Божхона омборлари қандай ташкил этилади?

Kun.uz Давлат божхона қўмитаси билан ҳамкорликда тайёрлаб келаётган “Божхона қоидалари” кўрсатувининг навбатдаги сонини ҳавола қилади. Бу сафар божхона омборларини ташкил этиш тартиби ҳақида сўз юритилади. Божхона омборлари нима мақсадларда ташкил этилиши, бунинг учун қандай ҳужжатлар талаб қилиниши ва умуман ушбу мавзу ҳақида қўмита бўлим бошлиғи Аббос Бердиев саволларга жавоб беради.

{Yii::t(}

Ўтказиб юбориш 6s

Ўтказиб юбориш

Божхона омборини ташкил этишдан мақсад нима?

Маълумки, импорт қилинаётган товарлар республикамизга кириб келганидан сўнг, уларга қонун ҳужжатларига мувофиқ тегишли сертификатлар олиниши ҳамда божхона тўловларини тўлашда маълум бир муддат кетади. Мазкур товарлар божхона назорати остидаги товарлар бўлганлиги учун махсус ажратилган, бегона шахсларнинг яқинлашиш имкони бўлмаган, тасарруф этилиши чекланган жойларда вақтинчалик сақланади. Айнан ушбу турдаги товарларни сақлаб бериш учун тадбиркорлар

томонидан тегишли талаб ва шартлар асосида махсус божхона омборлари ташкил этилади. Бундай фаолият билан шуғулланиш учун божхона органларидан лицензия олинади.

Божхона омборларининг турлари ҳақида

Божхона органлари томонидан 3 турдаги омбор фаолияти учун лицензиялар берилмоқда.

1. Божхона омбори - Низом талабларига мувофиқ бўлган товарларни божхона назорати остида сақлашга мўлжалланган ҳудуд учун амал қилиши чекланмаган муддатга бериладиган лицензия. Божхона омбори очиқ ёки ёпиқ турда бўлиши мумкин:

• очиқ турдаги божхона омбори - ҳар қандай шахслар фойдаланиши мумкин бўлган божхона омбори;
• ёпиқ турдаги божхона омбори - лицензия олган шахснинг товарларини сақлашга мўлжалланган божхона омбори;

2. Эркин омбор - Низом талабларига мувофиқ бўлган товарларни эркин омбор режимида божхона назорати остида сақлашга мўлжалланган ҳудуд учун амал қилиши чекланмаган муддатга бериладиган лицензия.

3. Бож олинмайдиган савдо дўкони (duty free) - товарларни бож олинмайдиган савдо божхона режими талабларига ва шартларига мувофиқ божхона назорати остида реализация қилиш учун мўлжалланган савдо объекти учун амал қилиши чекланмаган муддатга бериладиган лицензия.

Эркин омбор билан божхона омборининг асосий фарқлари нималардан иборат?

Божхона омбори ва эркин омборнинг қуйидаги иккита фарқи мавжуд. Биринчи фарқи маҳсулотлар ва товарларнинг сақланиш муддатига доир.

• Божхона омборида сақланадиган товарлар “вақтинча сақлаш” (2 ойгача) ва “божхона омбори" (3 йилгача) тартибида сақланади.
• Эркин омборда сақланадиган товарлар муддатсиз равишда сақланиши мумкин, яъни “эркин омбор”да товарларни сақлаш муддати чегараланмаган.

Икки турдаги омборнинг иккинчи фарқи шундан иборатки, божхона омборида товарлар билан ишлаб чиқариш операциялари ҳамда бошқа тижорат операциялари амалга оширилишига йўл қўйилмайди, тегишли божхона режимида назарда тутилган операциялар бундан мустасно.

Бугунги кунда Ўзбекистонда нечта божхона омбори мавжуд?

Ўзбекистонда божхона назоратидаги товарларни сақлашга мўлжалланган лицензияга эга омборлар жами 370тани ташкил этмоқда. Шундан:

• 355таси божхона омбори (улардан 264таси очиқ ва 91таси ёпиқ турдаги божхона омбори);
• 7та эркин омбор;
• 8та бож олинмайдиган савдо дўкони (duty free) мавжуд.

Божхона омборини кимлар ташкил эта олади?

Ўзбекистон резиденти бўлган юридик шахсгина республика ҳудудида божхона омборларини ташкил эта олади. У лицензия даъвогари деб аталади. Шу билан бирга, божхона омбори ташкил этиш талабларидан бири шуки, темир йўл ва автомобиль транспорт узеллари ҳамда транспорт магистралларидан олиб борувчи, транспорт воситалари ҳаракати учун етарли кенгликка эга бўлган йўлдан божхона омборигача бўлган масофа 3 км.дан ошмаслиги керак.

Божхона омбори фаолиятини ташкил этиш тартиби ҳақида

Бугунги кунда божхона органлари томонидан тадбиркорлик субъектларига 3 турдаги лицензия берилади. Шулардан бири божхона омбори фаолиятини лицензиялаш бўлиб, ушбу лицензияга Ўзбекистон Республикасининг Божхона кодекси ҳамда Ўзбекистон Республикасининг “Лицензиялаш, рухсат бериш ва хабардор қилиш тартиб-таомиллари тўғрисида”ги Қонуни асос бўлиб хизмат қилади.

Божхона омбори фаолиятини лицензиялаш тартиботлари Вазирлар Маҳкамасининг 2020 йил 9 апрелдаги 210-сон қарори билан тасдиқланган “Божхона омбори фаолиятини лицензиялаш юзасидан давлат хизматларини кўрсатишнинг маъмурий регламенти” асосида тартибга солинади.

Маъмурий регламент билан лицензиялашнинг умумий қоидалари билан бирга:

• лицензия талаблари ва шартлари;
• лицензия олиш учун зарур ҳужжатлар;
• лицензиялаш юзасидан давлат хизматларини кўрсатиш тартиби;
• лицензияни қайта расмийлаштириш, амал қилишини тўхтатиб туриш,
• тугатиш, лицензияни бекор қилиш;
• лицензия талаблари ва шартларига риоя этилишини назорат қилиш;
• лицензиялар реестрини юритиш;
• давлат божини ва давлат хизматини кўрсатганлик учун йиғимни тўлаш тартиби;
• лицензиатнинг жавобгарлиги, божхона тўловлари тўланишини таъминлаш масалалари атрофлича ёритиб берилган.

Лицензиялашнинг энг муҳим жиҳатларидан бири лицензия талаблари ва шартлари ҳисобланиб, юридик шахслар маъмурий регламентда берилган талаблар ва шартларга риоя қилганда уларга лицензия расмийлаштирилиши мумкин бўлади.

Маъмурий регламентга мувофиқ, юридик шахслар кўрсатиладиган давлат хизматларидан фойдаланиш учун фақат давлат хизматлари марказлари ёки Ягона интерактив давлат хизматлари портали орқали мурожаат қилади.

Бунда, давлат хизматларини кўрсатишнинг ҳар бир босқичида юридик шахслар мурожаатини кўриб чиқиш босқичи Ягона интерактив давлат хизматлари порталида кузатиб бориш мумкин. Шу билан бирга, мазкур хизматлардан фойдаланиш учун юридик шахслардан электрон рақамли имзо талаб этилади.

Лицензия олиш учун қандай ҳужжатлар тақдим этилади?

• лицензия даъвогари эга бўлган ва божхона омбори сифатида фойдаланиш учун мўлжалланган бинолар ва (ёки) очиқ майдончалар, уларнинг ўлчамлари, ҳажми ва (ёки) майдони, улар жойлашган жой, уларнинг жиҳозланиши, видеокузатув тизими, асбоб-ускуналар ва моддий-техника билан таъминланганлиги ҳамда мулк ҳуқуқи, ашёвий ҳуқуқлар ёки ижара асосида тегишлилиги тўғрисидаги маълумотлар;
• автомобиль ва темир йўллар кўрсатилган ҳолда, божхона омбори учун мўлжалланган ҳудуд (шунингдек, ёндош) ва биноларнинг сифатли тарҳи ва чизмаси (қўриқланадиган ҳудуд, божхона назорати зонаси, аниқ ўлчамлари кўрсатилган);
• Ўзбекистон Республикаси Божхона кодексига мувофиқ божхона тўловлари тўланганини тасдиқловчи ҳужжат.

Лицензия даъвогаридан ушбу Регламентда назарда тутилмаган ҳужжатларни тақдим этишни талаб қилишга йўл қўйилмайди.