Qozog‘iston mamlakat tashqi siyosatidagi ustuvor yo‘nalishlarni ma’lum qildi

Rossiyaning Ukrainaga qarshi urushi boshlanganidan beri Moskva va Ostona o‘rtasidagi munosabatlar jiddiy o‘zgardi. Ko‘p yillik strategik sheriklikdan so‘ng Rossiya Qozog‘istonga nisbatan kamroq ta’sir kuchiga ega bo‘lib boryapti. Ostona na o‘zini o‘zi mustaqil deb e’lon qilgan «LXR» va «DXR» mustaqilligini, na Ukraina hududlarining Rossiyaga qo‘shib olinishini tan olmadi. Ayni paytda, Qozog‘iston g‘arbning Rossiyaga kiritgan sanksiyalarini ham qo‘llab-quvvatlamadi. Qozog‘iston tashqi ishlar vaziri o‘rinbosari Roman Vasilenko bu pozitsiyani «muvozanatli» deb atab, bu, birinchi navbatda, mamlakatning o‘z milliy manfaatlariga asoslanishi bilan izohladi.

«Qozog‘iston muvozanatli pozitsiyani egallaydi. Biz har qanday so‘rovlarga hozircha ochiqmiz va u yoki bu vositachi rolini o‘ynashga tayyormiz», dedi Qozog‘iston TIV rahbari o‘rinbosari DW'ning «Aniq nuqtaga» tok-shousi maxsus sonida. Uning so‘zlariga ko‘ra, Ostona Rossiya va Ukraina o‘rtasidagi qurolli mojaroni muzokaralar stolida diplomatik yo‘l bilan hal etish tarafdori.

Ko‘pchilik kuzatuvchilarning ta’kidlashicha, Ostona so‘nggi paytlarda Moskvadan uzoqlashmoqda. Ammo Qozog‘iston «Rossiyadan qarama-qarshi tomonga uzoqlashmoqda» degan fikr to‘g‘ri emas, deydi Vasilenko: «Qozog‘iston va Rossiyani dunyodagi eng uzun chegara – 7500 kilometr birlashtiradi. Qozog‘istonda Qozog‘iston fuqarolari bo‘lgan 3,5 million etnik ruslar yashaydi. RFda Rossiya fuqarolari bo‘lgan 1,5 million qozog‘istonlik bor. Qozog‘iston uchun Rossiya eng yirik savdo sherigi hisoblanadi. Qozog‘iston va Rossiya Yevrosiyo iqtisodiy ittifoqining ta’sischi davlatlari hisoblanadi. Qozog‘istonda Rossiya ishtirokidagi 11 mingta kompaniya bor. Bunday vaziyatda ortga qaytishning iloji yo‘q».

Qozog‘iston xalqaro siyosatining asosi - ko‘p vektorli pozitsiya, deydi Vasilenko: Ostona barcha davlatlar, jumladan, g‘arb bilan ham iqtisodiy aloqalarni rivojlantirishga intiladi. Vazir o‘rinbosarining so‘zlariga ko‘ra, Qozog‘iston iqtisodiyotiga kiritilgan 390 milliard dollar sarmoyaning 170 milliard dollari Yevropa, 50 milliard dollari esa Amerika sarmoyalaridir. «Rossiya eng yirik sarmoyadorlar o‘ntaligiga kiradi, lekin u eng yirik investor emas: eng yirik infratuzilma loyihalariga, xususan, neft va gazga sarmoyadorlar g‘arb va Xitoy kompaniyalaridir», — deb ta’kidlaydi siyosatchi.

Vasilenkoning aytishicha, Yevropa Ittifoqi Qozog‘istonga tobora ko‘proq e’tibor qarata boshladi. «Shu yillar davomida savdo, iqtisodiy siyosatimizni, iqtisodiy hamjamiyatni va siyosiy munosabatlarimizni diversifikatsiya qilish bo‘yicha ancha faol harakatlar amalga oshirildi. Yevropaliklar «o‘rta yo‘lak»ni rivojlantirishdan manfaatdor, bu orqali biz o‘z tovarlarimizni yoki Xitoy tovarlarini Kaspiy dengizi, Ozarboyjon, Gruziya va Turkiya orqali Yevropaga olib o‘tishda davom etamiz», — dedi Roman Vasilenko.

Qozog‘iston tashqi ishlar vaziri o‘rinbosarining ta’kidlashicha, energetika va oziq-ovqat inqirozi fonida Ostona bilan hamkorlikka qiziqish nafaqat Yevropa Ittifoqi mamlakatlari, balki AQShda ham ortgan. Uning so‘zlariga ko‘ra, buni nafaqat AQSh davlat kotibi Entoni Blinkenning BMT Bosh assambleyasi 77-sessiyasi doirasida Nyu-Yorkda bo‘lib o‘tgan Markaziy Osiyo davlatlari tashqi siyosat idoralari rahbarlari bilan uchrashuvi, balki Qozog‘istonga yangi Amerika elchisi kelishi ham tasdiqlaydi. «Qozog‘iston mintaqadagi eng yirik davlatdir va usiz Markaziy Osiyoda, jumladan Afg‘oniston va Eronga nisbatan siyosat yuritish qiyin», - deya ta’kidlaydi Vasilenko.