2025 йилги тинчлик бўйича Нобел мукофоти Мария Мачадога берилди

Венесуэлалик сиёсатчи Мария Корина Мачадо 2025 йилги тинчлик бўйича Нобел мукофоти лауреати деб топилди. Нобел қўмитаси бу ҳақдаги қарорни 10 октябр, жума куни Ослода эълон қилди.

Мачадога мукофот Венесуэла халқининг демократик ҳуқуқларини ҳимоя қилиш йўлидаги «тинимсиз меҳнати» учун берилди, деди Норвегия қўмитаси раиси Йорген Ватне Фриднес.

Жорий йилда мазкур мукофотга жами 338 нафар номзод, жумладан, 244 нафар жисмоний шахс номзоди ва 94 та ташкилот илгари сурилган. Ўтган йили 286 нафар номзод рўйхатга олинган, шундан 197 нафар жисмоний шахс ва 89 таси ташкилот. Энг кўп номзодлар (376 нафар) 2016 йилда рўйхатга олинган.

Nihon Hidankyo (Хиросима ва Нагасаки атом бомбаси қурбонлари ташкилотларининг Япония кенгаши) ядровий қуролсизланиш тарафдори бўлган уюшма 2024 йилги тинчлик бўйича Нобел мукофоти лауреати деб топилди. 2023 йилда тинчлик учун Нобел мукофоти эронлик ҳуқуқ ҳимоячиси Наргис Муҳаммадийга «Эронда аёлларга нисбатан зулмга қарши кураши ҳамда барча учун инсон ҳуқуқлари ва эркинликларини илгари сургани учун» берилди. 2022 йилда мукофот Россия, Беларус ва Украина ҳуқуқ ҳимоячиларига топширилди: Россиянинг «Мемориал» инсон ҳуқуқлари ташкилоти, Украина фуқаролик эркинликлари маркази нодавлат ташкилоти ва Беларуснинг «Весна» инсон ҳуқуқлари маркази асосчиси Алес Беляцкийга.

«Новая газета» бош муҳаррири Дмитрий Муратов 2021 йилда тинчлик бўйича Нобел мукофоти совриндорларидан бири бўлган. У билан бирга мукофот филиппинлик журналист Мария Рессага ҳам топширилди. Муратов ва Ресса «демократия ва матбуот эркинлиги тобора ноқулай шароитларга дуч келаётган дунёда» бу идеал учун курашаётган барча журналистлар вакили», дея таъкидлаганди қўмита. Муратов тинчлик учун Нобел мукофотига сазовор бўлган учинчи россиялик бўлди. Ундан олдин у физик ва ҳуқуқ ҳимоячиси Андрей Сахаровга ва СССРнинг ягона президенти Михаил Горбачёвга берилган эди.

Беш хил Нобел мукофоти (физиология ёки тиббиёт, физика, кимё, адабиёт ва тинчлик бўйича) динамит ихтирочиси Алфред Нобелнинг васияти билан таъсис этилган ва 1901 йилдан бери топшириб келинмоқда.