«Dilbar» atrofidagi shov-shuv. Dunyodagi eng qimmat yaxtalarga kimlar egalik qiladi?

Bugun dunyodagi aksariyat boylar qatori rossiyalik milliarderlar ham juda hashamatli hayot kechirishadi. Xususiy samolyotlar, millionlab dollarga baholanadigan ko‘chmas mulklar, qimmatbaho yaxtalar ularning tashrif qog‘oziga aylanib ulgurgan. Shu jumladan, rossiyalik milliarder Alisher Usmonovning ham. Bu shaxs dunyodagi eng yirik va qimmatbaho yaxtalardan biri bo‘lgan Dilbar’ga egalik qiladi.

Dilbar Alisher Usmonovning birinchi qimmatbaho yaxtasi emas. U Dilbar’dan avval boshqa yana bir qimmatbaho yaxtaga egalik qilgan. Uning nomi ham Dilbar bo‘lgan. 2016 yilda hozirgi yaxtasi qurilgach, uni Dilbar deb nomlaydi va avvalgi yaxtasining nomini Ona deb o‘zgartiradi. Keyinchalik Ona sotuvga qo‘yiladi. Uni ismi-sharifini oshkor qilishni xohlamagan, Yaqin Sharqda yashovchi xaridor sotib oladi va nomini Al Raya deb o‘zgartiradi.

Ukraina hududiga bostirib kirishini agressiya deb baholagan Yevropa Ittifoqi Rossiyaga qarshi keskin iqtisodiy va siyosiy sanksiyalar joriy eta boshladi. Keyin esa navbat Rossiya milliarderlarga yetib keldi va ularga qarshi sanksiyalar e’lon qilindi. Ro‘yxatdagilar orasida Alisher Usmonov ham bor.

2022 yil 2 mart kuni OAVda Germaniya hukumati Yevropa Ittifoqi sanksiyalari tufayli Alisher Usmonovning Dilbar nomli yaxtasini xatlovga olgani haqida xabar tarqaldi. Bu paytda narxi 800 million dollar baholanadigan yaxta Hamburg portida joylashgan Blohm+Voss kemasozlik korxonasida qayta jihozlash ishlarini amalga oshirish uchun turgandi.

Shuningdek, yana bir rossiyalik oligarx, «Rosneft» rahbari Igor Sechinga tegishli deyiladigan Amore Vero yaxtasi Fransiyadagi portda turganda xatlovga olingani haqida xabarlar tarqaldi.

Oradan biroz o‘tib Hamburg shahar ma’muriyati bu xabarni rad etdi. Garchi Dilbar’ning xatlovga olingani rad etilgan bo‘lsada Rossiyaning Ukrainaga bosqini tufayli bu xavf saqlanib qolaveradi va yaxta istalgan paytda xatlovga olinishi mumkin.

Xatlovga olingan yaxtalarning taqdiri nima bo‘ladi?

Garchi Usmonovga tegishli yaxtaning xatlovga olingani rad etilgan bo‘lsada uning kelgusi taqdiri mavhumligicha qolaveradi. Chunki yaxtani hozirgi qaltis vaziyatda Germaniyadan olib chiqib ketishning o‘zi bo‘lmaydi. Qolaversa Rossiya Ukrainadagi urushni davom ettiraversa Usmonov va Sechin o‘z yaxtalaridan ayrilishi ehtimoli ham yo‘q emas.

Agar urush to‘xtatilsa va Rossiya Ukrainadan qo‘shinlarini olib chiqsa, ma’lum vaqtdan so‘ng yaxtalar sohiblariga qaytarilishi mumkin. Ammo bunday qarorlar Rossiyaning Ukraina masalasida bundan keyin tutadigan xatti-harakatlariga bog‘liq.

Agar tarixdagi o‘xshash hodisalarga qaralsa, aksariyat hollarda xatlovga yoki hibsga olingan turli transport vositalari, samolyotlar, kemalar musodara qilingan. Masalan, Iroqning sobiq prezidenti Saddam Husaynga tegishli Basrah Breeze superyaxtasi AQSh boshchiligidagi koalitsiya tarkibida Iroqqa qarshi urushgan Saudiya Arabistoni tomonidan hibsga olinib, musodara qilingan va savdoga qo‘yilgan. Xaridor chiqmagach, keyinchalik mehmonxonaga aylantirilgan.

Dunyodagi eng qimmat yaxtalarning ko‘piga rossiyaliklar, Yaqin Sharq hamda Fors ko‘rfazi davlatlarida yashovchi badavlat kishilar egalik qilishadi. Top-10 ro‘yxatidagi eng qimmat yaxtalarning uchtasi rossiyalik, yana uchtasi arab boylariga tegishli.

Dunyodagi eng qimmat yaxtalar va ularga egalik qiluvchi shaxslar

Serene

Serene yaxtasi Saudiya Arabistoni shahzodasi Muhammad bin Salmonga tegishli. Narxi – 330 million dollar. Yaxta Bermud orollarida ro‘yxatdan o‘tkazilgan.

Yaxtaning uzunligi 134, eni 18,5 metr. Umumiy maydoni 4 500 metr kvadratni tashkil etadi.

Yaxta Italiyaning Fincantieri kemasozlik kompaniyasi tomonidan rossiyalik milliarder Yuriy Shaflerning buyurtmasiga asosan qurilgan. U 2011 yilda suvga tushirilgan. Rossiyalik milliarder mazkur yaxtaga bir necha yil egalik qilgach, uni Saudiya shahzodasiga sotgan.

Yaxtada trenajyor zali, bir nechta basseyn, kinoteatr, vertolyot qo‘nishi uchun ikkita maydoncha, shuningdek, sun’iy qor qoplangan maxsus xona bor. Unda 55 kishilik ekipajga xizmat ko‘rsatiladi.

Dubai

Dubai yaxtasi Dubay amiri Muhammad ibn Rashid al Maktumga tegishli. Narxi – 400 million dollar.

Dubai yaxtasini Germaniyaning Blohm & Voss kemasozlik kompaniyasi yasagan va u 2006 yilda suvga tushirilgan. Yaxtaning uzunligi 162, eni 22 metrni tashkil etadi. U uzunligi bo‘yicha dunyoda uchinchi o‘rinda turadi.

Mazkur yaxtada vertolyot qo‘nishi uchun maydoncha, basseyn bor. Yaxta amirning yozgi saroyi ko‘rinishida jihozlangan. Yaxtada 88 kishidan iborat ekipajga xizmat ko‘rsatiladi.

REV Ocean

REV Ocean norvegiyalik milliarder Kell Inge Rekkega tegishli. Yaxta 450 million dollarga narxlanadi. U Norvegiyada ro‘yxatdan o‘tkazilgan.

Mazkur yaxtani Niderlandiyaning Oceanco kemasozlik kompaniyasi qurgan va u 2019 yilda suvga tushirilgan. Boshqa qimmat yaxtalardan farqli ravishda REV Ocean hordiq chiqarish uchun qurilmagan. Shu sababli unda kinoteatr va basseyn yo‘q, faqat vertolyot qo‘nishi uchun maydoncha hamda ilmiy-texnik jihozlar bor.

Mazkur yaxtada asosan olimlar va ilmiy xodimlar okean tadqiqotlari ishlarini olib borishadi. Shu sababli unda uchta kichik tadqiqot kemasi bor va ulardan biri suvosti kemasi hisoblanadi. Mazkur yaxta 30 kishilik ekipajga xizmat ko‘rsatadi.

Sailing Yacht A.

Sailing Yacht A. yaxtasi rossiyalik Andrey Melnichenkoga tegishli. Uning narxi 500 million dollar bo‘lib, Bermud orollarida ro‘yxatdan o‘tkazilgan.

Uni Germaniyaning Nobiskrug kemasozlik korxonasi qurgan va u 2015 yilda suvga tushirilgan. Yaxtaning uzunligi 142, eni 24,8 metr. Yaxtada 54 nafar ekipaj a’zolari xizmat ko‘rsatadi.

Topaz

Topaz yaxtasi Abu Dabi amirligi oilasi a’zosi Mansur Zayd al Nahayonga tegishli. Yaxta narxi 525 million dollar. U Kayman orollarida ro‘yxatdan o‘tkazilgan.

Mazkur yaxtani Germaniyaning Lurssen kemasozlik kompaniyasi qurgan va u 2012 yilda suvga tushirilgan. Uning uzunligi 147, eni 21,5 metr.

Yaxtada kinoteatr, konferensiya zali, fitnes-zal, kinoteatr, vertolyot qo‘nishi uchun ikkita maydoncha, basseyn bor.

Crescent

Crescent yaxtasi “Blek Dragon Mineralz” kompaniyasiga tegishli. Yaxta 600 million dollarga narxlanadi. U Kayman orollarida ro‘yxatdan o‘tkazilgan.

Ushbu yaxtani ham Germaniyaning Lurssen kemasozlik kompaniyasi qurgan va u 2018 yilda suvga tushirilgan. Yaxtaning uzunligi 135, eni 21 metrni tashkil etadi.

Yaxtada trenajyor zali, basseyn, kinoteatr, vertolyot qo‘nishi uchun ikkita maydoncha bor.

Azzam

Azzam yaxtasi Abu Dabi amiri Xalifa ibn Zayd ibn Sulton al Nahayonga tegishli. Uning narxi 620 million dollar.

Ushbu yaxtani ham Germaniyaning Lurssen kemasozlik kompaniyasi qurgan va u 2013 yilda suvga tushirilgan.

Azzam dunyodagi qimmatbaho yaxtalar orasida eng uzuni va yirigi hisoblanadi. Uning uzunligi 180, eni 20,8 metr. Uning sathi ikkita futbol maydoniga teng.

Dilbar

Dilbar, yuqorida aytganimizdek, rossiyalik milliarder Alisher Usmonovga tegishli. U 800 million dollarga narxlanadi. Yaxta Kayman orollarida ro‘yxatdan o‘tkazilgan.

Ushbu yaxtani ham Germaniyaning Lurssen kemasozlik kompaniyasi qurgan va 2015 yilda suvga tushirilgan. Uzunligi 156, eni 24 metrni tashkil etadi.

Yaxtani Alisher Usmonov onasining ismi bilan nomlagan. Dilbar yaxtasi vertolyot qo‘nishi uchun ikkita maydoncha, kinoteatr va hordiq chiqarish uchun boshqa qulayliklarga ega. Yaxtaning ekipaji 80 kishidan iborat.

Eclipse

Eclipse yaxtasi yana bir rus milliarderi Roman Abramovichga tegishli. Yaxta 1,2 milliard dollarga narxlanadi. U Bermud orollarida ro‘yxatdan o‘tkazilgan.

Eclipse yaxtasini Germaniyaning Blohm & Voss kemasozlik kompaniyasi qurgan va 2009 yilda suvga tushirilgan. Yaxtaning uzunligi 162,5, eni 21,5 metrni tashkil etadi.

Yaxtada konsert zali, uchta oshxona, kinoteatr, ikkita basseyn, raqs maydonchasi, vertolyot qo‘nishi uchun ikkita maydoncha, texnikalardan 2 vertolyot, 4 kater, 20 skuter bor.

Roman Abramovichning yaxtasi jurnalistlar tomonidan “mega-yaxta” deb ataladi. Unda 70 kishilik ekipajga xizmat ko‘rsatiladi.

History Supreme

History Supreme yaxtasining egasi rasman noma’lum. Norasmiy ma’lumotlarga ko‘ra, u malayziyalik milliarderga tegishli. Yaxta 4,8 milliard dollarga narxlanadi.

History Supreme yaxtasi Italiyaning Baia Yachs kemasozlik kompaniyasi tomonidan qurilgan va 2011 yilda suvga tushirilgan. Uning uzunligi bor-yo‘g‘i 30 metr.

History Supreme yaxtasining o‘lchami kichik bo‘lgani uchun unda boshqa yirik yaxtalardagi kabi kinoteatr, vertolyot qo‘nishi uchun maydoncha va basseyn yo‘q. Bunday kichik o‘lchamdagi yaxtaning qimmat narxlanishiga sabab: uni jihozlashda qimmatbaho metallardan foydalanilgan.

Amore Vero

Rossiyalik boy Igor Sechinga tegishli ekani aytiladigan Amore Vero yaxtasi garchi eng qimmat yaxtalar o‘nligiga kirmasa ham, hashamatda boshqa yaxtalardan qolishmaydi. U 200 million dollarga narxlanadi.

Mazkur yaxtani ham Niderlandiyaning Oceanco kemasozlik kompaniyasi qurgan va u 2012 yilda suvga tushirilgan.

Yaxtaning umumiy sathi futbol maydoniga teng bo‘lib, unda basseyn, vertolyot qo‘nishi uchun maydoncha bor. Bundan tashqari, unda ikkita yirik kater, bitta suv ostiga sho‘ng‘ish apparati bor.

Mazkur yaxta avvaliga Sechinning turmush o‘rtog‘i sharafiga “Malika Olga” deb nomlangan. 2017 yilda u xotini bilan ajrashgach, yaxtaning nomi Amore Vero deb o‘zgartirildi. Igor Sechinning o‘zi yaxta unga tegishli emasligini aytgan bo‘lsa-da, G‘arb OAV yaxta unga tegishli ekanini ko‘rsatuvchi bir nechta dalillar borligini ta’kidlaydi.

G‘ayrat Yo‘ldosh tayyorladi.