Davlat xaridlari uchun tender va tanlov savdolari g‘oliblari benefitsiarlari to‘g‘risidagi axborotlarni oshkor qiladi

Prezident farmoni bilan quyidagilarni nazarda tutuvchi barcha normativ-huquqiy hujjatlar Iqtisodiy taraqqiyot va kambag‘allikni qisqartirish vazirligi hamda Adliya vazirligining tartibga solish ta'sirini baholash hamda Monopoliyaga qarshi kurashish qo‘mitasining raqobat muhitiga ta'sirini baholashi natijalari asosidagi xulosalari mavjud bo‘lsagina belgilangan tartibda qabul qilinishi belgilab qo‘yilmoqda:

• xo‘jalik yurituvchi sub'yektlarga yangi cheklovlar va yangi turdagi ruxsat berish tartib-taomillari, litsenziyalar joriy qilish yoki mavjud cheklov, ruxsat berish tartib-taomillari va litsenziyalanadigan faoliyat turlarini bozor ishtirokchilarining yanada kengroq doirasiga tatbiq qilishni;
• ruxsat etish xususiyatiga ega hujjatlarni yoki litsenziyalarni olish uchun qo‘shimcha talablar va shartlarni joriy etishni;
• yuridik shaxslar ustav kapitalining eng kam miqdoriga nisbatan talablarni oshirishni;
• xo‘jalik yurituvchi sub'yektlarning belgilangan huquqlarini qisqartirish (kamaytirish) yoki ularga qo‘shimcha majburiyatlar yoxud qo‘shimcha xarajatlar joriy qilishni;
• xo‘jalik yurituvchi sub'yektlarga har qanday turdagi imtiyoz, kafolat, preferensiyalarni belgilash, shuningdek yangi huquqlar, shu jumladan eksklyuziv huquqlarni berishni.

2021 yil 1 yanvardan boshlab o‘rnatiladigan tartibga ko‘ra:

a) davlat xaridlari hamda strategik ahamiyatga ega xo‘jalik jamiyatlari va korxonalarning xaridlari ijrochilari:

• tender va tanlov savdolari hamda eng yaxshi takliflarni tanlab olish yakunlari bo‘yicha g‘olib deb rasman e'lon qilingan kundan yoki to‘g‘ridan-to‘g‘ri muzokaralar yakunlari bo‘yicha qaror qabul qilingan kundan e'tiboran ikki kun mobaynida davlat xaridlari maxsus axborot portalida tegishli ma'lumotlarni joylashtirish orqali bevosita yoki bilvosita 25 foiz yoki undan ko‘p aksiyalarga (ulushga) haqiqatdan nazorat qilishga ega bo‘lgan o‘zining yakuniy manfaatdor shaxslari (benefitsiarlari) to‘g‘risidagi axborotlarni oshkor qilishlari;
• o‘zlarining veb-saytlarida va maxsus axborot portalida doimiy asosda tender va tanlov hamda eng yaxshi takliflarni tanlab olish tartib-taomillari hamda to‘g‘ridan-to‘g‘ri muzokaralar yakunlari bo‘yicha imzolangan shartnoma majburiyatlari bajarilishi haqidagi ma'lumotlarni joylashtirib borishga majbur.

b) davlat boshqaruvi organlari, mahalliy ijroiya hokimiyati organlari, tabiiy monopoliya sub'yektlari, tovar yoki moliya bozorida ustun mavqega ega xo‘jalik yurituvchi sub'yektlar, shuningdek oxirgi uch yilda tovar sotishdan olingan jami tushumining o‘rtacha yillik miqdori 30 milliard so‘mdan oshadigan korporativ buyurtmachilarda faoliyatning raqobat to‘g‘risidagi qonunchilik talablariga muvofiqligini ta'minlash, ularning buzilishi xavflarini aniqlash va oldini olish;

• bo‘yicha ichki tashkiliy tartib-taomillar tizimi (monopoliyaga qarshi komplayens) joriy etiladi, bunda ushbu tizim:
• 2021 yil 1 yanvardan boshlab tajriba (sinov) tariqasida davlat boshqaruvi organlari, mahalliy ijroiya hokimiyati organlarida hamda 5-ilovaga muvofiq davlat ishtirokidagi korxonalarda;
• 2022 yil 1 yanvardan boshlab ushbu kichik bandda belgilangan mezonlarga javob beradigan barcha sub'yektlarda joriy etiladi.

Monopoliyaga qarshi kurashish qo‘mitasi Iqtisodiy taraqqiyot va kambag‘allikni qisqartirish vazirligi, manfaatdor vazirlik va idoralar bilan birgalikda 2020 yil 1 noyabrga qadar:

• xalqaro tajribani o‘rganish asosida va raqobat muhitini shakllantirish mexanizmini tubdan takomillashtirishni nazarda tutuvchi O‘zbekiston Respublikasining «Raqobat to‘g‘risida»gi va «Tabiiy monopoliyalar to‘g‘risida»gi qonunlarini birlashtirgan holda yagona qonun loyihasini ishlab chiqadi;
• erkin raqobat muhitini olib kirish mumkin bo‘lgan monopoliya sohalariga xususiy sektor uchun yo‘l ochish va uni rivojlantirishni nazarda tutgan holda amaldagi qonun hujjatlariga o‘rnatilgan tartibda o‘zgartirish va qo‘shimchalarni kiritadi.

Shuningdek, davlat xaridlarini amalga oshirishda ishtirok etayotgan affillangan shaxslarni aniqlovchi elektron tizim joriy etiladi

Prezident farmoniga ko‘ra, o‘z faoliyatida O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senati va O‘zbekiston Respublikasi Prezidentiga hisobdor bo‘lishi belgilab qo‘yilayotgan Monopoliyaga qarshi kurashish qo‘mitasi:

a) bir oy muddatda raqobatni ta'minlash va iste'molchilarning huquqlarini himoya qilish sohasidagi davlat siyosatini tubdan takomillashtirish bo‘yicha qaror loyihasini Vazirlar Mahkamasiga kiritadi;

b) 2020 yil 1 oktyabrga qadar O‘zbekiston Respublikasining «Raqobat to‘g‘risida»gi va «Davlat xaridlari to‘g‘risida»gi qonunlariga davlat buyurtmachilari hamda strategik ahamiyatga ega xo‘jalik jamiyatlari va korxonalar bilan manfaatlar to‘qnashuviga ega bo‘lgan shaxslarga, shuningdek o‘zining yakuniy manfaatdor shaxslari (benefitsiarlari) to‘g‘risidagi ma'lumotlarni oshkor qilmagan yoki ular to‘g‘risida noto‘g‘ri ma'lumot taqdim etgan davlat xaridlari hamda strategik ahamiyatga ega xo‘jalik jamiyatlari va korxonalar xaridlari ijrochilariga tender va tanlovdagi eng yaxshi takliflarni tanlab olish tartib-taomillari hamda to‘g‘ridan-to‘g‘ri muzokaralarda ishtirokini taqiqlashni va bunday qonun buzilishi holatlari uchun javobgarlikni belgilash to‘g‘risida taklif kiritadi;

v) Moliya vazirligi, Davlat aktivlarini boshqarish agentligi, Kapital bozorini rivojlantirish agentligi, Adliya vazirligi huzuridagi Davlat xizmatlari agentligi, tegishli vazirlik va idoralar bilan birgalikda:

• 2020 yil 1 oktyabrga qadar davlat ishtirokidagi xo‘jalik yurituvchi sub'yektlarni, shuningdek ularning affillangan shaxslarini va xo‘jalik faoliyatini amalga oshirish vakolatlari berilgan davlat muassasalarini tashkil etish (qayta tashkil etish)da dastlabki rozilik olish tartibi to‘g‘risidagi nizomni;
• 2020 yil 15 oktyabrga qadar xaridlar jarayonida davlat buyurtmachilari hamda strategik ahamiyatga ega xo‘jalik jamiyatlari va korxonalar o‘zlarining affillangan shaxslari haqidagi, shuningdek xarid qilish tartib-taomillari ishtirokchilari tomonidan o‘zlarining manfaatdor shaxslari haqidagi ma'lumotlarni majburiy oshkor etish to‘g‘risidagi nizomni ishlab chiqadi.

g) Moliya vazirligi va Iqtisodiy taraqqiyot va kambag‘allikni qisqartirish vazirligi bilan birgalikda 2020 yil 1 noyabrga qadar taqdim etilgan imtiyoz miqdorlarini kutilayotgan natijalar va olingan majburiyatlarga, O‘zbekiston Respublikasini ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish va raqobat muhitiga ta'siri darajasini tizimli ravishda monitoringini yuritish va samaradorligini baholash tartibini tasdiqlash uchun Vazirlar Mahkamasiga kiritadi;

d) Moliya vazirligi bilan birgalikda 2021 yil 1 yanvarga qadar strategik ahamiyatga ega bo‘lgan xo‘jalik jamiyatlari va korxonalarning eng yaxshi takliflarni tanlab olish yo‘li orqali xaridlarni amalga oshirishni to‘liq elektron shaklda, Internet tarmog‘i orqali onlayn tarzda amalga oshirishga o‘tkazishni ta'minlaydi;

ye) Investitsiyalar va tashqi savdo vazirligi va Iqtisodiy taraqqiyot va kambag‘allikni qisqartirish vazirligi bilan birgalikda xalqaro moliyaviy tashkilotlarning, shu jumladan Jahon banki hamda Yevropa tiklanish va taraqqiyot bankining texnik ko‘magini jalb qilish orqali:

• Iqtisodiy hamkorlik va rivojlantirish tashkilotining (OESR) Tovar bozorlarini tartibga solish Indeksi (Product Market Regulation-PMR) asosida respublikada iqtisodiyotning barcha tarmoqlarida raqobat muhiti diagnostikasini amalga oshirish metodologiyasini ishlab chiqsin hamda xorijiy amaliyot asosida monopoliyaga qarshi kurashishning yangi samarali instrumentlarini joriy qiladi;
• yangi tahrirdagi «Raqobat to‘g‘risidagi» qonuni loyihasini va boshqa normativ-huquqiy va uslubiy qo‘llanmalarni ishlab chiqishda yetakchi xalqaro ekspertlarni jalb qiladi;
• rivojlangan davlatlarning monopoliyaga qarshi kurashish organlari, shu jumladan Xalqaro raqobat tarmog‘i (International Competition Network) bilan raqobatni himoya qilishdagi dolzarb masalalarning muhokamasini amalga oshirishda tizimli muloqotni o‘rnatadi;
• monopollashgan sohalarni tahlil qilish va ularda raqobatni rivojlantirish bo‘yicha takliflarni ishlab chiqish, shuningdek Qo‘mitaning institutsional salohiyatini oshirishga ko‘maklashish bo‘yicha chora-tadbirlarni amalga oshiradi.

j) Iqtisodiy taraqqiyot va kambag‘allikni qisqartirish vazirligi, Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi, Moliya vazirligi, Davlat statistika qo‘mitasi, Davlat aktivlarini boshqarish agentligi, Kapital bozorini rivojlantirish agentligi, Adliya vazirligi huzuridagi Davlat xizmatlari agentligi, Davlat soliq qo‘mitasi hamda boshqa manfaatdor vazirlik va idoralar bilan birgalikda 2021 yil 1 martga qadar amaldagi ma'lumotlar bazalari bilan integratsiyalashgan holda foydalanish imkonini beruvchi, onlayn rejimda tovar va moliya bozorlarida xususiy tadbirkorlik sub'yektlarining mavjudligini, shuningdek, davlat xaridlarini amalga oshirishda ishtirok etayotgan affillangan shaxslarni aniqlashga xizmat qiluvchi elektron tizimni joriy qiladi.