FT: YeI sanksiyalari uzaytirilsa, AQSh Kiyevga 50 mlrd dollar berishga tayyor

Qo‘shma Shtatlar Ukrainaga 50 milliard dollar miqdorida kredit berishga tayyor, bu qarz Rossiyaning Yevropa Ittifoqida muzlatilgan aktivlaridan olingan daromadlar hisobiga to‘lanadi, bunda Yevropa Ittifoqi Moskvaga qarshi urushga qarshi sanksiyalarni noma’lum muddatga uzaytiradi. Bu haqda 5 iyun, chorshanba kuni Financial Times gazetasi ushbu masala muhokamasiga oid hujjatlarga tayanib xabar berdi.

«Qo‘shma Shtatlar to‘lovlarni qaytarishini ta’minlash uchun Vashingtonga YeI Rossiya aktivlariga qo‘yilgan sanksiyalarni urush oxirigacha uzaytirishi kerak, bu sanksiyalar har olti oyda tugaydi va ularning uzaytirilishi Yevropa Ittifoqida bir ovozdan ma’qullanishini talab qiladi», - deyiladi nashrda. 

Shu bilan birga, sanksiyalar rejimidagi har qanday bunday o‘zgarish Yevropa Ittifoqiga a’zo barcha davlatlar rahbarlari, jumladan, «sanksiyalarga veto qo‘yish huquqini qat’iy himoya qiladigan» Vengriya bosh vaziri Viktor Orbanning roziligini talab qiladi, deya tushuntiradi jurnalistlar. 

Ta’kidlanishicha, AQShning kredit taklifi FT tomonidan ko‘rishga muvaffaq bo‘lgan Yevropa Ittifoqi muhokama hujjatida mavjud. Mualliflarning ta’kidlashicha, ushbu hujjat 5 iyun kuni Yevropa Ittifoqi moliya vazirlarining onlayn-uchrashuvida muhokama uchun taqdim etildi. 

Ukrainaga keyingi moliyaviy yordam variantlari 

Ularga ko‘ra, Vashington kelasi hafta Italiyada bo‘lib o‘tadigan G7 sammiti oldidan kelishuvga erishishni talab qilmoqda. Rossiya Federatsiyasining muzlatilgan aktivlaridan olinadigan foydani moliyalashtirish mexanizmi Ukrainani qo‘llab-quvvatlashning markaziy elementiga aylanishi kutilmoqda. Kreditning aniq tafsilotlari, jumladan, to‘lov muddati, foiz stavkasi, to‘g‘ridan to‘g‘ri yoki Jahon banki kabi vositachi orqali berilishi hali aniqlanmagan. 

Biroq, Vashington bunday kredit berishni Yevropa Ittifoqi Rossiya Federatsiyasining muzlatilgan aktivlaridan tushgan mablag‘ni kreditni to‘lash uchun ishlatishi sharti bilan bog‘laydi va «Rossiya Federatsiyasi Markaziy bankining 2012 yilda muzlatib qo‘yilgan aktivlari Rossiya Ukrainadagi urushdan ko‘rgan zararni qoplashga rozi bo‘lmaguncha Yevropa Ittifoqida blokda qolishini» kafolatlaydi. 

Nashrning ta’kidlashicha, agar aktivlardan tushgan daromad talab qilinadigan to‘lovlardan kam bo‘lsa yoki Yevropa Ittifoqi sanksiyalarni uzaytirish bo‘yicha kelisha olmasa, to‘lovlar uchun javobgarlik AQShda qoladi. Shuning uchun Vashington G7 hamkorlari bilan tavakkalchiliklarni bo‘lishish imkoniyatlarini qidirmoqda. Variantlardan biri Yevropa Ittifoqi va boshqa G7 a’zolarini Ukrainaga u yoki bu yurisdiksiyada muzlatilgan Rossiya aktivlaridan olinadigan daromad bilan kafolatlangan ikki tomonlama kreditlar berishga jalb qilishni o‘z ichiga oladi. 

Biroq, bunday chora ham Yevropa Ittifoqi a’zolari tomonidan bir ovozdan ma’qullanishini talab qiladi, chunki gap umumiy budjetdan foydalanish haqida ketyapti, deya ta’kidlaydi nashr. Shu munosabat bilan bunday yondashuvni tezda amalga oshirish mumkin emas.

Kiyevni Rossiyaning YeIdagi aktivlaridan tushgan daromad bilan ta’minlash 

Yevropa Ittifoqi Rossiyaning 210 milliard yevroga yaqin aktivlarini muzlatib qo‘ydi. 2024 yilda ulardan tushum 3 milliard yevrogacha yetishi kutilmoqda. Belgiyadagi Euroclear depozitariyi 2023 yil uchun muzlatilgan Rossiya aktivlaridan 4,4 milliard yevro, 2024 yil boshidan esa 1,6 milliard yevro miqdorida daromad qayd etdi. 

May oyida Yevropa Ittifoqi Rossiya Markaziy bankining muzlatilgan aktivlaridan tushgan mablag‘dan Ukrainani qo‘llab-quvvatlash va tiklash uchun foydalanishni ma’qulladi. 21 may kuni Yevrokomissiya ushbu mablag‘larni 2024 yil iyulidan boshlab Kiyevga o‘tkazish mumkin bo‘lishini, to‘lovlar yiliga ikki marta amalga oshirilishini ma’lum qildi.