«Aholini ish bilan ta'minlash to‘g‘risida»gi qonun yangilanmoqda. Qanday o‘zgarishlar kiritiladi?

Senat qo‘mitalari va mas'ul vazirlik mutasaddilari qatnashgan muhokama avvalida qonunning yangi tahriri nega kerak bo‘layotganiga to‘xtalib o‘tildi.

Unga ko‘ra, 1998 yilda qabul qilingan amaldagi «Aholini ish bilan ta'minlash to‘g‘risida»gi qonun mehnat bozorining hozirgi holatiga mos kelmaydi.

U tadbirkorlikni rag‘batlantirish, o‘zini-o‘zi band qilish va ishsizlarni kasb-hunarga o‘qitishni o‘zida aks ettirmagan. Shuningdek, amaldagi qonun mehnat va bandlik sohasidagi chuqur ildiz otgan muammolarni hal qilolmayapti.

Shulardan kelib chiqib, yangi qonunda bir qator yangiliklarni ko‘rish mumkin. Senatning Budjet va iqtisodiy islohotlar masalalari qo‘mitasi raisi Erkin Gadoyev bu yangiliklarni sanab o‘tdi.

«Birinchidan, qonun nomi o‘zgardi. Bunda uning nomi ham, mazmuni ham bugungi kunga moslandi. Biz eskirib qolgan terminlarni yangisiga almashtirdik.

Yangiliklardan yana biri – qonunning to‘g‘ridan to‘g‘ri amal qilish prinsipi. Chunki amaldagi qonun hajman juda kichkina edi va asosiy masalalar qonunosti hujjatlar bilan tartibga solinardi. Bu juda noqulay edi, chunki qonunosti hujjatlari vazirlik va idoralar uchungina qabul qilinadi. Qonun degani hamma uchun barobar va ochiq bo‘lishi kerak», – dedi u.

Gadoyevga ko‘ra, «Aholini ish bilan ta'minlash to‘g‘risida»gi yangi qonunda avvalgi qonunda ishlamagan me'yorlar chiqarib tashlangan.

«Yangi qonunda o‘z-o‘zini band qilgan aholini soliq va imtiyozlar bilan qo‘llab-quvvatlash kuchaytirilmoqda. Endi o‘zini o‘zi band qilgan aholi onlayn tarzda soliq idoralarini xabardor qilib faoliyatini davom ettiraverishi mumkin. Bu kabi faoliyati turlari hozir 67ta va u yana kengayishi kutilmoqda», – dedi qo‘mita raisi.

Tadbir yakunida Kun.uz’ga intervyu bergan senator Malika Qodirxonova amaldagi va yangi qonundagi asosiy farqlar borasida Gadoyevning ma'lumotlariga qo‘shimcha ravishda quyidagilarni gapirib berdi.

«1998 yilda qabul qilingan «Aholini ish bilan ta'minlash to‘g‘risida»gi qonun 35 moddadan iborat, yangi qonun esa 129 moddadan. Tabiiyki, yangi qonun ko‘proq masalalarni o‘zida aks ettirgan.

Yana bir farq: amaldagi qonunda ishsizlik nafaqalari eng kam ish haqidan iborat, yangi qonunda esa mehnatga haq to‘lashning eng kam miqdoridan boshlanmoqda. Bu 634 880 so‘mdan yuqoriroqni tashkil qiladi.

Shuningdek, ijtimoiy kam ta'minlangan oilalarga o‘zini-o‘zi band qilishi uchun amaldagi qonunda biror-bir subsidiya yoki grantlar berilishi aytilmagan. Yangi qonunda esa buning uchun alohida bir bob qo‘shildi.

Aholi tomonidan o‘zini o‘zi band qilishni qo‘llab-quvvatlovchi yangi moddalar ham qo‘shildi», – dedi u.

O‘rganilgan xalqaro hujjat va xorijiy tajribalar

Muhokamada qatnashgan senator Robaxon Mahmudova qonun loyihasini tayyorlashda o‘rganib chiqilgan xalqaro hujjatlarlarni sanab o‘tdi:

– Xalqaro Mehnat tashkilotining bandlik sohasidagi siyosat to‘g‘risidagi 122-son konvensiyasi;

– Ishchi joylari haqidagi xalqaro pakt;

– Xalqaro mehnat tashkilotining 2013 yilda 102-sessiyasida qabul qilingan yangi demografik konteksti;

– 1999 yilda MDHga a'zo davlatlar parlamentlararo assambleyasi tomonidan qabul qilingan mehnat to‘g‘risidagi namunaviy qonun hujjatlari.

«Shuningdek, Germaniya, Fransiya, Irlandiya, Ispaniya, Turkiya, Estoniya davlatlari tajribalari o‘rganildi», – deya Mahmudovaning so‘zlarini keltirmoqda Kun.uz muxbiri.

Ma'lumot uchun, ushbu qonun 28 aprel kuni Qonunchilik palatasi tomonidan qabul qilingan.