NamDU rektori: «Ta'lim-tarbiya va ilm-fan borasidagi yangi farmon ta'limda korrupsiyani kamaytiradi»

Shu yilning 24 oktabr kuni O‘zbekiston prezidentining «Mamlakatimiz ta'lim-tarbiya tizimini yanada takomillashtirish, ilm-fan sohasi rivojini jadallashtirishga oid qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida»gi Prezident farmoni loyihasi jamoatchilik muhokamasiga chiqarilgan edi.

Namangan davlat universiteti rektori, Sobitxon Turg‘unov universitet saytida bu farmon va uning ta'lim va tarbiya jarayonlarini uzluksiz muvofiqlashtirishga qanday xizmat qilishi borasida fikrlarini bildirgan.

U bu boradagi fikrlari matnini Kun.uz'ga ham taqdim etdi.

«Oxirgi vaqtlarda fan va ta'lim, ularning ishlab chiqarish bilan  integratsiyasini chuqurlashtirish bo‘yicha 10 dan ortiq qaror va farmonlar qabul qilindi.  

Prezident Mirziyoyevning xalq muhokamasiga qo‘yilgan «Mamlakatimizda ta'lim-tarbiya tizimini yanada takomillashtirish, ilm-fan sohasi rivojini jadallashtirishga oid qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida»gi farmonini ham ta'lim tizimiga berilayotgan e'tibor natijasi  deyish mumkin.

Fikrimcha, farmonda nafaqat ta'lim sifatini ta'minlash balki ta'lim-tarbiya ishtirokchilariga zarur sharoit yaratish, bir so‘z bilan aytganda, maktabgacha ta'lim muassasalaridan boshlab oliy ta'limdan keyingi jarayonlarda ilm-fan sohasini rivojlantirishga qaratilgan e'tibor ham o‘z ifodasini topgan. Shuningdek, jarayonlar uzluksizligi va samaradorliligiga qaratilgan omillar tizimli ravishda to‘liq ifodalangan.

E'tibor qaratilsa, ushbu farmon loyihasi tabiiy ravishda ta'lim-tarbiya ishtirokchilari, ota-onalar va boshqa yig‘inlarda ham muhokama qilinmoqda. Bildirilayotgan fikrlarda esa o‘qituvchi va murabbiylarimiz, farzandlarimiz hayotida yangi bir davr boshlanayotgani ta'kidlanmoqda.

Yaxshi kadrni tarbiyalashda maktabgacha ta'lim tizimidan boshlab, oliy ta'lim tizimigacha bo‘lgan davr o‘ta ahamiyatli va muhim. O‘ylashimcha, hozirgacha oliy ta'limning professor-o‘qituvchilari bu jarayonlarda faol ishtirok etmagan.

Farmonda 2021 yildan boshlab, olis va chekka hududlardagi yoshlarni nufuzli olimlarga biriktirilishi, iqtidorli yoshlarni raqamli texnologiya, biologiya, genetika bo‘yicha 3-6 oylik stajirovkalarini xorijiy mamlakatlarda tashkil etish, hududlarda ilmiy faoliyat bilan shug‘ullanayotgan yoshlarning ilmiy g‘oyalarini qo‘llab-quvvatlash, nufuzli ilmiy maktablarni shakllantirish kabi masalalar alohida belgilanmoqda.

Uning yana bir muhim jihati shundaki, umumta'lim maktablari bitiruvchilarining 6 yil davomida olgan baholari ya'ni fanlarning o‘zlashtirish darajalari, bilimlari oliy o‘quv yurtida inobatga olinishi, baholanishi belgilangan. Bu juda muhim jarayon. Chunki, keyingi yillarda umumta'lim maktablarida o‘quvchilarning darsga kelmasdan, 3 ta fan yo‘nalishida repititorlarga qatnashlari boshqa fanlarga befarqlik darajasini oshirgan edi. Bu o‘z o‘rnida maktablarda adolat mezonlarini buzilishiga, o‘qituvchi pedagoglarning dars berish jarayonlarida mas'uliyatlarini pasayishiga olib kelgani sir emas.

Endilikda o‘quvchi maktab mas'uliyatini his etib, darslarda faol qatnashadi. Eng muhimi, o‘qituvchilar ham mas'uliyat hissi bilan faoliyat olib boradi. Baholash tizimi esa elektron tarzda olib boriladi. Bu korrupsiyani kamaytirishga ham xizmat qiladi. Bunday jarayon esa oliy ta'limda sifat ko‘rsatkichlarini oshishida keskin burilish yasashi shubhasiz. Ta'lim tizimidagi uzviylikning bog‘lanishi barcha bo‘g‘inlarda birdamlikni mustahkamlashga asos bo‘ladi.

Chunki, oliy ta'lim tizimidagi professor-o‘qituvchilarning joylarda olib borgan faoliyatlari yoshlar bilan yaqindan tanishish, ularni bilim va iste'dodlarini to‘g‘ri baholagan holda oliy ta'limga yo‘naltirish imkoniyatini yaratadi.

Yana bir jihat shundaki, tuman va shahar kesimlarida umumta'lim maktablari bilan hamkorlikning yo‘lga qo‘yilishi ana shu hududdan bo‘lajak olimlarni kashf etishda katta maktabni vujudga keltirishi shubhasiz. Chunki aynan yoshlarning ilmga chanqoqligi davrida professor-o‘qituvchilar bilan uchrashuv ularning kelajakdagi orzu va maqsadlarini ham belgilab beradi.

Shu yilning 30 oktabr kuni prezident Mirziyoyev raisligida o‘tgan videomuloqotda ham ta'lim-tarbiya tizimini takomillashtirish, ilm va fan sohasi rivojini jadallashtirish masalalari jiddiy muhokama qilingan edi. Jumladan, unda ta'lim tizimining barcha bo‘g‘inida rahbarlarga katta mas'uliyat va javobgarlik masalasi belgilandi.

Bu vazifalardan kelib chiqqan holda Namangan davlat universiteti aniq tadbirlar rejasini belgilab oldi. Jumladan, viloyatning Chust, Pop, To‘raqo‘rg‘on, Kosonsoy, Mingbuloq, Namangan, Norin, Uychi, Uchqo‘rg‘on, Chortoq, Yangiqo‘rg‘on tumanlari hamda Namangan shahri hududidagi 1 tadan umumiy o‘rta ta'lim maktablarini otaliqqa olish ko‘zda tutilgan.

Ularning pedagogik salohiyatini oshirish, yangi metodikalarini qo‘llash orqali o‘qituvchilarning kimyo, biologiya, informatika, ona tili va adabiyot hamda chet tillari bo‘yicha malakasini oshirish belgilandi.

Shuningdek, Namangan tajribasi sifatida viloyatda kimyo va biologiya fanlariga ixtisoslashgan maktab tashkil etish va unda tegishli fanlar bo‘yicha universitetning kafedralari filiallari faoliyatini yo‘lga qo‘yish rejalashtirildi. Bu orqali universitetning tajribali professor-o‘qituvchilarini umumiy o‘rta ta'lim maktablariga biriktirish asosida fanlar bo‘yicha uzluksiz malaka oshirish markazlari faoliyatini tashkillashtirish mumkin bo‘ladi.

Buning uchun universitetimizda barcha zarur sharoit va imkoniyatlar mavjud. Jumladan, universitetda 600 dan ortiq professor-o‘qituvchilar faoliyat olib bormoqda. Ularning 15 nafarini fan doktorlari, 181 nafarini fan nomzodlari tashkil etadi. PhD ilmiy darajasini beruvchi 9 ta ixtisoslik bo‘yicha 4 ta ilmiy Kengash mavjud. Joriy yilda o‘z dissertatsiyalarini himoya qilganlar 25 nafarni tashkil etdi. Erishilgan yutuqlardan yana biri 2020 yilning avgust oyidan boshlab «NamDU Ilmiy Axborotnomasi» xorijiy tillarda nashr ettirilgan maqolalarga OAK tomonidan dessertatsiya himoyasi uchun talab qilinadigan xalqaro jurnallardagi maqomi berildi. Albatta ushbu yutuqlar umumta'lim maktab o‘qituvchilari bilan o‘zaro tajriba almashishda muhim omil bo‘ladi. Biz universitet jamoasi bilan Namangan tajribasini yaratamiz.

O‘zbekistonning kelajagi chin ma'noda bugungi yoshlar, maktab bitiruvchilari esa ertaga oliy ta'lim talabasiga aylanadi. Shunday ekan, ularni maktab davridayoq, oliy ta'lim tizimiga tayyorlash, jahonning rivojlangan oliy ta'lim tizimi bilan yaqindan tanishtirish yoshlar uchun ayni muddaodir. Bu farmon ijrosini ta'minlash har bir rahbar, pedagog kadrlarning oldida turgan dolzarb vazifa».

S. Turg‘unov,
Namangan davlat universiteti rektori,
pedagogika fanlari doktori, professor.