"Dushanbadan yangi hayotni boshlayman, trenajyer zaliga shug‘ullanishga boraman, yoga bilan shug‘ullanaman, qorin mushaklarini chiqaraman..." – har birimiz vaqti-vaqti bilan o‘z oldimizga qandaydir maqsadlarni qo‘yamiz va ularga erisha olmay, ularni bajarishni oylar, hattoki yillar ortga suramiz. Bu ko‘p narsaga darhol erishishni xohlashimizdan va rejalarimiz gardanimizga og‘ir yuk bo‘lib tushib, oxir-oqibat ulardan eng arzimaganini ham qilolmasligimiz natijasida sodir bo‘lmasmikan?
Gohida biz o‘ylab qo‘ygan rejamizni shiddat bilan bajarishni boshlaymizu, biroq, misol uchun, haftasiga 3 martadan bir necha soatdan trenajyor zalida qanchadir vaqt mobaynida shug‘ullanib yurib, so‘ngra bu mashg‘ulot bilan shug‘ullanishni tashlab qo‘yamiz. Nima uchun shunday bo‘ladi? Chunki nagruzka og‘ir, chunki jonga tegadi, ko‘nikish esa hali paydo bo‘lmagan.
“Kaydzen” metodikasi yoki bir daqiqa prinsipi
"Kaydzen" deb nomlanuvchi yapon metodikasi mavjud bo‘lib, uning asosida "bir daqiqa" prinsipi yotadi. Bu metodikaning prinsipi shundan iboratki, odam kunma-kun, aniq bir vaqtda ma'lum bir ish bilan bir daqiqa davomida shug‘ullanadi. Bir daqiqa – bu juda ham oz fursat bo‘lib, har qanday kishi uchun qiyinlik tug‘dirmaydi. Dangasalik yo‘lingizda to‘g‘anoq bo‘la olmaydi. Turli sabab va bahonalar qidirib yarim soat mobaynida bajarishni istamagan xatti-harakatlaringizni bir daqiqa ichida osonlikcha bajarasiz.
Sakramchoq sakrang, ko‘zlar gimnastikasini bajaring, yoga bilan shug‘ullaning, chet tilidagi biror kitobni o‘qing – vaqt bir daqiqa bilan chegaralanganda bu mashg‘ulotlar sizga qiyin bo‘lib tuyulmaydi, aksincha, quvonch bag‘ishlaydi. Kichik qadamlar qila turib, siz takomillashib borasiz va katta muvaffaqiyatlar qozonasiz.
Bunda siz o‘zingizning kuchingizga bo‘lgan ishonchsizlikni yengasiz, aybdorlik va nochorlik hissidan qutulasiz, muvaffaqiyat va g‘alaba hissini tuyasiz. Muvaffaqiyatingizdan ilhomlanib, siz asta-sekin mashg‘ulotlarga ketkazadigan bir daqiqa vaqtingizni besh daqiqa va h.k. gacha oshirib borasiz. Shu tariqa o‘zingiz bilmagan holda yarim soatlik mashg‘ulotlarga ham yaqinlashib qolasiz. Taraqqiyot o‘z-o‘zidan ko‘rinib turibdi!
Kaydzen Yaponiyada paydo bo‘lgan
Bu so‘z "kay" (o‘zgarish) va "dzen" (donolik) degan ikkita so‘zdan tuzilgan. Boshqarishning bu usulining muallifi Masaaki Imai hisoblanadi. U kaydzenni biznesni yuritishda ham, shaxsiy hayotda ham birday muvaffaqiyat bilan qo‘llasa bo‘ladigan haqiqiy falsafa deb biladi.
G‘arb madaniyati odamlariga bu yapon metodikasi besamar bo‘lib tuyulishi mumkin, chunki G‘arbda katta kuch ishlatmay yaxshi natijalarga erishib bo‘lmaydi, degan tushuncha odamlar ongiga singib qolgan. Biroq ko‘p kuch talab etadigan katta miqyosdagi dasturlar insonni sindirib qo‘yishi va oqibatda hech qanday natija bermasligi mumkin. Misol uchun, yaponlar, menejment sohasida sekin-astalik bilan takomillashib borish yo‘lidan boradilar.
Sizga faqatgina vazifani aniqlashtirib olish va "kaydzen" metodikasini amaliyotda qo‘llashni boshlashgina qoldi, xolos.