Qishloq xo‘jaligiga mo‘ljallanmagan yer uchastkalarini mulk huquqi asosida auksion orqali sotishda ham 3 yilgacha bo‘lib-bo‘lib to‘lash tartibi tatbiq etiladi. 2022 yil 1 iyuldan boshlab bojxona bojlari bo‘yicha imtiyozlar faqatgina O‘zbekiston Respublikasi qonunlari bilan beriladi.
«Tadbirkorlik muhitini yaxshilash va xususiy sektorni rivojlantirish orqali barqaror iqtisodiy o‘sish uchun shart-sharoitlar yaratish borasidagi navbatdagi islohotlar to‘g‘risida»gi prezident farmoni imzolandi. Unda mamlakatda tadbirkorlik muhitini yaxshilash va xususiy sektorning rolini oshirish borasida bir qator ijobiy o‘zgarishlar amalga oshirilishi ko‘zda tutilgan.
Yerlarning xususiylashtirish jarayonlarini tezlashtirish borasida:
- qishloq xo‘jaligiga mo‘ljallanmagan yer uchastkalarini mulk huquqi asosida auksion orqali sotishda davlat aktivlarini sotishda qo‘llaniladigan 3 yilgacha bo‘lib-bo‘lib to‘lash tartibi tatbiq etiladi;
- bo‘lib-bo‘lib to‘lash sharti bilan sotilgan davlat aktivlari va qishloq xo‘jaligiga mo‘ljallanmagan yer uchastkalari bo‘yicha kamida 35 foiz miqdoridagi dastlabki to‘lovni biryo‘la amalga oshirgan xaridorlarga mazkur davlat aktivlari va yer uchastkalarini kredit ta’minoti sifatida garovga qo‘yish huquqi berildi.
Yashash guvohnomasi bo‘lmagan xorijliklarga yangi ko‘chmas mulk sotib olishga ruxsat berildi
2022 yil 1 maydan boshlab ro‘yxati Vazirlar Mahkamasi tomonidan tasdiqlanadigan xorijiy davlatlar fuqarolariga O‘zbekistonda yashash guvohnomasini talab qilmagan holda, yangi barpo etilayotgan quyidagi ko‘chmas mulk obektlarini (bundan yer uchastkasi mustasno) sotib olish huquqi berildi:
- Toshkent viloyati, Toshkent va Samarqand shaharlarida – qurilish davrida tuzilgan shartnomalarga asosan qiymati 150 000 AQSh dollari ekvivalentidan, foydalanishga qabul qilingan ko‘chmas mulk obektlarida qiymati 180 000 AQSh dollari ekvivalentidan kam bo‘lmagan ko‘chmas mulk obektlari;
- boshqa hududlarda – qurilish davrida tuzilgan shartnomalarga asosan qiymati 70 000 AQSh dollari ekvivalentidan, foydalanishga qabul qilingan ko‘chmas mulk obektlarida qiymati 85 000 AQSh dollari ekvivalentidan kam bo‘lmagan ko‘chmas mulk obektlari.
Qayd etish kerakki, yuqorida nazarda tutilgan ko‘chmas mulk obektlarini sotib olish xorijiy davlatlar fuqarolariga O‘zbekistonda doimiy ro‘yxatdan o‘tish va yashash guvohnomasini olish uchun asos bo‘lmaydi. O‘z navbatida yashash guvohnomasini olish uchun talab etiladigan ko‘chmas mulk qiymati miqdori Toshkent viloyati va Toshkent shahrida 400 000 AQSh dollaridan 300 000 AQSh dollari ekvivalentigacha kamaytiriladi.
Raqobat muhitini yaxshilash va xususiy sektor oldidagi byurokratik to‘siqlarni qisqartirish
2022 yil 1 sentabrdan boshlab, quyidagilar uchun ma’muriy javobgarlik kuchaytiriladi:
- davlat hokimiyati va boshqaruvi organlari tomonidan xomashyo, tovarlar va xizmatlarning erkin harakatlanishi va realizatsiya qilinishini (ko‘rsatilishini) noqonuniy cheklash;
- litsenziyalash, ro‘yxatga olish, akkreditatsiyadan o‘tkazish va ruxsat berish vakolati berilgan davlat unitar korxonalari yoki muassasalari, yuridik shaxslar birlashmalari tomonidan raqobatni cheklaydigan qarorlar qabul qilish;
- monopoliyaga qarshi organ talabiga ko‘ra, zarur hujjat va axborotlarni taqdim etmaganlik, noto‘g‘ri yoki yolg‘on ma’lumotlar taqdim etganlik.
Farmonda belgilanishicha, 2022 yil 1 maydan boshlab norezident jismoniy shaxsning O‘zbekistondagi manbalardan oladigan daromadlari (dividendlar, foizlar va fraxtdan olinadigan daromadlardan tashqari) bo‘yicha jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘i stavkasi 12 foiz miqdorida belgilanadi.
Soliq va bojxona to‘lovlari bo‘yicha imtiyozlar qayta tartibga solinadi
2022 yil 1 maydan boshlab:
- xalqaro shartnomalar bo‘yicha 2020 yil 1 iyulga qadar ma’qullangan va mamlakatdagi tijorat banklari orqali qayta moliyalashtiriladigan yoki qayta kreditlanadigan xalqaro moliya institutlari va xorijiy hukumat moliya tashkilotlarining mablag‘lari (qarzlari, kreditlari) hisobidan olinadigan tovarlar (xizmatlar) bo‘yicha soliq va bojxona imtiyozlari bekor qilinadi.
2022 yil 1 iyuldan boshlab:
- bojxona bojlari bo‘yicha imtiyozlar faqatgina O‘zbekiston qonunlari bilan beriladi; bunda Tarif va notarif tartibga solish kengashi xulosasi olinishi majburiy hisoblanadi.
Shuningdek, tarmoq vazirlik va idoralar, mahalliy davlat hokimiyati organlari rahbarlari sohani va (yoki) hududni rivojlantirish uchun berilgan alohida soliq va bojxona imtiyozlari samaradorligi to‘g‘risidagi hisobotlarni yil yakunlari bo‘yicha har yili 1 martga qadar Moliya vazirligi va Davlat soliq qo‘mitasiga taqdim etib borishi shart.
Bundan tashqari, 18ta hujjat bilan turli kompaniya va tarmoqlarga berilgan individual soliq va bojxona imtiyozlari bekor qilinadi.
Xususiylashtirish:
- 2022 yil 1 mayga qadar tajribali investitsiya bankini jalb etib, 2022 yil yakuniga qadar «O‘zbekneftgaz» AJning, shu jumladan, aksiyalarini ommaviy joylashtirish (IPO) orqali kamida 49 foiz ulushini, shuningdek, «Issiqlik elektr stansiyalari» AJdagi 51 foiz va undan yuqori miqdordagi davlat ulushini xususiylashtirish ishlari boshlanadi;
- 2022 yil 1 sentabrga qadar «Uzbekistan Airways» AJ ustav kapitalidagi 51 foiz va undan yuqori miqdordagi davlat ulushining savdoga chiqarilishi, shu jumladan, aksiyalarini ommaviy joylashtirish (IPO) ishlari boshlanadi;
- 2022 yil 1 avgustga qadar xalqaro investitsiya banki va konsultantlarni jalb etgan holda, «UzAuto Motors» AJ aksiyalar paketining 10 foizgacha qismini mahalliy fond bozorida ommaviy joylashtiradi (IPO) va bu korxonaning qolgan ulushini hamda «UzAuto Motors Powertrain» AJ, «Samarqand Avtomobil zavodi» MChJni strategik investorlarga sotish strategiyasi Vazirlar Mahkamasiga kiritiladi;
- 2022 yil 1 sentabrga qadar xalqaro konsalting kompaniyasi xulosalari asosida «O‘zbekgidroenergo» AJni isloh qilish strategiyasi tasdiqlash uchun Vazirlar Mahkamasiga kiritiladi.
17 ta aksiyadorlik jamiyatini xususiylashtirish va transformatsiya qilish bo‘yicha maxsus boshqaruv tizimi joriy qilinadi.
Belgilanishicha, davlat ulushi 50 foiz va undan ortiq bo‘lgan xo‘jalik jamiyatlari va davlat unitar korxonalarida 2022 yil 1 apreldan keyin ijro organi rahbari sifatida tayinlangan (qayta tayinlangan) shaxs surunkasiga ikki muddatdan ortiq ijro organi rahbari bo‘lishi mumkin emas.
Davlat ishtirokidagi korxonalarning iqtisodiyotdagi ishtirokini cheklash va qisqartirish maqsadida, ularga O‘zbekiston prezidenti va hukumati qarorlarida nazarda tutilmagan hollarda:
- asosiy faoliyatiga xos bo‘lmagan yangi ko‘chmas mulk obektlarini sotib olish yoki qurish;
- raqobat rivojlangan sohada asosiy faoliyatidan tashqari qo‘shimcha faoliyat bilan shug‘ullanish;
- asosiy faoliyatiga xos bo‘lmagan xo‘jalik jamiyatlari ustav kapitalida ishtirok etish yoki undagi ulushni sotib olish taqiqlanadi.
