Sirdaryoga futbol kerak emasmi?

Sirdaryo viloyati azaldan o‘zining ajoyib futbolchilari bilan dong taratgan. Bu yerda yetishib chiqqan bir qator futbolchilar, keyinchalik O‘zbekiston terma jamoasi sharafini xalqaro musobaqalarda himoya qilgan.

O‘z vaqtida Igor Shkvirin, Gennadiy Denisov, To‘ra Shoymardanov, Medvedev, Grishankov, Gali Imomov, aka-uka Gogolkin, aka-uka Davlatovlar aynan Yangiyer futbol maktabida ilk saboqlarini olishgan. Hozirgi kunda ham O‘zbekistonning turli klublarida to‘p surib kelayotgan Sardor Rahmonov, Javlon Mirabdullayev, Abbos Maxsitaliyev, Bobur Davlatov, Lutfulla To‘rayev, Davron Hoshimov, Shohnazar Norbekov kabi bir qator futbolchilar, terma jamoa a'zosi, Rossiya chempionati ishtirokchisi Doston Hamdamov ham aynan Sirdaryo futbol maktabi tarbiyalanuvchilari sanalishadi. Qariyb 53 yillik tarixga ega bo‘lib turgan klub bugun yo‘qolib ketish arafasida. Qariyb yo‘qolib ketdi, deyish ham mumkin.

Gap shundaki, o‘tgan mavsumgacha ham «Yangiyer» jamoasi O‘zbekiston birinchiligida ishtirok etib kelardi. Jamoa moliyaviy qiyinchiliklarga qaramay, ligada o‘rnini saqlab qoluvchi o‘rinlardan birini egalladi. Ammo yangi mavsumga umid bilan tayyorgarlikni boshlagan jamoa uchun kutilmaganda barchasi tugadi. Viloyatning futbolga mas'ul mutasaddilari jamoani ta'minlashni istashmadi va oqibatda jamoa qarz botqog‘iga botib ketdi.

Aslida O‘zbekiston futbolini qo‘llab-quvvatlash jamoat fondi Vasiylik kengashining 2017 yil 25 yanvardagi, shuningdek 2017 yil 15 fevraldagi bayonnomalari asosida jamoani doimiy ravishda ta'minlab turadigan homiylar tayinlangandi. Jamoa hisobiga yetarlicha mablag‘ tushib turishi lozim edi. Ammo unday bo‘lib chiqmadi.

Jamoa o‘tgan mavsumni yakunlab qo‘ygan bo‘lsa-da, 2017 yilning aprel oyidan buyon shartnomada ko‘rsatilgan oylik maoshlari va mukofot pullarini futbolchilarga to‘lab bera olmagan. Jamoa ta'sischisi bo‘lgan firma Yangiyer shahar davlat soliq inspeksiyasidan, IIB va qator xizmat ko‘rsatuvchi tashkilotlardan qarzdor sanaladi. Misol uchun, «Respublika sport tibbiyoti ilmiy amaliy markazi» MChJ bilan tibbiy xizmat ko‘rsatish shartnomasiga ko‘ra, jamoa bu tashkilotga 35 million so‘m o‘tkazib berishi kerak. Ammo jamoadagi moliyaviy holat bunga yo‘l bermaydi. Bu hali hammasi emas. Sirdaryo viloyati IIB patrul post xizmati bilan tuzilgan shartnoma shartlari bajarilmagani uchun, tashkilot klub ustidan sudga murojaat qilgan. Sud esa Sirdaryo viloyati IIB patrul post xizmati va jamoat tartibini saqlash boshqarmasi foydasiga 54 mln 773 ming so‘m mablag‘ to‘lab berilishi lozimligi bo‘yicha yakuniy qarorni chiqargan.

Ammo bu Sirdaryo viloyatidagi yagona klub muammosi emas. O‘rganishlarimiz natijasida, o‘z vaqtida Oliy liga o‘yinlarida ham ishtirok etgan viloyatning bosh jamoasi «Guliston» ham yo‘qolib ketish arafasida turgan ekan. Jamoa ham qarzga botib qolgan va faoliyatini aro yo‘lda to‘xtatib qo‘ygan. Ayni vaqtda «Guliston» jamoasining xodimlardan, futbolchilarning oyligidan qarzi 90 mln so‘mni, soliqlar va jamg‘arib boriladigan pensiya ta'minotidan jami 16 mln 786 ming so‘m, umumiy hisobda 106 mln 786 ming so‘m miqdorida qarzga kirib qolgan.

Klub rahbariyati bilan bog‘langanimizda ular jamoaga homiylik qilish bo‘yicha bir necha korxonalarning ta'sis shartnomasi bor ekanini ko‘rsatib o‘tishdi. Jumladan, «Sirdaryo IES» AJning «Guliston» klubiga o‘zaro shartnomaga muvofiq 254,1 mln so‘m mablag‘ni o‘tkazib bermagan. Bundan tashqari, ta'sis shartnomasida ko‘rsatilgan Guliston shahar hokimligi, «Markazta'minot» UK, «Sirdaryopaxtasanoat» AJ va viloyat xalq ta'limi boshqarmasi tomonidan jami 180 mln so‘m, «Gulistonekstrayog‘» AJ tomonidan 18 mln so‘m homiylik pullari o‘tkazib berilmagan.

Aslini olganda klublarning boqimanda bo‘lib qolishi noto‘g‘ri holat. Ammo bugungi kunda O‘zbekistondagi jamoalarning aksari xuddi shunday holatda ekanini ko‘rib, Sirdaryo futboliga achinasan. Shkvirindek hujumchilarni yetkazib bergan bu maktabda, 50 yildan ortiqroq tarixga ega futboli bor mintaqada hattoki, birinchi ligaga munosib jamoa ham yo‘qligini juda achinarli holat. «Yangiyer» jamoasi rahbari Hasan Egamberdiyev bilan bog‘langanimizda ular jamoani o‘zini-o‘zi ta'minlab turishi bo‘yicha loyihani viloyat mutasaddilariga ko‘rsatgani, bugungi kungacha bo‘lgan pullar va yaqin ma'lum muddat uchun ajratiladigan mablag‘lar bo‘lsa, qolganiga jamoa o‘zini-o‘zi ta'minlab keta olishiga ishonch bilan qaramoqda. Lekin bunga turtki bo‘lishi kerak. Sirdaryo viloyat hokimligi, futbolga mas'ul mutasaddilarning e'tibori bo‘lishi kerak. Ular futbolni sevishi kerak.

«Bormagan joyim, taqillatmagan eshigim qolmadi», deydi biz bilan suhbatda «Yangiyer» klubi rahbari Egamberdiyev. Viloyat hokimiga bir necha marta xat yozdim. Hududimizdan deputatlikka saylangan Qonunchilik palatasi deputatiga ham murojaat qildim. O‘zbekiston futbol federatsiyasiga (ayni vaqtda assotsiatsiya) ham yordam so‘rab bordim. Lekin barchasi umumiy, xo‘jakursinga javob xatlari yozish bilan cheklanishdi. Hammasi bir-biriga yuklaydi. Unisi bunisiga javob yozadi, bunisi unisiga. Xullas hammasi mas'uliyatni boshqasiga ag‘darishga harakat qiladi.

O‘tgan yili to‘p surgan futbolchilarning bir qismi boshqa jamoalarda o‘ynashyapti. Qolgani esa shunchaki bekorchi. Ishsiz. Ular ham pul topishi kerak, oilasini boqishi kerak. Ne-ne umidlar bilan futbolga kirib kelgan. O‘ynagan, lekin afsuski o‘ynagani uchun ham pulini bera olmay o‘tiribmiz», deydi Hasanboy aka.

Bir so‘z bilan aytganda futbol Sirdaryo viloyati mutasaddilariga malol kelmoqda. Futbolni rivojlantirishga davlat darajasida e'tibor berilayotgan, shaxsan Prezidentning qarori chiqqan bo‘lsa-da, bu sirdaryolik ayrim mutasaddilarni joyidan qo‘zg‘atayotgani yo‘q. Ular uchun futbol bir boshog‘riqdek gap bo‘lib qolgan. Buning oqibatida esa o‘zbek futbolidagi eng mashhur futbol maktabiga ega bo‘lgan hudud bugun butunlay futbolsiz, millionlar o‘yinisiz qolib ketgan.

Azim Abdusalomov