Bloomberg manbalariga ko‘ra, agar Rossiya Ukrainada g‘alaba qozonsa, buning oqibatlari butun dunyoda seziladi va 2021 yilda AQSh qo‘shinlari Afg‘onistondan muvaffaqiyatsiz olib chiqib ketilganidan ancha chuqurroq bo‘ladi.
Qo‘shma Shtatlar va Yevropadan moliyaviy va harbiy yordam ko‘rsatish bo‘yicha vaziyat boshi berk ko‘chaga kirib qolganidan so‘ng, Ukraina ittifoqchilari Rossiya harakatlari dastlabki kunlaridan beri ishonishdan bosh tortgan narsa haqida o‘ylashmoqda: agar Rossiya g‘alaba qozona olsa, keyin nima bo‘ladi? Bu haqda Bloomberg 19 dekabr, seshanba kuni yozmoqda. Ukraina uchun potensial falokatli oqibatlardan tashqari, ayrim yevropalik siyosatchilar Shimoliy Atlantika shartnomasi tashkilotining Yevropada Ikkinchi jahon urushidan keyingi eng yirik mojaroda muvaffaqiyatsizlikka uchrash oqibatlarini «xotirjamlik bilan ko‘rib chiqishni» boshladi, deb yozadi nashr ichki munozaralardan xabardor manbalarga tayanib.
Ularga ko‘ra, Rossiyaning Ukrainadagi g‘alabasi butun dunyoda seziladi, chunki AQSh hamkorlari va ittifoqchilari Vashington mudofaa va’dalarining ishonchliligiga shubha qilishni boshlashi mumkin. Boltiqbo‘yi davlatlarida rasmiylar Ukrainada Rossiya harbiy kuchlari mag‘lubiyatga uchramasligi ehtimoli tufayli jamoatchilikni navbatdagi urushga tayyor bo‘lishga chaqirmoqda. Muhokama Rossiya «agar» hujum qilsa nima bo‘ladi degan savoldan, yaqin vaqtgacha tasavvur qilib bo‘lmagan narsaga aniq tayyorgarlik ko‘rishga o‘tdi. AQSh prezidenti Jo Baydenning ishonchli bayonotlariga qaramay, AQSh va boshqa ittifoqchilar bir paytlar Sovet Ittifoqi tarkibiga kirgan davlatlarni himoya qilish uchun o‘z qo‘shinlarini haqiqatan ham xavf ostiga qo‘yadimi, degan savollar ortib bormoqda.
Oqibatlar Afg‘onistondan ham yomonroq bo‘lishi mumkin
Bloomberg suhbatdoshlariga ko‘ra, oqibatlar 2021 yilda Afg‘onistondan AQSh qo‘shinlari muvaffaqiyatsiz olib chiqib ketilganidan ancha chuqurroq bo‘ladi. Bundan tashqari, Donald Tramp kelasi yilgi prezidentlik saylovlarida g‘alaba qozonishi va yirik alyanslardan, jumladan, NATOdan chiqish va Putin bilan Ukraina bo‘yicha kelishuvga erishish haqidagi ochiq va’dalarini bajarishi mumkinligi hali hisobga olinmagan.
Manbalardan birining ishonchi komilki, Rossiya g‘alabasi Yevropa Ittifoqiga yo‘l oladigan qochqinlar oqimini keltirib chiqaradi, bu mamlakatlarda ijtimoiy xizmatlarga bosim kuchayadi va YeI a’zolari o‘rtasidagi ziddiyatni keskinlashtiradi. Shu bilan birga, uning so‘zlariga ko‘ra, Ukraina harbiylari partizanlik taktikasiga o‘tishi mumkin, ya’ni janglar kamroq shiddatli darajada davom etib, Yevropa Ittifoqining sharqiy chegarasida beqarorlik saqlanib qoladi. Ya’ni, Rossiya qo‘shinlari Polsha, Slovakiya, Vengriya va Ruminiya chegaralariga potensial jihatdan ancha yaqinroq keladi, Qrim esa Kremlga Qora dengizda hukmron mavqeni taqdim etadi, AQSh ishonchli tiyib turuvchi kuch yaratish uchun o‘zining Yevropa kuchlariga katta sarmoya kiritishi kerak bo‘ladi.
Bayden o‘z ritorikasini o‘zgartirdi
Bloomberg ta’kidlashicha, o‘sib borayotgan tashvish hissi yetakchilarning ommaviy bayonotlarida sezilmoqda. Ukraina tarafdorlari o‘z raqiblarini hayotiy zarur yordamni ichki siyosiy o‘yinlar garoviga aylantirmaslikka chaqirar ekan, bu tobora keskinroq ohangda yangramoqda. Irlandiya bosh vaziri Leo Varadkar o‘tgan hafta Ukrainaga 50 milliard yevrolik yangi yordam paketiga qarshi kuchaygan qarshilikni yengib o‘ta olmagan Yevropa Ittifoqi sammitida: «Agar Ukraina Yevropa Ittifoqi va AQShdan yordam olmasa, u mag‘lub bo‘ladi», dedi.
AQShda prezident Jo Bayden o‘tgan hafta Ukrainani «qo‘ldan kelgancha» qo‘llab-quvvatlashga va’da berdi, bu avvalgi va’da - «qancha kerak bo‘lsa, shuncha» ritorikasidan chekinishdir. Bu to‘g‘ridan to‘g‘ri Kongressdagi respublikachilarning qat’iy pozitsiyasi bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin, ular Bayden AQSh janubiy chegarasida qat’iyroq siyosat olib borish talabiga rozi bo‘lmaguncha, kelasi yili Ukrainani qo‘llab-quvvatlash uchun 61 milliard dollar ajratishdan bosh tortdi, deb yozadi agentlik. Natijada, 18 dekabr kuni Pentagon, agar qonun chiqaruvchilar kelishuvga erisha olmasa, Ukraina uchun yangi qurollar uchun pul 30 dekabrda tugashi haqida ogohlantirgan.
Kiyev Moskva shartlariga rozilik berishga majbur bo‘lishi mumkin
Ukrainani qo‘llab-quvvatlash pozitsiyasiga nisbatan o‘sib borayotgan ishonchsizlikdan tashqari, joriy yozdagi qarshi hujumning umidsiz natijalari egallab olingan barcha hududlarni qaytarib olishdek ochiq e’lon qilingan maqsad haqiqatga yaqinmi, degan savollarni kuchaytirdi. «Atlantika okeanining har ikki tomonida Ukrainaga yordam ko‘rsatilmayotganidan xavotir kuchaymoqda va jang maydonida mudhish oqibatlarga olib keladigan boshi berk ko‘chadan norozilik bor», dedi Vashingtondagi Marshall nemis jamg‘armasi boshqaruvchi direktori Kristin Berzina. «Ukraina qo‘shimcha hududini va hatto suverenitetini yo‘qotishi ehtimoli hamon kun tartibida», - deydi xavfsizlik bo‘yicha ekspert.
Yevropa rasmiylariga ko‘ra, deb ta’kidlaydi Bloomberg, agar Ukraina o‘zini himoya qilish uchun zarur bo‘lgan qurollarni olmasa, Rossiya ko‘proq hududni egallab olishga va ko‘proq infratuzilmani yo‘q qilishga intiladi. O‘zini himoya qilish imkoniyati bo‘lmasa, Ukraina Moskva shartlariga ko‘ra o‘t ochishni to‘xtatishga majbur bo‘lishi mumkin, deydi ular.
