Buxoroda qilni qirq yoradigan, haqiqatparvar organ xodimi topiladimi?

G‘ijduvon shahrida istiqomat qiluvchi Ravshan bobo Tilavov bu yil 93 bahorni qarshiladi. Bu piri badavlat inson bir umr ota-bobosining halol kasbi — sartaroshlik bilan shug‘ullanib kelgan va 1992 yili nafaqaga chiqqan. Bobo 1953 yildan buyon mehnat qilib kelgan, G‘ijduvon shahridagi Yusuf Hamadoniy ko‘chasida, tuman IIB pasport stoli biqinida joylashgan, yer maydoni 184,5 kv.m, qurilish maydoni 14,4 kv.m bo‘lgan aholiga maishiy ko‘rsatish binosida o‘g‘li — muzlatgichlar va sovutgichlar sozlovchi usta Mahmud Ravshanov ishlay boshlaydi.

Eski, unniqqan, 60 yil avval barpo etilgan ko‘hna bino avval sartaroshxona, keyin ustaxona bo‘lganini butun G‘ijduvon ahli biladi.

Zamon o‘zgarmoqda, hamma joyda zamonaviy binolar qurilmoqda. M.Ravshanov ham o‘zi va otasi uzoq yillardan beri ishlab kelgan binoga egalik huquqini chiqartirish, zamonaviy bino qurish, aholiga ish o‘rni yaratish maqsadida G‘ijduvon tuman hokimligiga 2015 yil boshlarida ustaxona joylashgan yerni rasmiylashtirib berishni so‘rab murojaat qiladi.

Tuman hokimli yerga egalik huquqi sud tartibida o‘rnatilishini aytadi va M.Ravshanov sudga murojaat qiladi va fuqarolik ishlari bo‘yicha tuman sudi murojaatni har tomonlama o‘rganib chiqib, ushbu yerni FKning 187-moddasiga asosan, 15 yildan ortiq vaqt mobaynida o‘ziniki kabi, oshkora, halol foydalanib, shu yerni obod qilib, insofli foydalanuvchi sifatida faoliyat ko‘rsatib kelayotganligi uchun ushbu binoga va uni o‘rab turgan hududni 2015 yil 2 aprelda 3-877-15-sonli ish bilan hokimlik va tuman kadastr bo‘limi vakillari ishtirokida, sudya Sh.Razzoqov raisligida o‘tgan ochiq sud majlisida egalik huquqi beradi.

(Bu orada tuman IIB pasport stoli va ustaxonani ajratuvchi temir to‘siq o‘rniga to‘g‘ri qilib devor olish, devor ustiga tikanli sim o‘rnatish masalasi ko‘ndalang bo‘ladi. Ushbu devorni 206-korxona qurib beradi, keyinchalik M.Ravshanov (o‘zining aytishicha) devorga ketgan xarajatlarni korxonaga to‘lab berish sharti bilan. Devorni ko‘tarish asnosida maishiy xizmat ko‘rsatish ustaxonasi va 206-korxona o‘rtasini to‘sib turuvchi devor ham yiqitiladi va yangi devorni tiklashda uning g‘ishtlaridan foydalaniladi — 206-XKMK va sartaroshxona orasi ochiladi, buni eslab qoling!)

Xullas, sud orqali egalik huquqini qo‘lga kiritgach, M.Ravshanov tuman kadastr bo‘limiga murojaat qiladi, kadastr hujjatlariga binoning sharq tomonidagi qo‘shnisi — tuman IIB hujjatga e'tirozsiz muhr va imzo qo‘yib beradi, biroq shimol va g‘arb tomondan qo‘shni 206-sonli qurilish tashkiloti (bevosita rahbari — Erkin Homidov) kadastr hujjatidagi «Yer uchastkasini chegarasini kelishish va belgilash dalolatnomasi»ga imzo qo‘yishdan bosh tortadi va tuman kadastr bo‘limi boshlig‘i Bahodir Sharopov kadastr hujjatlarini tayyorlab berishdan bosh tortadi. Bunga sabab qilib, E.Homidov maishiy xizmat ko‘rsatish uyi 206-sonli mexanizatsiyalashgan ko‘chma jamlanmaga tegishli yer ekanligi da'vo qiladi.

206-sonli qurilish tashkiloti 2015 yil 21 mayda sudga murojaat qilib, sudya Sh.Razzoqov raisligida o‘tgan sud majlisida 2015 yil 2 apreldagi G‘ijduvon tuman sudining M.Ravshanovga egalik huquqini berish haqidagi hal qiluv qarorini bekor qilish haqida ajrim chiqartirib oladi. Sud majlisiga M.Ravshanov chaqirtirilmaydi, holbuki sud materiallarida uning qatnashgani, so‘zga chiqqani ham yozilgan. Ular sudning yangi qaroridan — yerdan quruq qolishganidan bexabar bo‘lishadi.

206-korxonaning kadastr hujjatlariga juz'iy o‘zgartirishlar kiritib sudga taqdim etadi. FIB tuman sudi 2015 yil 10 iyulda M.Ravshanovning yer maydoniga egalik huquqini bekor qilish haqida hal qiluv qarori chiqaradi.

2010 yili tayyorlangan ushbu hujjatlardagi sxemaga ko‘ra, ustaxona binosi va hududi 206-korxona hududiga qo‘shib yuborilgan. Lekin G‘ijduvon tuman hokimining ushbu korxonani yer maydoni yuzasidan chiqarilgan qaror osti hujjatiga ilova qilingan sxemada sartaroshxona binosi 206-mexanizatsiyalashgan ko‘chma kolonnaga qo‘shib yuborilmagan. Bu 2009 yil 28 noyabrda O‘zbekiston arxitektura qurilish qo‘mitasiga qarashli «O‘zGAShK» DK Buxoro filiali tomonidan chizilgan sxemada o‘z aksini topgan.

E.Homidov boshchiligidagi guruh esa sudga va keyinchalik tergov organlariga go‘yoki 2010 yilda tayyorlangan kadastr hujjatlariniki, deya quyidagi sxemani taqdim etadi.

Lekin ushbu sxema sudning M.Ravshanovni egalik huquqidan mahrum qilish haqida hal qiluv qarori chiqarilganidan so‘ng 2016 yil avgust oyida tayyorlanganiga guvoh bo‘lishimiz mumkin. Unda ustaxona maydoni 206-korxonaga qasddan qo‘shib chizilgani ma'lum bo‘ladi.

M.Ravshanovning ishonchli vakili tomonidan tuman kadastr bo‘limidan olingan 206-korxonaga tegishli kadastr hujjatining Yer uchastkasining chegarasini kelishish va belgilash dalolatnomasida «V — G gacha xususiy do‘kon bilan chegaradosh» deb belgilangan.

Eng hayratlanarli joyi shundaki, 206-XKMK MChJ rahbari o‘zi (!) sudga korxonaga tegishli xuddi shunday hujjatni taqdim etganda ham aynan shu hujjatning ikkinchi nusxasi bor:

Ikki bir xil hujjat yonma-yon qo‘yilsa ulardagi muhr va imzolar orasida masofa turlicha ekanligini, ya'ni hujjat avval boshdan bir xil bo‘lganiga guvoh bo‘lish mumkin.

Yer uchastkasining chegarasini kelishish va belgilash dalolatnomasi va unga ilova qilingan — Yer uchastkasi chegaralarining ta'rifida ham «V» nuqtadan «G» nuqtagacha xususiy do‘kon bilan chegaradoshligi ko‘rsatilgan. Ya'ni «B» – «V» nuqtalar oralig‘i tuman IIB bo‘lgach, ko‘chagacha — «G» nuqtagacha yana bir obekt borligi aniq.

Dalolatnomani tasdiqlab, G‘ijduvon tuman xo‘jalik hisobidagi yer tuzish, ro‘yxatdan o‘tkazish va ko‘chmas mulk kadastri bo‘limi boshlig‘i A.Sattorov imzo qo‘ygan va muhrlagan.

Biroq  dalolatnomaning ilovasida A.Sattorovning imzosi va muhri shart emas. Shunchaki, korxona mutaxassisi Erkin Ravshanov, 206-XKMK MChJ rahbari Erkin Homidovning imzosi va korxona muhri turibdi.

Murojaatchi M.Ravshanovga ko‘ra, 206-XKMKning sobiq boshlig‘i, ayni paytda Buxoro viloyat 2-qurilish tresti boshlig‘i Erkin Homidov G‘ijduvon tuman kadastr bo‘limi rahbari Bahodir Sharopov bilan til biriktirib, kadastr hujjatlaridan aynan o‘sha dalolatnoma qismini olib tashlagan (aks holda, eski boshliq A.Sattorovning imzosi va eski kadastr korxonasining muhri kerak bo‘ladi-da!) va uning quyidagi ilova qismini soxtalashtirgan.

Yangi ilovaga ko‘ra «V» – «G» nuqtalar orasidan «xususiy do‘kon» chiqarib tashlangan va o‘sha tomondan korxona to‘liq tuman IIB bilan chegaradosh ekanligi ko‘rsatilgan.

Biz bilan suhbatda 2009 yili yer chizish ishlarida qatnashgan, ayni paytda nafaqada bo‘lgan Erkin Ravshanov chindan ham avvalgi hujjatlardagi o‘z imzosini tanidi, o‘sha paytlar ustaxona va do‘kon bo‘lganini qayd etdi va keyingi, o‘zgartirilgan hujjatdagi imzoni «meniki emas» deb Kun.uz muxbiriga shaxsan tasdiqladi.

Xullas, ushbu qalbaki hujjatlarni ro‘kach qilib, E.Homidov boshliq guruh yer maydoni va sartaroshxona binosiga to‘liq egalik qila boshlaydi va M.Ravshanovga tegishli ustaxonani buzib tashlaydi. Mahmud akaning bormagan joyi, kirmagan eshigi qolmadi, barcha joylarda fakat «boy»ning qalbaki hujjatlari to‘g‘ri deb topilaveradi.

Hattoki respublika yer tuzish va ko‘chmas mulk kadastri DUK xizmat tekshiruvi o‘tkazgan bo‘lsa-da, ular ham o‘z xodimlari bo‘lmish Bahodir Sharopovni himoya qilib, uning kirdikorlarni ochmasdan, ishni bir tomonlama 206-XKMKga yon bosgan holda ko‘rishgan.

Yuqoridagi masala bo‘yicha M.Ravshanov E.Homidov bilan bir necha bor uchrashib, u hujjatlarni qalbakilashtirayotganligini, uning bu yo‘ldan qaytishini, noqonuniy ish qilayotganligini, o‘ziga azob bermasdan, bir parchagina yerini qaytib berishini so‘ragan. E.Homidov esa «har qayerda o‘ziga tegishli odamlari borligi, hech kimdan qo‘rqmasligi, noqonuniy yo‘l bilan bo‘lsa-da yerni tortib olib, M.Ravshanovni u yerdan haydashini, qo‘lidan hech narsa kelmasligini, tanishlari tiqilib yotgani»ni aytib, pensioner qariyani yig‘latib, haydab yuborgan.

206-XKMK tomonidan o‘zining haqligini isbotlab, tergovga taqdim etilgan hujjatlardan biri — 1994 yilda O‘zbekiston davlat yer tuzish ilmiy loyihalash instituti «O‘zDaverLoyiha»ning Buxoro filiali tomonidan 206-xo‘jaliklararo mexanizatsiyalashgan ko‘chma kolonnaning inventarizatsiya hujjatlaridir.

O‘sha hujjatlar to‘plamining ham eng so‘nggi betida reja chizmasi bor va u yerda ham to‘g‘ri burchakli trapetsiya shaklidagi sartaroshxona yer maydoni 206-XKMK maydoniga qo‘shib chizib olingan. Lekin soxta hujjat tayyorlaganlar bir jihatni unutishganki, o‘sha chizmadan bir varaq oldin, chegaralardagi devorlar raqamlab chiqilgan va o‘sha raqamlar metr qiymati bo‘lib, aynan qaysi qo‘shni tomon bilan qay tarzda (devor yo bino bilan) chegaradosh ekanligini izohlaydi.

Mahmud aka Ravshanov va unga xayrixoh do‘stlari bu hujjatning ham originalini TOPIShGAN! Mana o‘sha chizma:

Tushunmaganlarga tushuntiraman.

Chizmadagi «V» nuqtadan «G» nuqtagacha bo‘lgan chegaraning tashqi tomonidagi 28, 20, 80, 24 va 14 raqamlariga e'tibor bering. Bir varaq avval ushbu nuqtalarga izoh berilgan va «V dan G gacha janubiy g‘arb yo‘nalishida binolar orqali — 28 metr, devor orqali — 20 metr, binolar orqali — 80 metr, devor orqali — 24 metr, binolar orqali — 14 metr masofada tuman ichki ishlar bo‘limi bilan chegaralangan. Ya'ni Tuman IIB bilan devor orqali emas, binolar orqali 14 metr chegaradosh» ekanligi aytilmoqda.

Google Earth’ga murojaat qilamiz. Sartarosh do‘konining 206-XKMK bilan (o‘sha hududda joylashgan mehmonxona orqali) chegarasi 14 metr, tuman IIB pasport stoli bilan chegarasi (yangi qad rostlagan devor uzunligi) esa 27 metr!

Demak, 1994 yilgi hujjat bo‘yicha ham ushbu hudud 206-XKMKga tegishli bo‘lmagani oydinlashmoqda. Chunki 206-XKMK rahbariyati tergovga berganidek trapetsiyasimon maydon ularga tegishli bo‘lganida 14 raqami trapetsiya ichida emas, uning o‘rniga 27 raqami trapetsiya tashqarisida bo‘lar va tuman IIB bilan 27 metr devor orqali chegaradosh ekanligi yozilgan bo‘lardi. Chunki chegaraning ichki qismidagi raqamlar bino va inshootlarning nomini bildiradi, chunonchi, 14 raqamining narigi tomonidagi 33 raqamiga ko‘ra, mehmonxona joylashgan va uning ham o‘lchamlari ko‘rsatilgan.

Hujjatlarni qalbakilashtirish holati buyicha 2016 yil mart oyida G‘ijduvon tuman IIB tergovchisi Fayzullo Hodiyev tomonidan tergovoldi surishtiruv ishlari olib borilgan. U hujjatlar va ashyoviy dalillar bilan tanishib, ushbu material O‘zbekiston Respublikasi JKning 228-moddasida ko‘rsatilgan jinoyat alomatlari borligini aytib o‘tib, albatta ushbu jinoyatni oxirigacha olib borib, jinoyatchilarni qilmishiga yarasha jazolanishini qonun tomonidan ta'minlanishini va'da bergan. Oradan biroz vaqt o‘tgach, tergovchi ham bir narsadan cho‘chib qolganday bo‘lib, ushbu holat bo‘yicha jinoiy ish qo‘zg‘atish uning qo‘lidan kelmasligini aytib, turli bahonalar bilan 206-son XKMK rahbarlarning yonini olishni boshlagan.

Xullas, tumanda surishturuv bir tomonlama olib borilib, M.Ravshanov taqdim etgan ashyoviy dalillar ilova qilingan bo‘lsa-da, tergovchi ularga obektiv baho bermagan va inobatga olmagan. Xatshunoslik ekspertizasi tayinlanib, o‘sha varaqdagi o‘zgartirishlar o‘z tasdig‘ini topgan bo‘lsa-da, kadastr xizmat tekshiruvi ushbu varaqning o‘zgartirilishi, qalbakilashtirilishi, yo‘qolishi hech qanday huquqiy oqibat olib kelmasligini bildiradi va tergovchi jinoyat ishini rad qilish to‘g‘risida qaror chiqaradi.

Qanaqasiga huquqiy oqibat olib kelmaydi?! Axir 206-XKMK o‘ziga tegishli bo‘lmagan yerni birovni chirqiratib o‘zlashtirmoqda-ku?!  

Mahmud Ravshanov bizga yo‘llagan xatida «Maqsadim — o‘zimga tegishli yerda 2 qavatli bino qurib, tadbirkorlik faoliyatimni davom ettirib, kamida 10 kishini ish bilan ta'minlash edi. Biznes-rejalarim mavjud. Lekin hozirgi kunga kelib mening yerim cho‘lga o‘xshab, axlatxonaga aylanib qolgan. Soxta hujjatlar bilan avval otam, keyin men 65 yildan buyon ishlatib kelayotgan do‘konimizni egallab olganlarga qat'iy chora ko‘rish», deb yozadi.

Yuqorida kursivlangan abzats so‘ngida «eslab qoling» degandim. Google Earth’da 2012 yil 18 noyabrda tushirilgan quyidagi suratga diqqatingizni qaratmoqchiman. Bu yerda ustaxona va tuman IIB orasida qiyshiqroq temir to‘siq turibdi. 206-XKMK va ustaxona orasidagi devor ham bus butun.

Holbuki 206-XKMK tomonidan 1994 yilda, 2010 yilda tayyorlangan qalbaki hujjatlar chizmasida ham IIB bilan devor to‘g‘ri qilib chizib kelinmoqda. Ya'ni, 206-XKMK bahonada nafaqat M.Ravshanovning, tuman IIBga qarashli yerning ham 40 kvadrat metrdan ziyod yerini o‘zlashtirib olmoqda.

Mahmud akaning 93 yoshni qarshilayotgan padari buzrukvori Ravshan bobo Tilavov esa «Agar ko‘zim xiralashib qolmaganida hozirgacha ishlayotgan bo‘lardim, o‘g‘limga do‘konni bermasdim», deydi boyaqish. Biz bilan xayrlashar ekan, «noinsoflarga Yaratganni o‘zi insof bersin», deb duo qilib qoldilar pir-u badavlat bobo.

Biz G‘ijduvonda bo‘lmasa ham, Buxoro viloyatida qilni qirq yoradigan prokurorlar, tergovchilar borligiga ishonamiz. O‘z kasbiga sodiq, Vatan ravnaqi uchun ishlaydigan, adolat va haqiqatni yuzaga chiqaradigan huquq-tartibot organlari xodimlari aniq bor. Prezidentimiz ham yaqinda Buxoroda bo‘lganida viloyatni o‘z kasbiga noloyiq kaslardan tozalaganini alohida e'tirof etgan edi.

Kun.uz yaqqol ko‘rinib turgan ushbu qalloblik viloyat huquq-tartibot organlari, tuman hokimligi tomonidan to‘liq o‘rganib chiqilishiga, haqiqat ro‘yobga chiqishiga umid bildirib, so‘nggi chorani qo‘llashni buxorolik organ xodimlariga topshiradi va barchamiz voqealar rivojini birgalikda kuzatishda davom etamiz.

Shuhrat Shokirjonov,

Kun.uz maxsus muxbiri