O‘tgan hafta e’lon qilingan Norvegiyaning Falastinni tan olish qarori kuchga kirdi. Ispaniya Sharqiy Quddusni Falastin poytaxti deb tan oldi. Irlandiya ham Falastin davlatini tan olmoqchi.
Norvegiya va Ispaniya Falastinni mustaqil davlat sifatida tan oldi. Qaror 28 may, seshanba kuni kuchga kirdi, deb tasdiqladi Oslodagi tashqi ishlar vazirligi. Ikki kun avval Norvegiya tashqi ishlar vaziri Espen Bart Eyde Bryusseldagi uchrashuvda Falastin milliy ma’muriyati bosh vaziri Muhammad Mustafoga tasdiqlovchi hujjatni taqdim etgan edi. «Bu e’tirof bilan biz Oslo kelishuvlari (Isroil va Falastin o‘rtasidagi) boshlagan jarayonga yangi dastur taqdim etmoqdamiz», dedi Eyde. Uning fikricha, agar boshqa davlatlar Norvegiyadan o‘rnak olsa, bu qaror Yaqin Sharqdagi mojaroni «tinch yo‘l bilan hal etish uchun katta turtki berishi» mumkin.
Madrid Sharqiy Quddusni Falastin poytaxti deb tan oldi
Ispaniya bosh vaziri Pedro Sanches 28 may, seshanba kuni uning mamlakati 1967 yil chegaralarida mustaqil Falastin davlatini va poytaxti Sharqiy Quddusni tan olishini ma’lum qildi. Siyosatchi bu qarorni tarixiy deb atadi va u «hech kimga qarshi qaratilmagani» hamda Madrid eng yaxshi munosabatlarni saqlab qolish niyatida bo‘lgan Ispaniya bilan do‘st bo‘lgan «kamroq darajada Isroilga qarshi» ekanini ta’kidladi.
Irlandiya ham Falastinni tan olish niyatida
Bir necha kun avval Norvegiya va Ispaniya bilan bir vaqtda Falastinni tan olish niyatini e’lon qilgan Irlandiya ham 28 may kuni mustaqil Falastin davlatini tan olishi to‘g‘risida bayonot berishi kutilmoqda.
Avvalroq Norvegiya bosh vaziri Yonas Gar Styore Falastin tan olinishini «isroilliklar va falastinliklar uchun siyosiy yechim taklif qiladigan yagona muqobil variant» deb atadi. «Falastin xalqi o‘z taqdirini o‘zi belgilash huquqiga ega, ham isroilliklar, ham falastinliklar o‘z davlatlarida tinchlikda yashash huquqiga ega», - dedi Styore.
Isroil Oslo va Dublin pozitsiyasiga qarshi
Isroil Falastin tan olinishiga mutlaqo qarshi. Yaqinda Isroilning BMTdagi doimiy vakili Gilad Erdan Falastin ma’muriyati suveren davlat bo‘lish uchun zarur bo‘lgan mezonlarga javob bermasligini bildirib o‘tdi.
Isroil tashqi ishlar vaziri Israel Kats 22 may kuni o‘z mamlakatining Irlandiya va Norvegiyadagi elchilarini zudlik bilan maslahatlashuvlar o‘tkazish uchun chaqirib oldi. «Men Irlandiya va Norvegiyaga aniq va ravshan xabar yuboraman: boshqalar uning suvereniteti va xavfsizligiga putur yetkazar ekan, Isroil jim turmaydi», - dedi u.
Germaniya hozircha Falastin davlatini tan olish niyatida emasligini ta’kidladi. AQSh prezidenti Jo Bayden ham Falastin bir tomonlama tan olinishini rad etdi.
Isroil-Falastin mojarosi
7 oktyabr kuni ertalab HAMASning harbiy qanoti - «Izzaddin al-Qassam brigadalari» Isroilga qarshi «Al-Aqso to‘foni» operatsiyasi boshlanganini e’lon qildi. G‘azo sektoridan Isroil tomon minglab raketalar otildi, qurolli guruhlar Isroil aholi punktlariga kirdi.
HAMASning bildirishicha, operatsiya bosib olingan Sharqiy Quddusdagi Al-Aqso masjidiga bostirib kirish va isroillik muhojirlarning falastinliklarga nisbatan zo‘ravonligi kuchayib borayotganiga javoban amalga oshirilgan. Bunga javoban Isroil armiyasi G‘azo sektorida HAMASga qarshi o‘nlab qiruvchi samolyotlardan foydalangan holda «Temir qilichlar» operatsiyasi boshlanganini e’lon qildi.
Isroil-Falastin mojarosi avj olgandan beri 36 mingga yaqin falastinlik halok bo‘ldi. Isroilda qurbonlar soni 1400 dan oshadi. G‘azoning 2,3 million aholisi Isroilning havodan ommaviy bombardimon qilishi va eksklavning to‘liq blokadasi tufayli oziq-ovqat, suv va dori-darmonlar tanqisligidan aziyat chekmoqda.
