Ahmadinajod Erondagi prezidentlik saylovlarida ishtirok etmoqchi

Eronning sobiq prezidenti, 67 yoshli Mahmud Ahmadinajod 2 iyun, yakshanba kuni Ibrohim Raisiy vertolyot halokatida vafot etganidan so‘ng tayinlangan mamlakatda navbatdan tashqari prezidentlik saylovlarida nomzod sifatida ro‘yxatga olindi, deb xabar bermoqda Eron matbuoti.

Prezidentligi davrida Ahmadinajod tez-tez xalqaro tanqidlarga uchragan, xususan, tajovuzkor antisemitistik so‘zlari uchun. So‘nggi paytlarda sobiq prezident kutilmaganda Eronning amaldagi hukumati haqida tanqidiy fikr bildirdi, deya ta’kidlaydi dpa agentligi. Unga ko‘ra, Ahmadinajod katta ehtimol bilan hukmron rejim tomonidan qo‘llab-quvvatlanmaydi.

Ahmadinajod avval 2005 yildan 2013 yilgacha ikki marta to‘rt yil davomida prezident lavozimini egallagan. Uning 2009 yildagi bahsli qayta saylanishi butun mamlakat bo‘ylab keng ko‘lamli noroziliklarga sabab bo‘lgan, o‘nlab odamlar o‘ldirilgan va minglab odamlar hibsga olingan. Eronning sobiq prezidenti, xususan, Xolokostni so‘roq ostiga olgani bilan mashhur.

2017 va 2021 yillarda Ahmadinajodga saylovlarda ishtirok etishga ruxsat berilmagan 

O‘n ikki islomiy ulamo va huquqshunosdan iborat Konstitutsiya muhofizlari kengashi deb ataluvchi tashkilot Ahmadinajodga 2017 yil may oyida bo‘lib o‘tgan Eron prezidentlik saylovlarida ishtirok etishiga ruxsat bermadi. Avvalroq, sobiq prezident Eronning diniy yetakchisi Oyatulloh Ali Xomanaiy uni bu taklifdan qaytarganidan keyin o‘z nomzodini ilgari surmasligini aytgan edi. Biroq, keyin birdan fikridan qaytdi va prezidentlik saylovlarida ishtirok etish uchun Ichki ishlar vazirligidan ro‘yxatdan o‘tdi. 

O‘sha yili Xomanaiy Ahmadinajodni uning yana prezidentlikka kirish rejalari «vaziyat qutblanishiga» hissa qo‘shishi, «mamlakat uchun zararli» bo‘lishi haqida ogohlantirgan edi. Biroq, u 2021 yilda yangi urinish bilan chiqdi, u ham rad etildi. Oliy yetakchining irodasiga zid harakat qilib, Ahmadinajod muvaffaqiyat qozonish imkoniyatini deyarli yo‘qotdi, sababi Muhofizlar kengashi a’zolarining yarmi Xomanaiy tomonidan tayinlanadi va barcha qarorlarni uning o‘zi nazorat qiladi. 

Eronda navbatdan tashqari prezidentlik saylovlari uchun nomzodlar ro‘yxatga olinyapti

Prezidentlikka nomzodlarni rasmiy ro‘yxatga olish 30 maydan boshlandi. Islom Respublikasi prezidenti lavozimida ishlagan Ibrohim Raisiy aviahalokatda vafot etgani munosabati bilan navbatdan tashqari saylovlar 28 iyun kuni bo‘lib o‘tadi. Ro‘yxatdan o‘tish uchun nomzodlar keyingi besh kun ichida Tehrondagi Ichki ishlar vazirligiga shaxsan kelishi kerak.

Kengash 11 iyun kuni tasdiqlangan nomzodlarning yakuniy ro‘yxatini e’lon qiladi. Shundan so‘ng siyosatchilarga saylovoldi tashviqoti uchun ikki hafta vaqt beriladi. Agar saylovning birinchi bosqichida nomzodlar hech biri mutlaq ko‘pchilik ovozni ololmasa, 5 iyul kuni bo‘lajak prezidentni aniqlaydigan ikkinchi tur o‘tkaziladi. 

Prezident Eronda ikkinchi eng yuqori mansabdor shaxs bo‘lib, u vakillik funksiyalarini bajaradi va mamlakat ijroiya hokimiyatini boshqaradi. Prezident 4 yil muddatga saylanadi va bu lavozimni ketma-ket ikki muddatdan ko‘p bo‘lmagan tarzda egallashi mumkin. 

Eron prezidenti vertolyot halokatida vafot etdi

20 may kuni prezident Ibrohim Raisiy, tashqi ishlar vaziri Husayn Amir Abdullohiyon, shuningdek, Tabriz masjidi imomi Sayid Muhammad Ali al-Hoshim va Sharqiy Ozarboyjon viloyati gubernatori Malik Rahmatiyning 19 may kuni Eron shimoli-g‘arbida vertolyot qulashi oqibatida hayotdan ko‘z yumgani ma’lum bo‘ldi. Eron delegatsiyasi Ozarboyjondan qaytayotgan edi.