AEXA: Eron boyitilgan uran bo‘yicha limitdan 18 marta oshib ketdi

Atom energiyasi bo‘yicha xalqaro agentlik (AEXA) Eronda yadroviy kelishuvda ko‘rsatilganidan 18 barobar ko‘p boyitilgan uran borligini aniqladi. Bu haqda 28 fevral, seshanba kuni AEXA hisobotiga tayanib, AFP agentligi xabar berdi.

Agentlik ma’lumotlariga ko‘ra, Erondagi boyitilgan uranning umumiy miqdori hozirda ruxsat etilgan maksimal 202,8 kilogramm ko‘rsatkich o‘rniga 3,76 tonnani tashkil etadi. AEXA inspektorlari, shuningdek, Eron yadro inshootida rekord darajadagi 83,7 foizga boyitilgan uran zarralarini topdi, bu deyarli yadroviy bomba ishlab chiqarish uchun yetarli. Yadro qurolini yaratish uchun 90 foiz boyitish kerak, deb yozadi AFP.

Hisobotda ta’kidlanganidek, AEXA va Eron bu zarralar qayerdan kelganini haligacha muhokama qilmoqda. Tehron 60 foizdan ortiq boyitishni inkor etib, boyitish jarayonida «bexosdan tebranishlar» kelib chiqqanini bildirmoqda. AEXA bir necha bor Tehronni uran boyitish jarayonini tezlashtirganlikda ayblagan.

Eron avvalroq mamlakatda uran boyitish darajasi 84 foizga yetgani haqidagi da’volarni ochiqchasiga rad etgan edi. Islom Respublikasi Atom energiyasi tashkilotining rasmiy vakili Behruz Kamolvandiy bu xabarlarni «faktlarni buzib ko‘rsatish» deb atadi. Tehron hozirgacha «uranni 60 foizdan ko‘proq boyitish uchun hech qanday harakat qilmagan», dedi u.

2015 yilda AQSh, Fransiya, Buyuk Britaniya, Germaniya, Xitoy, Rossiya va Eron Eron yadroviy dasturi bo‘yicha Qo‘shma keng qamrovli harakatlar rejasini imzolagan edi. Tomonlar yadroviy qurol yaratishdan bosh tortish evaziga Tehronga qarshi sanksiyalar qo‘llamaslikka kelishib oldilar. Shartnoma, shuningdek, uranni boyitishni cheklashni va AEXA inspektorlarining mamlakatdagi barcha yadroviy inshootlarga kirishini ham nazarda tutgan.