Urgutdagi «tez yordam»ga tez borib bo‘lmayapti. Tor yo‘lni kim kengaytiradi?

Bugun turli sohalarda yetarlicha muammolar bor. Ana shu muammolarning ba'zilariga tuman mutasaddilari tugul, viloyatdagilar aralashsa ham yechilmasligi mumkin. Bunga sabab, ayrim muammolarni hal qilish uchun «yuqoridan» mablag‘ ajratilishi kerak. Ayrim muammolarga esa mablag‘ topish cho‘t emas, shunchaki o‘sha «yuqoridan» qandaydir qaror chiqarilishi kerak bo‘ladi. Ba'zi muammolarga esa kichik bir e'tibor ham yechim bo‘ladi. Samarqand viloyati Urgut tumanida ana shunday ko‘lami jiddiy, ammo kichik bir e'tibor bilan yechsa bo‘ladigan muammo bor...

Chindan Urgutdagi muammo tuman doirasida hal qilinadigan ish aslida. Ammo bir necha yildan beri hech bir mutasaddi «karnaychidan bitta puf ekan-ku», deb muammoni hal qilishni zimmasiga olmayapti. Ammo surishtiruvimiz davomida ana shu «kichik muammo»ning yechimi anchayin murakkab ekani ham ma'lum bo‘ldi.

Gap shundaki, Urgut shahrida joylashgan tuman markaziy shifoxonasining odamlar uchun eng shoshilinch holatlarda kerak bo‘ladigan ikkita zarur bo‘limi – tug‘ruq va tez tibbiy yordam bo‘limlariga kirib chiqadigan yo‘lning bir qismi juda tor.

Bundan tashqari, bu yo‘lda piyodalar yo‘lakchasi ham yo‘q. Shu sababli bu yerdan o‘tib-qaytayotgan odamlar avtomobil yo‘lidan harakatlanishga majbur. Oqibatda haydovchilar piyodalarning o‘tib ketishini kutib qolishi ortidan ortiqcha tirbandlik yuzaga kelmoqda.

Bu yerda piyodalar yo‘lakchasi yo‘qligiga sabab shuki, yo‘lning bir tomoni tuman markaziy shifoxonasi tomonidan panjara bilan o‘rab olingan. Ikkinchi tomoni esa uylar va savdo do‘konlari bilan tutashib ketgan. Xullas, bir parcha ko‘cha mashinalarga ham, odamlarga ham xizmat qilmoqda.

Muammoni o‘rganish jarayonida shu yo‘ldan o‘tib qaytayotgan odamlar bilan ham gaplashdik. Ularning aytishicha, oxirgi yillarda Urgut tumanida sog‘liqni saqlash sohasida ko‘plab yaxshi ishlar qilingan. Tuman markaziy shifoxonasida qator bo‘limlar, jumladan, tug‘ruq va tez yordam bo‘limlari yangidan qurilgan hamda yangi tibbiy uskunalar bilan jihozlangan. Boshqa bo‘limlar ham kapital ta'mirlangan. O‘tgan yil yuqumli kasalliklar bo‘limi uchun yangi bino qurilib, ishga tushirilgan.

Avvallari tuman aholisining aksar qismi sifatli tibbiy xizmat uchun viloyat markaziga yoki poytaxtga borishga majbur bo‘lgan. Bugun yangilangan tuman markaziy shifoxonasida ularga sifatli tibbiy xizmat ko‘rsatilmoqda. Bu yerda turli operatsiyalar ham o‘tkazilmoqda. Qisqasi, urgutliklar tuman markaziy shifoxonasidagi shart-sharoitlar va tibbiy xizmatdan norozi emas. Ammo tez yordam va tug‘ruq bo‘limiga o‘tadigan yo‘ldagi holat ko‘pchilikni sarson qilmoqda. Shu uchun ham biz bilan suhbatlashganlarning aksariyati mazkur yo‘lda piyodalar yo‘lakchasi ochib qo‘yilsa, maqsadga muvofiq bo‘lishini bildirishdi.

Muammoni o‘rganish jarayonida eng avval tuman tibbiyot birlashmasi rahbari Dilshod Tog‘ayevdan izoh oldik. Uning ma'lum qilishicha, bugun Urgut tuman tibbiyot birlashmasiga qarashli markaziy shifoxona hududini o‘rab turgan panjaralar azaldan mazkur shifoxona egalik qilib kelgan hudud chetiga tortilgan. Panjaralar tortilayotganda markaziy shifoxonaning kadastr hujjatlarida belgilangan hududi o‘rab olingan. Tog‘ayevning aytishicha, yo‘lning torligi yoki nega yo‘l chetida piyodalar yo‘lakchasi uchun joy tashlanmaganining tuman markaziy kasalxonasiga aloqasi yo‘q. Dilshod Tog‘ayev ko‘chaning narigi tarafida yashaydigan aholi vakillarining ko‘cha chetidagi piyodalar yo‘lakchasini egallab olgan-olmagani masalasi bilan shug‘ullanish tuman tibbiyot birlashmasining vakolatiga kirmasligini aytdi.

Shundan so‘ng, Urgut tuman yo‘l boshqarmasiga o‘tdik. Ular piyodalar yo‘lakchasi bilan bog‘liq muammolar bilan shug‘ullanish vakolatlariga kirmasligini, bu ish bilan tuman obodonlashtirish bo‘limi shug‘ullanishini aytishdi. U yerdan chiqib tuman obodonlashtirish bo‘limiga bordik. Bu bo‘lim mutasaddisi Ibrohim Botirov obodonlashtirish bo‘limi piyodalar yo‘lakchalarining obodonlashtirilishi bilan shug‘ullanishini, nizoli vaziyatlarni tuman arxitektura bo‘limi ko‘rib chiqishini bildirdi. Shu tariqa muammoni hal qilishi lozim bo‘lgan tashkilotni qidirib qilgan «sayohatimiz» davom etdi.

Tuman arxitektura bo‘limiga borganimizda, u yerda ishlaydigan xodimlardan biri gapning indallosini aytdi-qo‘ydi. Uning aytishicha, agar kimdir yoki qaysidir tashkilot ko‘cha chetidagi yo‘lakchani egallab olsa va piyodalarning harakatlanishini to‘sib qo‘ysa, nafaqat arxitektura bo‘limida, balki yuqorida nomi keltirilgan tashkilotlardan hech birida o‘sha joyni ochib qo‘yishga vakolat yo‘q ekan. Muammoni hal qilish uchun tuman hokimligi tomonidan ishchi guruh tashkil etilib, o‘rganishlardan so‘ng piyodalar yo‘lakchasini egallab olgan fuqaroga chora ko‘rsa bo‘lar ekan. (Shu o‘rinda aksariyat holatlarda kimdir piyodalar yo‘lakchasining o‘rnini egallab olganda hech kim borib chora ko‘rmasligini tushunib yetganday bo‘ldik.)

Ishchi guruh tuzib, bunday muammolarni yechishi lozim bo‘lgan hokimlik mutasaddilarida esa aksariyat holatlarda vaqt bo‘lmaydi. Jumladan, ayni masalada murojaat qilganimiz Urgut tuman hokimining sanoatni rivojlantirish, kapital qurilish, kommunikatsiyalar va kommunal xo‘jalik masalalari bo‘yicha o‘rinbosari Ulug‘bek O‘roqov ham tumanning uzoq qishloqlaridan birida xizmat safarida ekan.

Ulug‘bek O‘roqovdan muammo yuzasidan izoh so‘raganimizda u yaqinda tuman markaziy shifoxonasining tug‘ruq va tez tibbiy yordam bo‘limiga kiruvchi 800 metrlik yangi yo‘l qilinganini bildirdi. Uning aytishicha, yangi yo‘l qurilgandan so‘ng, bugun tez tibbiy yordam mashinalari va haydovchilar tug‘ruq va tez tibbiy yordam bo‘limlariga kirib-chiqishda muammolarga duch kelmayapti.

Ammo biz teskari vaziyatning guvohi bo‘ldik. Tug‘ruq va tez tibbiy yordam bo‘limlariga bemor olib kelayotgan aksariyat haydovchilar va tez tibbiy yordam mashinalari Ulug‘bek O‘roqov aytgan yo‘ldan emas, balki bizga qilingan murojaatda tilga olingan ko‘chadan kirib chiqayapti. Bunga sabab shuki, katta yo‘ldan (Navoiy shohko‘chasi) tug‘ruq va tez tibbiy yordam bo‘limlariga tuman hokimining o‘rinbosari aytgan yo‘ldan yurilsa, 800 metr yo‘l bosish kerak. Bizga qilingan murojaatda tilga olingan muammoli ko‘chadan kirilsa, bor-yo‘g‘i 200 metr yuriladi. Shu sababli bugun ko‘pchilik ana shu qisqa yo‘ldan yuryapti. Qolaversa, ushbu yo‘l tug‘ruq va tez tibbiy yordam bo‘limlariga to‘g‘ri kirib boradi. Bu bo‘limlarga kirib chiqadigan asosiy darvoza ham shu yo‘lda joylashgan.

Ulug‘bek O‘roqov nazarda tutgan yo‘lni ham ko‘zdan kechirdik. U asosan markaziy shifoxona hududiga kiradigan yo‘l bo‘lib, eng oxirida tug‘ruq bo‘limining avtoturargohiga kelib tutashadi. Agar tug‘ruq bo‘lim oldidagi avtoturargoh doim bu yerga keladiganlarning mashinalari bilan to‘la turishi hisobga olinsa, tez yordam mashinalarining ushbu avtoturargoh orqali tez tibbiy yordam bo‘limiga o‘tishi ham oson bo‘lmaydi.

Qolaversa, o‘sha yo‘lning kirish joyi panjara bilan to‘silgan va bu yerda turgan qo‘riqchi kelayotgan mashinalarni shu yerda to‘xtatib, nima ish bilan kelayotganini surishtirib, keyin ichkariga kiritayapti. Bu holat og‘ir ahvolda olib kelinayotgan bemorlar uchun xavfli vaziyatni yuzaga keltirishi aniq. Albatta, bu uchun qorovulni ayblab bo‘lmaydi, aytishicha, unga tibbiyot birlashmasi rahbariyatidan shunday ko‘rsatma bo‘lgan va u vazifasini bajarmoqda.

Biz muammo sifatida ko‘rsatayotgan qisqa yo‘ldan esa bemor olib kelayotgan haydovchilar yoki tez yordam mashinalari hech qanday to‘siqsiz tug‘ruq va tibbiy tez yordam bo‘limlariga kirib boradi. Qisqasi, tuman hokimining o‘rinbosari aytgan yo‘l aynan tug‘ruq va tez tibbiy yordam bo‘limlariga oson kelish uchun emas, balki juda katta joyni egallagan markaziy shifoxona hududiga kirib-chiqish uchun qilingan. Agar tug‘ruq va tez tibbiy yordam bo‘limlariga kirib chiqadigan darvoza biz muammo sifatida ko‘rsatayotgan yo‘lga qarab qurilganini inobatga olsak, kelajakda ham aynan shu qisqa yo‘l bu ikkala bo‘limga kirib-chiqadigan asosiy yo‘l bo‘lib qoladi.

Nazarimda, tuman mutasaddilari tug‘ruq va tez tibbiy yordam bo‘limlariga kirib chiqadigan yo‘lni biroz tartibga keltirib, u yerda piyodalar yo‘lakchasini ochib qo‘yish o‘rniga so‘rab-surishtiradiganlarga osongina qilib markaziy kasalxona hududiga kirib chiqadigan ikkinchi yo‘lni, «mana, tug‘ruq va tez tibbiy yordam bo‘limlariga kirib-chiqadigan yo‘l qilib qo‘ydik» deb ko‘rsatishmoqda. Amalda esa, tug‘ruq va tez tibbiy yordam bo‘limlariga barcha haydovchilar, hatto tez tibbiy yordam mashinalarigacha u yo‘ldan yurmay, biz muammo sifatida ko‘rsatayotgan yo‘ldan kirib chiqmoqda.

Qolaversa, har qanday holatda ham tirbandliklarga sabab bo‘layotgan mazkur yo‘lda piyodalar yo‘lakchasi ochib qo‘yilishi kerak-ku!

G‘ayrat Yo‘ldosh