Европа етакчилари Зеленский билан бирга Вашингтонга боради

Доналд Трампнинг Аляскада Владимир Путин билан илиқ учрашуви Европа етакчиларини хавотирга солди, улар 18 август куни Володимир Зеленский ҳам Вашингтонда худди шундай «дўстона кутиб олинмаслиги»дан хавотирда, деб ёзмоқда Politico нашри европалик дипломатларга таяниб.

Европа етакчилари Финландия президенти Александр Стуббни – «Трампнинг севимли суҳбатдошларидан бири»ни музокаралар учун Оқ уйга юборишга қарор қилишган. Стубб Украина ва АҚШ президентлари ўртасида юзага келиши мумкин бўлган зиддиятнинг олдини олишга ёрдам бериши, шунингдек, Трампни Украинадаги урушни тўхтатиш бўйича кейинги музокараларга Европани қўшишга кўндириши кўзда тутилган. Politico хабари чиқишидан кўп ўтмай, Финландия президенти офиси Стубб Вашингтонга боришини тасдиқлади.

Украинанинг Европадаги иттифоқчилари феврал ойида Оқ уйда бўлиб ўтган, Зеленский ва Трамп Овал кабинетдаги учрашувда барчанинг кўз ўнгида баҳслашиб қолган муваффақиятсизлик такрорламаслигини хоҳламоқда. Ҳозир улар президентлар ўртасидаги «мўрт ишонч»ни йўқ қилиши мумкин бўлган «тузоқ»га йўл қўймасликка ҳаракат қилмоқда. Шу муносабат билан учрашувга «Трамп билан яқин муносабатлар ўрнатишга муваффақ бўлган» НАТО бош котиби Марк Рютте ҳам қўшилади.

Оқ уйдаги учрашувда иштирок этишини Германия канцлери Фридрих Мерц, Франция президенти Эммануэл Макрон ва Еврокомиссия раҳбари Урсула фон дер Ляйен расман тасдиқлади – иккинчиси Зеленскийнинг илтимосига биноан Трамп билан учрашувда иштирок этишини айтди. Sky News хабарига кўра, Оқ уйдаги музокараларга Италия бош вазири Жоржа Мелони ҳам боради.

Трамп Путин билан музокаралардан сўнг Зеленский ва Европа етакчилари билан қўнғироқлашув чоғида уларни Москвадан зудлик билан ўт очишни тўхтатишни талаб қилишни бас қилишга чақирган, деб ёзмоқда FT. Ҳолбуки Путин билан учрашувгача Трамп музокаралар ўт очишни тўхтатишга олиб келмаса, бундан қониқмаслигини, бу ҳолда «жуда жиддий оқибатлар» бўлишини айтганди. Аммо саммитдан сўнг у Путиннинг позициясига қўшилишини ва «кўп ҳолларда бажарилмайдиган вақтинчалик сулҳлар» эмас, балки тинчлик шартномаси борасида келишув кераклигини айтди.

Музокаралардан кейинги икки кун давомида Ғарб оммавий ахборот воситалари ўз манбаларига таяниб, Путин Трамп билан саммит чоғида қандай талаблар қўйгани ҳақида хабарлар тарқатди. Улар орасида Украина қўшинларининг Донецк ва Луҳанск областлари ҳудудидан олиб чиқилиши ҳам бор. Бунга жавобан Путин фронт чизиғининг қолган қисмини музлатиб қўйишга (бу Херсон ва Запорижжя областларининг босиб олинган қисмларини Россия назоратида қолдиради), шунингдек, Reuters манбаларига кўра, Украинага Суми ва Харкив областларининг босиб олинган қисмлари устидан назоратни қайтаришга тайёр. Агентлик маълумотларига кўра, Зеленский Трамп ва Европа етакчилари билан телефон орқали мулоқот чоғида Донбассдан қўшинларни олиб чиқишдан бош тортган. Financial Times нашри таъкидлашича, Донбассни Россияга беришдан бош тортганига қарамай, Зеленский Трамп билан «ҳудудий масалани муҳокама қилиш учун очиқ».

Бундан ташқари, Путин аннексия қилинган Қримни Россия ҳудуди сифатида тан олишни, санкцияларнинг бир қисмини олиб ташлашни, Украинада рус тилига расмий тил мақоми берилишини, шунингдек, Москва патриархати Украина православ черкови фаолиятига тўсқинлик қилмасликни талаб қилмоқда.

Axios ва CNN маълумотларига кўра, агар Зеленский билан музокаралар муваффақиятли ўтса, Трамп 22 август, жума куниёқ Россия ва Украина президентлари иштирокида уч томонлама саммит ўтказмоқчи.