Аляскадаги бесамар учрашув, Туркия Сурияга қурол беради – ҳафта дайжести

Ассалому алайкум, азизлар. Бугун 17 август, якшанба. Бундан 33 йил аввал BBCʼга интервю берган шоҳимардонлик Исмоил ота «августгача чидасак, ҳаммаси яхши бўларкан», деб айтганди. Буни қарангки, 2025 йил августини Европанинг бир мамлакатида миллионлаб одамлар интизор кутди. Чунки биздан унча узоқ бўлмаган бу давлат тўрт йилдан бери ўз ерларига бостириб кирган қўшниси билан уришмоқда, дайди ўқдан уларнинг болалари ўляпти, шаҳарлари ер билан битта бўлмоқда.

{Yii::t(}

Ўтказиб юбориш 6s

Ўтказиб юбориш

Иккитаси 15 августда кўришиб, урушни тугатишга ҳаракат қиламиз, деб буткул умидсизликка тушган бу давлатга умид берганди. Лекин ҳеч нарса бўлмади. Уруш ҳамон давом этмоқда, уйида фарзанди кутаётган оталар, уйланмаган бўз йигитлар зах окопда ўлишда давом этмоқда. Ва энг даҳшати бу уруш 1940 йилда ҳам, 1980 йилда ҳам эмас, шу кеча-кундузда, бир кинода айтилганидек, космик кемалар коинотга парвоз қилаётган, одам ўрнига компютер ўйлаётган ултразамонавий даврда содир бўлмоқда.

1992 йил, Ўзбекистон энди мустақил бўлган, дўконлар бўм-бўш даврда ўша ўлмас гапини айтган Исмоил ота бугун ҳаёт бўлганида, бозорларимиз, дўконларимиздаги тўкин-сочинликни кўриб хурсанд бўларди. Ниҳоят ваъда қилишгани августга етдик, деган бўларди балки. Исмоил ота, ҳозир ҳам нарх-наво баланд, гўшт фалон сўм, буғдой арзон-у, нон қиммат, бензин кўтарилди, баъзан шакар ноёб бўлиб қолади. Лекин бизнинг август сиз яшаган августдан минг чандон яхши. Энг муҳими, қорин тўқлаш амримаҳол эмас. Фақат сиздай самимий, бир гапи минг гап ўрнини босадиган инсонлар камайиб кетди.

Азизлар, биз Исмоил ота интизор кутган август ойининг ажойиб кунида ортда қолган ҳафтанинг муҳим воқеаларини биргаликда эслаймиз.

Аляскадаги учрашув

Демак, ҳафтанинг энг муҳим воқеаси Трамп ва Путиннинг АҚШда учрашгани бўлди. Оқ уйга кўра, Путиннинг илтимоси билан ташкил этилган учрашув бир вақтлар америкаликлар руслардан сотиб олган Аляскада ўтказилди. Жойни Трамп танлаган. Бутун дунё 15 августдаги учрашувни диққат билан кузатди, лекин ундан ҳеч қандай натижа чиқмади. Путин ўша эски даъволарини такрорлади, Трамп доимгидек ўзини катта иш қилгандек кўрсатди, лекин яна чув тушди.

Америка президенти учрашувдан кейин ўтказилган матбуот анжуманида ҳеч қандай келишув бўлмаганини айтди. Ваҳоланки, сайлов кампанияси вақтида урушни бир кунда тугатаман деб катта кетган Трамп Оқ уйга қайтгач, урушни тугатиш бўйича яна кўп ваъдалар берган, кўпчилик унинг гапларини жиддий қабул қилмай қўйган бир вақтда Путин билан бир кўришсам, ҳаммасини ҳал қиламан, дейишга ўтди.

Лекин юзма-юз учрашувдан ҳам ҳеч қандай самара чиқмади. Айтганча, яккама-якка учрашув бўлмади, музокарада ҳар икки томондан уч кишидан қатнашди. Аввалига делегацияда беш кишидан бўлиши айтилганди, руслар шунга ишониб иқтисодчи мудофаа вазири Белоусов ва Украинада туғилган америкашунос Кирилл Дмитриевни ҳам олиб боришганди. Охир-оқибат бу иккови музокарада қатнашмай қайтиб кетди.

Маълум бўлишича, Трамп душанба куни Оқ уйда Зеленский билан учрашади. Агар бу гал ҳам учрашувда вице-президент Вэнс қатнашиб, Зеленскийдан раҳмат дейишини талаб қилиб, жанжал бошламаса, Трамп Украина президентига Путиннинг нима истаётганини етказади. Ишончли манбаларга кўра, Путин Трампга бутун Донбасс устидан назорат истаётгани, Запорижжя ва Херсонда фронтни музлатишга тайёрлигини айтган. Тушунмаганлар учун қисқача тушунтириш берсам, «фронтни музлатиш» дегани «урушни кейинроқ яна давом эттирамиз» дегани.

Баъзи нашрларга кўра, Россия Суми областининг ўзи эгаллаган кичик қисми ва Харкивдан чиқиб кетишга тайёр экан. Маълумот учун, Россия Луҳанск областини деярли тўлиқ эгаллаб бўлган, Донецк областининг 30 фоизча қисми ҳамон Украина назоратида ва бу ерлар Киев шарқий мудофааси учун стратегик аҳамиятга эга. Россия украинлар ана шу эгалланмаган ерлардан чиқиб кетишини истамоқда. Шоирнинг таъбири билан айтганда, Россия тиғ билан етолмаган ерларни қалам билан олмоқчи.

Зеленский яна Оқ уйга боради

Европа давлатлари ва Украина АҚШ президенти Трамп танлаган йўналишдан очиқчасига норози, чунки уруш уларнинг майдонида кечмоқда. Трамп эса урушни тезроқ тугатиб, америкаликларга «Кўрдингизми, мен урушни тинчитдим, мен тинчликпарвар даҳоман», дейишни истайди. Уруш ким кимга ерини бериши билан тугаши уни умуман қизиқтирмайди.

18 август куни Зеленский навбатдаги марта Оқ уйга бориб, Трамп билан кўришади. Охирги марта Украина лидери Вашингтонга февралда борган ва ўша учрашувда жанжал чиққанди. Эртанги учрашувга Зеленский билан бирга Европа лидерлари ҳам таклиф қилинган. Ҳозирча Еврокомиссия раҳбари Урсула фон дер Ляйен хоним Зеленский билан бирга АҚШга бориши аниқ бўлди. Балки яна бирор Европа давлати лидери уларга ҳамроҳлик қилар. Баъзи нашрлар Италия бош вазири Жоржия Мелони ва Германия канцлери Фридрих Мерц ҳам Зеленскийнинг Вашингтон сафарига ҳамроҳлик қилиши ҳақида ёзган.

«Россия кучли, Украина эса йўқ»

Яна Аляскадаги учрашувга тўхталамиз. Тўғри тушунинг, бу учрашув қанчалик самарасиз кечган бўлмасин, ундаги гаплар муҳим масалаларга таъсир қилиши мумкин. Ўша учрашувдан кейин Доналд Трамп айтган иккита гапга эътиборингизни қаратмоқчиман. Бу гаплар Трампнинг кайфиятини очиб беради.

Қадрдон Fох News телеканалига интервю берган Трамп Путин билан учрашувга 10 баҳо қўйишини айтди. «Икки ядровий давлатлар мулоқот қилиши яхши», деди АҚШ президенти. Шунингдек, Путин билан кўп масалада ҳамфикр эканини айтиб, Зеленскийни Россия билан келишишга чақирди. Ва мана шу ерда ўзининг қандай позицияда эканини кўрсатадиган гап айтди: «Россия кучли давлат, улар эса йўқ».

Ва яна ўша интервюда Трамп 2020 йилдаги президентлик сайловида аслида ютқазмагани ҳақида навбатдаги марта гапирди. Биласизми, бу ҳақда Трампга ким айтган экан? Владимир Путин. Россия президенти Трампга у почта орқали овоз берилгани сабаб ютқазгани, бундай овоз бериш усули демократияга хос эмаслиги, бошқа бирор давлатда бундай овоз бериш усули йўқлигини айтибди.

Майли, дунёнинг ўнлаб давлатида почта орқали овоз бериш тизими борлигини ҳозир эслаб ўтириш шарт эмас. Шунчаки, бу гапдаги энг муҳим жойига яна бир диққат қилинг: Путин Америкадаги овоз бериш тизими демократияга зид эканини айтибди. Мен бу гапга таъриф тополмадим, сизда бўлса, айтинг.

Туркия Сурияга қурол беради

Туркия янгидан шаклланаётган Сурияга қурол-яроғ етказиб беради, шунингдек, Сурия ҳарбий соҳасини моддий-техник жиҳатдан қўллаб-қувватлайди. Бу ҳақда Туркия мудофаа вазирлиги маълум қилди. Баёнотдан бир кун аввал Туркия ва Сурия мудофаа вазирлари ҳарбий тайёргарлик бўйича меморандум имзолаганди.

Ўтган ойда Исроил ҳужумига учраган Сурия ҳарбий ёрдам сўраб, Анқарага мурожаат қилганди. Туркия томони Суриянинг ҳарбий салоҳиятини кучайтиришга ҳаракат қилишини билдирган.

Трамп Байденни судга бермоқчи

АҚШ биринчи хоними Меланя Трамп собиқ президент Жо Байденнинг можароли ўғли Ҳантер Байденни судга бериб, ундан 1 миллиард доллар маънавий зарар ундириши мумкин. Гап шундаки, Ҳантер Байден Трампни унинг хотини билан Жеффри Эпштейн таништиргани ҳақида гапирган. Эпштейн охирги ойларда АҚШда номи тилдан тушмаётган инсон бўлиб, товламачилик ва педофилияда айбланган. Бу одам аллақачон ўлиб кетган, лекин унинг номи катта-катта одамларга муаммо туғдирмоқда. Эпштейннинг Трамп билан бирга тушган суратлари ҳам тарқалганди.

Байденнинг ўғли Ҳантер яқинда берган интервюларидан бирида Трамп ва Меланя Эпштейн орқали танишганини айтиб, катта шов-шувга сабаб бўлди. Меланя Трампнинг адвокати Байденнинг ўғлидан узр сўрашни талаб қилиб, акс ҳолда биринчи хоним уни судга беришини айтди.

Бизда ҳозирча шулар. Дунёда аслида жуда кўп воқеалар содир бўлди, лекин Аляскадаги самарасиз учрашув шовқини барчасини босиб кетди. Ҳа, азизлар, бу ҳафта ҳам уруш тугамади, тинчлик бўлмади. Исмоил ота айтганидай, август охиригача кутайлик-чи, ундан кейин ҳаммаси яхши бўлиб кетар.

Сўзимиз бошида август ойининг рамзига айланган шаҳрихонлик деҳқон бобони эслагандик. Келинг, сўзимиз охирида бизнинг National Geographic даражасида видеолар тайёрлайдиган фарғоналик мухбиримиз Сарвар Зиёев тайёрлаган ўша мақоланинг охирини ўқиймиз: «Исмоил ота кийган тўн, телпак ва белбоғларигача яхши сақланган. У қурган иморатлар ва ҳатто тириклигида гўнг ташиган оғилхонасигача ўз ўрнида. Деҳқон бобонинг болтасида энди унинг ўғиллари ўтин ёряпти...» Оламларга татигулик гаплар. Омон бўлинг, азизлар. Бизни августнинг кейинги якшанбасида кутинг.

Ўткир Жалолхонов тайёрлади.
Тасвирчи ва монтаж устаси – Фахриддин Ҳотамов.