Юридик шахслар ва юридик шахс бўлмаган тадбиркорлик субъектлари давлат рўйхатидан қандай ўтказилади?

Норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳалари муҳокамаси порталида Адлия вазирлигининг «Юридик шахслар ва юридик шахс бўлмаган тадбиркорлик субъектларини давлат рўйхатидан ўтказиш тўғрисида»ги қонун лойиҳаси жойлаштирилди.

Қонун лойиҳасига кўра, юридик шахслар ва юридик шахс бўлмаган тадбиркорлик субъектларини давлат рўйхатидан ўтказишнинг асосий принциплари қуйидагилар ҳисобланади:

давлат рўйхатидан ўтказиш тартиби ҳақидаги ахборотнинг очиқлиги ва ундан умумий фойдаланиш;

давлат рўйхатидан ўтказиш тартибига нисбатан қўйиладиган талабларнинг ягоналиги;

барча юридик шахслар ҳамда юридик шахс бўлмаган тадбиркорлик субъектларини давлат рўйхатидан ўтказишни амалга оширишда тенг ҳуқуқлар билан таъминлаш.

Юридик шахсни давлат рўйхатидан ўтказиш – рўйхатдан ўтказувчи органнинг ушбу Қонун доирасида давлат рўйхатидан ўтказиш учун тақдим этилган таъсис ва бошқа ҳужжатларни текшириш йўли билан юридик шахс ташкил қилингани, қайта ташкил этилгани, унинг таъсис ҳужжатларига ўзгартириш ва қўшимчалар киритилганини расмийлаштириш, шунингдек юридик шахсни давлат рўйхатидан ўтказиш тўғрисидаги гувоҳномани бериш, юридик шахсни ташкил этиш, қайта ташкил этиш тўғрисидаги ва ушбу Қонунга асосан бошқа маълумотларни Реестрга киритиш бўйича ҳаракатларидан иборат.

Якка тартибдаги тадбиркорни давлат рўйхатидан ўтказиш - рўйхатдан ўтказувчи органнинг ушбу Қонун доирасида давлат рўйхатидан ўтказиш учун тақдим этилган ҳужжатларни текшириш йўли билан жисмоний шахснинг якка тартибдаги тадбиркор мақомига эга бўлганини расмийлаштириш, шунингдек якка тартибдаги тадбиркорни давлат рўйхатидан ўтказиш тўғрисидаги гувоҳномани бериш ва жисмоний шахснинг якка тартибдаги тадбиркор мақомига эга бўлганлиги тўғрисида ҳамда ушбу Қонунга асосан бошқа маълумотларни Реестрга киритиш бўйича ҳаракатларидан иборат.

Юридик шахс бўлмаган деҳқон хўжаликларини давлат рўйхатидан ўтказиш - рўйхатдан ўтказувчи органнинг ушбу Қонун доирасида давлат рўйхатидан ўтказиш учун тақдим этилган ҳужжатларни текшириш йўли билан юридик шахс бўлмаган деҳқон хўжаликларини ташкил этилганини расмийлаштириш, шунингдек юридик шахс бўлмаган деҳқон хўжалигини давлат рўйхатидан ўтказиш тўғрисидаги гувоҳномани бериш ва юридик шахс бўлмаган деҳқон хўжалигини ташкил этилганлиги тўғрисида ҳамда ушбу Қонунга асосан бошқа маълумотларни Реестрга киритиш бўйича ҳаракатларидан иборат.

Юридик шахс бўлмаган оилавий тадбиркорлик субъектларини давлат рўйхатидан ўтказиш - рўйхатдан ўтказувчи органнинг ушбу Қонун доирасида давлат рўйхатидан ўтказиш учун тақдим этилган ҳужжатларни текшириш йўли билан юридик шахс бўлмаган оилавий тадбиркорлик субъектларини ташкил этилганини расмийлаштириш, шунингдек юридик шахс бўлмаган оилавий тадбиркорлик субъектларини давлат рўйхатидан ўтказиш тўғрисидаги гувоҳономани бериш ва юридик шахс бўлмаган оилавий тадбиркорлик субъектларини ташкил этилганлиги тўғрисида ҳамда ушбу Қонунга асосан бошқа маълумотларни Реестрга киритиш бўйича ҳаракатларидан иборат.

Давлат рўйхатидан ўтказишнинг хабардор қилиш тартиби тақдим этилган ҳужжатлар ва уларда ушбу Қонунда кўрсатилган рад этиш асосларининг йўқлигини ўрганиш асосида юридик шахслар ва юридик шахс бўлмаган тадбиркорлик субъектларини уларни бир вақтнинг ўзида давлат солиқ хизмати ва давлат статистика органларида “ягона дарча” принципи асосида ҳисобга қўйган ҳолда давлат рўйхатидан ўтказишнинг тезлаштирилган жараёнини ифода этади. Рўйхатдан ўтказувчи органларнинг давлат солиқ хизмати ва давлат статистика органлари билан ўзаро ҳамкорлиги Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси томонидан ўрнатилган тартибда амалга оширилади.

Юридик шахслар ва юридик шахс бўлмаган тадбиркорлик субъектларини давлат рўйхатидан ўтказиш ва ҳисобга қўйиш қуйидаги органлар орқали амалга оширилади:

1) Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги томонидан:

фаолиятини унинг уставига ва Ўзбекистон Республикаси қонунчилигига мувофиқ Ўзбекистон Республикаси ва битта ёки ундан кўп хорижий давлатлар ҳудудида татбиқ этилиши мумкин бўлган нодавлат нотижорат ташкилотлари;

фаолиятини унинг уставига мувофиқ Ўзбекистон Республикасининг барча ҳудудида олиб борадиган ҳамда учтадан кам бўлмаган ҳудудий субъектларда алоҳида бўлинмаларига эга бўлган нодавлат нотижорат ташкилотлари;

фаолияти унинг уставига мувофиқ кўпи билан иккита ҳудудий субъектлар (вилоятлар), шу жумладан Қорақалпоғистон Республикаси ва Тошкент шаҳри ҳудудида олиб борадиган нодавлат нотижорат ташкилотлари;

бош ташкилоти Ўзбекистон Республикасидан ташқарида жойлашган, Ўзбекистон Республикаси ҳудудида халқаро ва хорижий нодавлат нотижорат ташкилотларининг манфаатларини ифодалайдиган ва ҳимоя қиладиган ташкилот;

бош ташкилоти Ўзбекистон Республикасидан ташқарида жойлашган, Ўзбекистон Республикаси ҳудудида халқаро ва хорижий нодавлат нотижорат ташкилотларининг барча функцияларини (ёки уларнинг бир қисмини) амалга оширадиган, шу жумладан унинг манфаатларини ифодалайдиган ва ҳимоя қиладиган ташкилот;

қонун ҳужжатларида, Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳужжатларида ва Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси қарорларида назарда тутилган ҳолларда, алоҳида нодавлат нотижорат ташкилотлари;

қатнашчилари икки ёки ундан кўп маъмурий-ҳудудий тузилмалар (Қорақалпоғистон Республикаси, Тошкент шаҳри, вилоятлар)да жойлашган юридик шахс бирлашмалари;

диний ташкилотларнинг марказий бошқарув органлари ва диний таълим муассасалари;

2) Қорақалпоғистон Республикаси Адлия вазирлиги, вилоятлар ва Тошкент шаҳар адлия бошқармалари томонидан:

фаолиятини вилоят, туман, шаҳар, шаҳарча, қишлоқ ва овул ҳудудида олиб борадиган нодавлат нотижорат ташкилотлар, шунингдек уларнинг уставларида белгиланган муайян ҳудудларда фаолиятини амалга оширувчи юридик шахслар ҳисобланадиган нодавлат нотижорат ташкилотларнинг алоҳида бўлинмалари;

нодавлат нотижорат ташкилотларнинг юридик шахс бўлмаган алоҳида бўлинмалар, шу жумладан халқаро ва хорижий нодавлат нотижорат ташкилотлар ваколатхоналари ва филиалларининг алоҳида бўлинмалари;

Қорақалпоғистон Республикаси, Тошкент шаҳри ва вилоятлардаги юридик шахс бирлашмалари;

диний ташкилотлар;

адвокатлик тузилмалари;

3) Ўзбекистон Республикаси Марказий банки томонидан – банклар ва кредит бюролари, уларнинг филиал ва ваколатхоналари;

4) Давлат хизматлари марказлари томонидан – қонун ҳужжатларида, Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳужжатларида ва Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси қарорлари билан ташкил қилинадиган давлат муассасалари ва бошқа муассасалар;

банклар ва кредит бюроларидан ташқари барча тадбиркорлик субъектлари, шу жумладан юридик шахс бўлмаган тадбиркорлик субъектлари;

хусусий уй-жой мулкдорлари ширкатлари;

фуқароларни ўзини-ўзи бошқариш органлари.

Юридик шахслар ва юридик шахс бўлмаган тадбиркорлик субъектларини давлат рўйхатидан ўтказиш қуйидаги усуллардан бири билан амалга оширилади:

рўйхатдан ўтказувчи органларга ўзи келган ҳолда;

Интернет жаҳон ахборот тармоғи орқали Тизим воситасида Ягона порталда.

Тизим орқали қуйидагилар амалга оширилади:

давлат рўйхатидан ўтказиш;

қайта ташкил этиш йўли билан ташкил этилаётган тижорат ташкилотларини давлат рўйхатидан ўтказиш;

давлат рўйхатидан қайта ўтказиш;

давлат рўйхатидан ўтказиш, давлат рўйхатидан қайта ўтказиш учун давлат божини тўлаш;

рўйхатдан ўтказилганлиги тўғрисидаги гувоҳномани эркин олиш;

якка тартибдаги тадбиркор фаолиятини вақтинча тўхтатиб туриш ва тиклаш тўғрисида ариза топшириш;

рўйхатдан ўтказувчи органлар ва ваколатли ташкилотларнинг белгиланган тартибдаги ҳамкорлиги;

рўйхатдан ўтказувчи органлар ва ваколатли ташкилотларни, шунингдек давлат ва хўжалик бошқаруви органларини тижорат ташкилотининг манзили (жойлашган жойи, яшаш жойи) ўзгарганлиги тўғрисида хабардор қилиш;

ариза берувчининг шахсий кабинетини очиш ва ундан эркин фойдаланиш;

Реестрдан кўчирма, сўралаётган ҳужжат, юридик шахслар ва юридик шахс бўлмаган тадбиркорлик субъектларининг рўйхати ёки сўралаётган маълумотнинг ва (ёхуд) ҳужжатнинг мавжуд эмаслиги тўғрисидаги маълумотнома шаклидаги аниқ юридик шахслар ва юридик шахс бўлмаган тадбиркорлик субъектлари ҳақида маълумот сўраш ва олиш.