Ўрта ва кичик бизнесда аёллар ролини кучайтириш: муаммолар ва имкониятлар

Тошкент халқаро инвестиция форумидаги мазали нонушта муҳитида 65 дан ортиқ меҳмонлар, жумладан, етакчи халқаро ва маҳаллий нодавлат нотижорат ташкилотлари вакиллари бир-бирлари билан танишиш, мулоқот қилиш ва ўз тажрибалари ҳақида суҳбатлашиш имконига эга бўлди. Ўзбекистонда йирик ва ўрта корхоналарга эга бўлган кучли тадбиркорлар жамоаси эса тадбиркорлик оламидаги аёллар келажагини ўзгартириши мумкин бўлган муаммоларни ҳал қилиш бўйича ўз қарашлари билан ўртоқлашди.

Тадбир давомида тақдим этилган “McKinsey Global Institute” ҳисоботига кўра, тегишли чоралар кўрилмаса, иқтисодиётда гендер тенглигига эришиш жараёни тахминан 260 йил давом этиши ҳақида маълумот берилди. Ваҳоланки, гендер тафовутини бартараф этишдаги минимал ҳаракатлар 10 йил ичида ЯИМни 11 фоизга ошириш, тўлиқ бартараф этиш эса жаҳон ялпи ички маҳсулотининг 28 трлн долларга ошишига олиб келади.

Ўзбекистонда ҳукумат томонидан аёллар тадбиркорлигини ривожлантиришга алоҳида эътибор қаратилиб, келгуси икки йилда кичик ва ўрта бизнесда хотин-қизларнинг улушини ҳозирги 25 фоиздан 40 фоизга ошириш бўйича улкан мақсад қўйилмоқда.

“Ютуқлар замирида нафақат яратилаётган имкониятлар, балки аёлларимизнинг интилиши ва ўзларига бўлган ишончи мужассам ва бу мустаҳкам бўлиши керак. Олдимизга қўйган мақсад ва режаларимизни амалга оширишда, албатта, уларнинг моҳиятини кенг жамоатчиликка етказиш ҳам муҳим ўрин тутди. Бу борада бизга фуқаролик жамияти институтлари вакиллари, журналистлар, блогерлар яқиндан кўмак кўрсатаётганини мамнуният билан таъкидлаб ўтмоқчиман. Аммо ҳали қилинадиган ишларимиз ҳам жуда кўп. Эзгу мақсадимиз аёллар фаоллигини ошириш орқали уларнинг оилалари ободлиги, барқарорлиги, пировардида, жамият равнақини таъминлашдир”- дейди Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенати Раиси Танзила Норбоева ўз нутқида.

Бизнес нонуштани Coca-Cola İçecek компаниясининг Барқарорлик, коммуникациялар ва корпоратив ижтимоий масъулият бўйича директори Бурcун Ймир олиб борди.

"Биз ушбу панел муҳокамасини ташкил этишда иштирок этиш шарафига муяссар бўлдик, унда биз Ўзбекистонда аёллар тадбиркорлиги ва етакчилигининг муҳим масалаларини муҳокама қилиш учун турли соҳалардаги тажрибали эксперт ва етакчиларни бирлаштирдик. Биз мамлакатимизнинг барқарор иқтисодий ва ижтимоий ривожланиши учун аёлларга тенг имкониятлар яратиш асосий омил деб ҳисоблаймиз. Умид қиламизки, муҳокамаларимиз натижалари бизнес ва жамоат ҳаётида муваффақиятга эришмоқчи бўлган кўплаб Ўзбекистон аёллари учун рағбат бўлиб хизмат қилади. Биз бу борадаги ишларни давом эттиришга ва жамоатчилик ва бизнес ҳамжамиятининг эътиборини ушбу муҳим мавзуга қаратишга тайёрмиз". - дейди Coca-Cola компаниясининг жамоатчилик билан алоқалар ва коммуникациялар бўлими менежери Нази Арипжанова.

Бизнес-нонуштада аёлларнинг бизнес ва жамоат ҳаётида ривожланишига оид муҳим масалалар бўйича қизиқарли ва самарали муҳокама бўлиб ўтди, масалан:

• Қизларнинг фаол шахс сифатида ривожланишига қандай ёрдам бериш ва уларга бизнес, давлат ва жамоат тузилмаларида раҳбарлик қилиш имконини бериш;

• Олий ва ихтисослаштирилган ўқув юртларида хотин-қизлар сонини кўпайтириш, уларга касб танлаш ва имкониятларни кенгайтириш;

• Аёллар ўз бизнесини бошлашида қандай тўсиқларга дуч келаётгани, уларни енгиб ўтишда, ҳаёт сифатини яхшилашга ҳисса қўшишда, кичик ва ўрта корхоналарни яратишда, тадбиркорликда нафақат аёллар сонини, балки бизнес соҳаларида хилма-хилликка эришишда ёрдам бериш;

Барча билдирилган фикрлар ва саволларга жавоблар кейинчалик иштирокчилар томонидан махсус илова орқали хулоса матнини яратиши учун chat GPT ботига юборилди. Қуйида chat GPT боти ёрдамида яратилган матндан парчани тақдим этамиз:

“Кичик ва ўрта бизнесни бошқаришда аёллар кўп қийинчиликларга дуч келишади, бу эса кўпинча муваффақиятсизликка олиб келади. Дискриминация, қашшоқлик, урушлар ва табиий офатлар аёлнинг бизнесда муваффақият қозониш қобилиятига салбий таъсир кўрсатиши мумкин. Асосий муаммолардан бири тадбиркор аёлларни молиялаштиришдаги етишмовчиликдир. Тегишли молиявий ёрдамсиз кўплаб аёллар ўз бизнесларини бошлай олмайдилар ёки кенгайтира олмайдилар, бу эса стагнация ва регрессияга олиб келади. Ушбу муаммони ҳал қилиш учун ҳукуматлар ва молия институтлари аёлларнинг капиталга кенгроқ киришини таъминлаш учун керакли чора-тадбирларни кўришлари керак.

Яна бир муаммо – аёлларнинг тадбиркорлик фаолиятидаги муаммолар ва тўсиқлар ҳақидаги маълумот ва хабардорликнинг етарли эмаслигидир. Молиявий саводхонлик дастурлари аёлларга ўз молиясини қандай бошқаришни ва ўзларини дискриминациядан ҳимоя қилишни яхшироқ тушунишга ёрдам беради. Қолаверса, оилаларга аёлларнинг имкониятларини кенгайтиришнинг аҳамияти ҳақида маълумот бериш мавжуд тўсиқларни бартараф этишга ва аёлларнинг бизнесда муваффақият қозонишига ёрдам беради”.

Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазири ўринбосари Илҳом Норқулов ўз маърузасида таъкидлаганидек: “Хотин-қизларнинг янада кучли тадбиркор бўлиб етишиши учун қулай шарт-шароитлар ва кучли хоҳиш-истак ҳам муҳим аҳамиятга эга”.

Муҳокамада шунингдек, БМТТДнинг Ўзбекистондаги доимий вакили Матилда Димовска, Инновацион ривожланиш вазирининг ахборот сиёсати масалалари бўйича маслаҳатчиси Назокат Абдуқундузова, Она жамғармаси ҳаммуассиси Умида Ҳусаинова, ЕТТБнинг Ўзбекистондаги раҳбари Алкис Дракинос, АҚШ элчиси Жонатан Ҳеник, “Silver Leaf” бош директори Ден Паттерсон ва бошқалар иштирок этди.

Coca-Cola Ўзбекистон ва бутун дунё аёлларини қўллаб-қувватлайди ва мавжуд имкониятлардан фойдалана оладиган ҳамда иқтисодий жиҳатдан ҳимояланган аёл юқори сифатли жамият ҳаётининг калити эканлигига ишонади.

Реклама