“Sizlar Rossiyaga minalarni tozalash uchun keraksiz, hayotingizni bunday yakunlamang” - Rossiyadagi migrantlarga maslahatlar

— Rossiyada bo‘lganlar uchun mening maslahatlarim: Iloji bo‘lsa, Rossiyani tark eting. Ketish imkonsiz bo‘lsa, imzolanadigan har qanday hujjatlarga juda ehtiyot bo‘ling. Ayniqsa, imzoni sizdan bosim ostida, hujjatni o‘qishga imkon bermay, shoshilinch ravishda olishga urinayotgan bo‘lishsa.

Gap shundaki, Saxarovo migratsiya markazida migrantlarga imzolash uchun hujjatlar to‘plami: patent olish uchun ariza, sug‘urta polisi, MM bilan shartnoma, rus tilini bilish sertifikati – katta qog‘oz to‘plami beriladi va ular yarim daqiqada darhol imzolanishi talab qilinadi. Shularning orasiga kichik harflarda bosilgan, ixtiyoriy harbiy xizmatni o‘tash uchun ikki varaqdan iborat shartnoma qo‘yishadi.

Migrant unga imzo chekib, harbiy xizmatga qabul qilinganini, O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksi 154-moddasini buzganini, jinoyat sodir etganini – yollanma askarga aylanganini bilmay ham qoladi.

Shuning uchun hammadan juda ehtiyot bo‘lishni so‘rayman. Xuddi shu narsa vaqti-vaqti bilan politsiyada ham sodir bo‘ladi: ozod qilish sharti sifatida bir varaq qog‘ozga imzo chekishga majbur qilishadi. Iltimos, u yerda nima yozilganini tushunmasangiz, imzo qo‘ymang, rasmga oling va menga yuboring (Telegram-manzil: @Valentina_Chupik). Men doim aloqadaman va sizga yordam berishga harakat qilaman.

Muhojirlardan har qanday shartnomalarni imzolashda juda ehtiyot bo‘lishlarini so‘rayman, chunki Rossiya prezidenti farmonida g‘oyat qiziq – 6-bandning 2-bandosti mavjud bo‘lib, u barcha safarbarlik “qo‘shimcha moliyalashtirishsiz” amalga oshirilishi aytilgan. Bu degani – mudofaa topshiriqlarini bajarayotgan odamlarga yo umuman pul to‘lanmaydi, yoki eng kam oylik ish haqi to‘lanadi, degani.

Shunga ko‘ra, men sizga hech qanday davlat korxonalari yoki biron bir “mudofaa buyurtmasi” korxonalari bilan shartnoma tuzmaslikni maslahat beraman, chunki siz shunchaki qullikka tushib qolishingiz mumkin, qonun sizni maoshsiz ishlatishga imkon beradi.

Va takror aytaman: iloji bo‘lsa, keting, yaqin kelajakda Rossiyada hech qanday yaxshi narsa kutilmaydi.

— Endi, iltimos, harbiy chaqiruv qog‘ozini olgan odamlarga tavsiyalar bersangiz.

— Agar siz chaqiruv qog‘ozini olgan bo‘lsangiz va uni imzolagan bo‘lsangiz yoki sizning qarindoshlaringiz chaqiruvga imzo chekkan bo‘lsa, unda chaqirilgan joyga bormaslik – ma’muriy huquqbuzarlik hisoblanadi. Bu faqat 500 dan 3000 rublgacha jarima degani. Ammo sizni ro‘yxatga olish idorasiga majburiy keltirishlari mumkin.

Shuning uchun, chaqiruv qog‘ozi oldingizmi – lash-lushingizni yig‘ib, juftakni rostlang, boshqa joyga keting, sizni topmasliklari uchun. Biron qarindoshingiz yo tanishingiznikiga emas – ular orqali sizni topib olishlari mumkin. Iltimos, yangi joyga boring.

Agar siz chaqiruv qog‘ozini hali olmagan bo‘lsangiz, unda uni olmang – chaqiruv qog‘ozini olmaslik hatto qoidabuzarlik ham emas. Sizga pochtachi yoki o‘qituvchi kelganida bemalol rad qiling. Hozir o‘qituvchilar, uchastkavoylar va hokazolar uyma-uy yurib, odatda bir qog‘oz tarqatishyapti – “pochta bo‘limiga boring va povestka oling” degan qog‘ozni. Yoki harbiy bo‘lim (voyenkomat)dan xabarnoma keltirishadi, “keling, ma’lumotlarni aniqlashtirib keting” degan. Unisiniyam, bunisiniyam olish kerakmas, “shunchaki olishni istamayman” deyishingiz kerak.

Ro‘yxatdan o‘tgan joyingizdan ko‘chib ketishingiz ham ma’qul ish. Yaqin kelajakda sizni topmasliklari uchun.

Endi Rossiyada iqtisodiy vaziyat keskin yomonlashadi. Bu aniq. Bu esa ish haqini to‘lamaslik boshlanadi, degani. Bu shuni anglatadiki, rasmiy ro‘yxatdan o‘tmasdan ishlagan kishilar umuman pulsiz qoladilar.

Shuning uchun, yigitlar, ismingiz va ishlayotgan kompaniya muhri bo‘lgan har qanday hujjatlarni to‘plang: ruxsatnoma, texnika xavfsizlik jurnali, sizni mukofotdan mahrum qilish to‘g‘risidagi buyruq, ishga yo‘llanma, sarf materiallarini olish uchun varaq – hammasini cho‘ntagingizda saqlang. Bu sizning ishlaganingiz dalilidir, hech bo‘lmaganda pul olish umidi bo‘ladi. Endi muammo ish beruvchilarning to‘lashdan bosh tortishida emas, balki ularda pul bo‘lmasligida, hisobvaraqlari bo‘shligida. Rossiyaga ishlashga ketayotganlar eshitsin – u yerda ish yo‘q endi...

— “Povestka” bilan olib ketilganlar-chi? Ular nima qilsin?

— Harbiy qismga allaqachon olib ketilganlarmi? Agar siz harbiy qismda bo‘lsangiz, u yerdan qochish – 10 yil qamoq degani.

Nazariy jihatdan, sof nazariy jihatdan, frontga borish va u yerda qochib ketish, ukrainaliklarga taslim bo‘lish imkoniyati mavjud. Chunki [Ukraina prezidenti Volodimir] Zelenskiy taslim bo‘lganlarning hammasini qabul qilishga tayyorligini va ular o‘z ixtiyori bilan taslim bo‘lganmi yoki jang davomida asirga olinganmi, farqi yo‘q dedi. Bu – 10 yillik muddatdan xalos bo‘lish imkoniyati. Shu bilan birga, asirga tushgandan keyin asir almashtirmaslikni – Rossiyaga qaytarilmaslikni so‘rash mumkin bo‘ladi, bu osonlik bo‘ladi. Ammo bu Rossiyada oilasi qolmaganlar uchun, chunki, albatta, oila bilan shantaj qilishadi.

Nega men bu imkoniyatni faqat nazariy deb aytyapman? Chunki muhojirlarimiz... buyuk jangchilar emas... Va ular jangchi sifatida emas, balki minalardan tozalash uchun yuboriladi. Shuningdek, ukrainalik askarlarni yashiringan joyidan aldab chiqarish uchun xizmat qiladi. Va siz halok bo‘lishingiz ehtimoli – 90 foiz.

Bir zumda vafot etsangiz-ku mayli, minada portlab, boshingiz bilan tanangizning bir bo‘lagi qolsa, bu hayotingizning juda yomon yakuni bo‘ladi, ayanchli, qiynoq bilan kechadigan yomon yakuni.

Orqangizdan turib, to‘suvchi otryadlar sizni otib tashlashi ham mumkin.

Taslim bo‘lish ehtimoli bor, ammo juda past. Shuning uchun frontda paydo bo‘lib qolmaslikka harakat qiling.

Koloniyaga yuborilsangiz, ehtimol qiynoqlarga duchor bo‘lasiz va, ehtimol, baribir frontga yuborilasiz. Men bu go‘sht maydalagichga tushib qolganlarga juda achinaman.

Shuning uchun qabul qilish punktlariga bormaslikka harakat qiling. Shunda hayotingizni, sog‘ligingizni va eng muhimi, sharafingizni saqlab qolishingiz ehtimoli ko‘proq. Chunki bu urushda qatnashishingiz nafaqat sizni, balki farzandlaringiz, nevaralaringiz, butun oilangizga dog‘ tushiradigan katta sharmandalikdir. Arzimaydi bu.

Shokir Sharipov suhbatlashdi.