Surxondaryo viloyati – O‘zbekistonning eng janubiy qismida, Surxon-Sherobod vodiysida joylashgan.

Surxondaryo janubda Afg‘oniston, g‘arbda Turkmaniston, sharqda va ozroq shimolda Tojikiston respublikalari bilan, shimoliy-g‘arbda Qashqadaryo bilan chegaradosh.

Viloyat hududi 20,1 kilometr kvadrat bo‘lib, aholisi 2 mln 836 ming kishini (2023 yil 1 iyul holatiga) tashkil etadi.

Surxondaryo viloyati 1941 yil 6 mart kuni tashkil etilgan. Ungacha Surxondaryo okrugi bo‘lgan. 1960 yil 25 yanvar kuni Qashqadaryo bilan bitta viloyatga aylantirilgan. 1964 yil fevralda qaytadan tashkil etadi.

Viloyatda 14 ta tuman bor. Ma’muriy markazi Termiz shahri. Surxondaryo aholisining 78 foizini o‘zbeklar tashkil etadi. Bundan tashqari viloyatda tojiklar, ruslar, turkmanlar va boshqa millat vakillari yashaydi.

Surxondaryo viloyatining tabiati xilma-xil. Uning bir qismi tekisliklar va cho‘llardan, yana bir qismi tog‘lardan iborat.

Viloyatda arxeologik qadamjolar va obidalar juda ko‘p. Termizdagi Hakim at-Termiziy, Sheroboddagi Imom at-Termiziy, Jarqo‘rg‘ondagi 11-asrda qurilgan minora shular jumlasidan.

Boysun tumani tabiati va Sariosiyo tumanidagi Sangardak sharsharasi butun respublikaga mashhur.