Shuhrat Daryo – fikrlaydigan ijodkor, men uning ijrosida harakatdagi daryoni ko‘rdim

Yozuvchi va jurnalist, O‘zMU o‘qituvchisi Ahmadjon Meliboyev Jizzax viloyatining Zarbdor tumanida paxta yig‘im-terimi hashari vaqtida tashkil qilingan madaniy tadbirda ishtirok etdi. Safardan qaytgan ustoz tadbirda qatnashgan o‘ziga xos uslubi bilan ajralib turadigan qo‘shiqchi Shuhrat Daryoning ijodiga munosabatini bildirib o‘tdi.

Shuhrat Daryo – fikrlaydigan ijodkor, men uning ijrosida harakatdagi daryoni ko‘rdim

Fasli xazonrez latofati...

Kuzning saxovatli, ammo g‘animat kunlari. Dehqonu paxtakorning ko‘zi osmonda: yil bo‘yi mehnat qilib yetishtirgan hosilini nes-nobud qilmay yig‘ishtirib olishi kerak.

Shunday bo‘lmoqda ham. Hamma harakatda. Hosildan bo‘shagan dalalar orom uyqusiga cho‘mganday. “Fasli xazonrez”ning ko‘zni quvontiruvchi betakror manzaralari kishi ko‘nglida ajib tuyg‘ular uyg‘otadi. Ariqlarda suvlar tingan, kuz oqshomlari sokin va latofatli.

Tasavvur qiling...

Shunday latofatli kechalardan birini tasavvur qiling. Jizzax viloyatining Zarbdor tumanidagi oddiygina hovlilardan biri. Bugun bu hovliga o‘zbek estrada san'atining asoschisi, ovozi olamaro mashhur Botir Zokirov mehmon. Vaqt yarim kechadan o‘tsa hamki, bu yerda... gitara tinimsiz nola qiladi, o‘zining ovozini o‘zi sog‘inganday, goh mungli, goh zavqli ovoz chiqarib, tinlovchilarni maftun etadi. Bu ovoz yigitlarning hayqiriqlari bilan qo‘shilib, yanada kuchli to‘lqinga aylanadi va hovli osha chor-atrofga, bitta-yarimta chanog‘igina qolgan paxta dalalariga taraladi.

Bilib olganim shu bo‘ldiki...

Bugun bu hovlida Botir Zokirov ijodi, ijro uslubining munosib davomchisi, aytishim mumkinki, zamonaviy qo‘shiqchilik san'atimizda o‘ziga xos irmoq ochishga harakat qilayotgan va bu irmoq kundan-kunga, ijrodan ijroga jonlanib borayotgan Shuhrat Daryo kuylamoqda. To‘yda emas, ijodkorlar davrasida. Qo‘shiqlar orasida tinglovchilar o‘qiyotgan she'rlar davra fayziga fayz qo‘shadi.

Shuhratni avval ham talabalar davrasida eshitgandim. O‘shanda u noan'anaviy kirish so‘zi, boshqalarnikiga o‘xshamaydigan nigohi, qo‘shiq so‘zlarini chuqur his etishi bilan menda kichik bir qiziqish uyg‘otgan edi. Bugun uni yaqinlan bilib oldim. Bilib olganim shu bo‘ldiki, Shuhrat qo‘shiq tanlashni, uni qayerda qanday kuylashni, tinglovchi bilan tuyg‘uli muloqot o‘rnatishni biladigan, muallif matnidagi nola, po‘rtanali to‘yg‘u, orzu-umid va yana qanchadan-qancha qalb iztiroblari-yu afsus-nadomatlarni zarur darajada anglab, ma'no-mohiyatiga tushunib va buni tinglovchiga bevosita yetkazishga harakat qiladigan izlanuvchan, ozmi-ko‘pmi, fikrlaydigan ijodkorlardan biri ekan.

Bu hali hammasi emas...

Bu hali hammasi emas. Meningcha, Shuhrat Botir Zokirov ijodiga murojaat qilganida quyidagi uch narsani o‘zi uchun muhim deb hisoblaydi: birinchisi, u ulug‘ ustozning ijodiy merosiga favqulodda hurmat bilan qaraydi, ikkinchisi, Botir Zokirov ijrosida ong-shuurimizga singib ketgan qo‘shiqlar yangi ijroda boshqacha libosga o‘ralib ketishini mutlaqo istamaydi, uchinchidan, Shuhrat bu qo‘shiqlarni bugunning san'atkori bo‘lib, bugunning tinglovchisiga kuylaydi va shu bois, bir vaqtlar Botir Zokirov kuylamoqda desa, dunyoning narigi chekkasiga borib ham uni tinglashga tayyor ishqibozlarning bugungi nabiralari qalbini xuddi ustozi kabi bir hamlaning o‘zida zabt etadi.

Du-tora gi-tara ga asos!

Shu oqshom men Shuhratning ijrosini sinchiklab tingladim, ko‘zim esa uning qo‘lidagi gitarada bo‘ldi. Gitara, bu so‘zning ma'nosi nima ekan-a? Yodimga 1997 yili Samarqandda ilk bor o‘tkazilgan “Sharq taronalari” musiqa festivali tushadi. O‘shanda xorijlik, aniqrog‘i, Yevropadan kelgan yirik musiqashunos olimlardan biri: “Bizning gitaraga sizlarning dutoringiz (du-tora — gi-tara) asos bo‘lgan” degandi. Bu e'tirofga bastakorlarimiz sardori Rustam Abdullayev ham guvoh bo‘lgan. Bundan anglashiladiki, Zarbdor tumanidagi “Sharq yulduzi” qishloq fuqarolar yig‘inida yashovchi Ulbo‘sin opaning hovlisida tinglovchilarni o‘ziga rom aylagan gitaraning qon tomirlarida, xuddi bizning qon tomirlarimizda ulug‘ ajdodlarning qoni oqayotganiday, Sharq musiqasining buyuk ifodachisi — Dutorboyning ham “qoni” bor. Shu bois, u o‘zining bu buyuk bobokaloni singari tinglovchini kuldirishga ham, yig‘latishga ham, fikr ummoniga g‘arq qilishga ham qodir.

Kuylayotgan shifokor

Asli tibbiyotchi bo‘lgan Shuhrat ijrosida men ko‘proq fikrni, mavjlanib oqayotgan harakatdagi Daryoni ko‘rdim. Ijrochining mahorati toblangan, yo‘li, uslubi aniq bo‘lsa, uning qo‘lida karnaymi, surnaymi, dutor yoki gitarami, balki oddiy likopcha bo‘lar, bundan qat'i nazar, u muxlislari qalbiga osongina yo‘l topa oladi.

Shunday emasmi?