarliklar bilan davom etmoqda, biroq nashrlar hali Rossiya fuqaroligi bo‘lmagan shaxslar armiyaga majburan jo‘natilgani haqida hech qanday ma’lumotga ega emas. Lekin, xorijliklar ixtiyoriy ravishda urushga borishi mumkin. «Ehson Aminzoda» ismi yozilgan guvohnomani tarmoqqa joylagan ukrainalik, lekin Kreml uchun ishlovchi bloger Anatoliy Shariyning postidan ma’lum bo‘lishicha, Belgorod oblastidagi poligonda o‘t ochgan askarlar ko‘ngillilar bo‘lgan.
OAVda otishmada halok bo‘lgan 11 kishining ismlarini e’lon qilindi. Ushbu ro‘yxatdagi ikki kishi tirik bo‘lib chiqdi. Halok bo‘lganlarning ismlari ro‘yxatini dastlab Astra, keyinroq esa Baza saytlari nashr etdi.
Ammo ikki harbiy xizmatchi — Denis Sinitsin va Aleksey Sapkalov jurnalistlar bilan bog‘lanib, ularning ismlari ro‘yxatga xatolik bilan tushib qolganini aytgan. Sinitsinning so‘zlariga ko‘ra, u boshqa rotaga o‘tkazilgan va otishma kuni Belgoroddagi Soloti poligonida bo‘lmagan. Sapkalov esa u yerda umuman bo‘lmaganini bildirgan.
Soloti qishlog‘idagi poligondagi ommaviy qotillik 15 oktyabr kuni sodir bo‘ldi. Mudofaa vazirligi va Tergov qo‘mitasi xabarlariga ko‘ra, 11 nafar harbiy xizmatchi halok bo‘lgan, 15 nafari yaralangan. Norasmiy ravishda o‘limlar soni ko‘proq: 22 dan 28 kishigacha bo‘lgani haqida xabar berilgan, ammo bu ma’lumotlar hali tasdiqlanmadi.
Mudofaa vazirligi qotillik «MDH davlatlaridan biri»ning ikki fuqarosi tomonidan sodir etilganini ma’lum qildi (anonim guvohlarga ko‘ra, hujum qilganlar uch nafar bo‘lgan, ulardan biri qochib ketgan). Vazirlik hodisani terakt deb atadi. Tergov qo‘mitasi jinoyat ishi qo‘zg‘atilganini e’lon qildi, biroq aynan qaysi moddaga asoslanib ish ochilganini ma’lum qilmadi.
Astra nashriga ko‘ra, qotillik diniy motivlar sabab yuz bergan. Komandir Andrey Lapin go‘yoki uch askarning (dog‘istonlik, ozarboyjonlik va adigeylik) armiyada qolishdan bosh tortganidan g‘azablangan va Ukraina bilan urushni «muqaddas» deya atagan. Asli tojikistonlik askarlar esa (norasmiy ma’lumotlarga ko‘ra, ikkinchi o‘t ochuvchi ham Ehson Aminzoda kabi tojikistonlik bo‘lgan) musulmonlarning kofirlarga qarshi urushigina muqaddas bo‘lishini ta’kidlagan. Bunga javoban Lapin go‘yoki Allohni «zaif» yoki «qo‘rqoq» deya atagan.
Birozdan so‘ng o‘q otish maydonchasidagi tojiklar boshqa musulmonlarga chetga chiqishni buyurib, Lapinni otib tashlagan va betartib o‘q uza boshlagan. Ular boshqa harbiylar tomonidan o‘ldirilgan.
Astra nashri, bu ma’lumot e’lon qilingan vaqtda, uning manbasi va u mojaro ishtirokchilari deb atagan odamlarning shaxsini tasdiqlay olmaganini ma’lum qilgan. Manbaning so‘zlariga ko‘ra, hujum qilganlar uch nafar bo‘lgan va ularning ismlari Bekzot, Ami va Anushe bo‘lgan.
Astra nashri hujum qilganlar va halok bo‘lganlar ro‘yxatini e’lon qildi hamda bu ro‘yxatda jinoyat sodir etganlikda gumon qilinayotgan ikki nafar shaxs – Rahmonov Mehrob va Aminzoda Tojiddinning ismi-sharifi paydo bo‘ldi. Va halok bo‘lganlar ro‘yxatida Andrey Lapinning ismi chiqmadi. Ro‘yxatda Nikolay Lipin nomi bor edi, ammo u «ko‘ngilli safarbar» deb qayd etilgan.
Poligonda necha kishi otishmani boshlagani va nima uchun bunday qilgani hali ham rasman e’lon qilinmadi. «VChK-OGPU» Telegram kanali Tojikistondagi ismi oshkor etilmagan suhbatdoshlariga tayanib, ikkinchi o‘t ochuvchi Muhammad Dilshodboyzoda bo‘lishi mumkinligini xabar qildi.
«U 10 oktyabr kuni Moskvada Ehson Aminzoda bilan birga g‘oyib bo‘lgan. Ma’lumotlarga ko‘ra, uni Ehson bilan birga ‘majburanʼ safarbar qilishgan bo‘lishlari mumkin», — deb yozadi ushbu manba.
«VChK-OGPU» xabarida aytilishicha, Ehsonning yaqinlariga u g‘oyib bo‘lgan kuni uni «Lyublino» metro bekatida politsiya to‘xtatib qolganini aytishgan. Ehsonning oilasi bilan gaplashgan «Ozodlik radiosi» bu haqda to‘xtalmagan.
