Oltin sotuvi 9,9 mlrd dollarga yetdi, benzin importi oshib boryapti – O‘zbekiston tashqi savdosi sharhi 

2025 yil yanvar-sentabr oylarida O‘zbekistonning tashqi savdo aylanmasi 59,8 mlrd dollarni tashkil etdi. Bu 2024 yilning mos davriga nisbatan 11,1 mlrd dollarga yoki 22,9 foizga ko‘p.

Bunda eksport hajmi 26,7 mlrd dollar (+33,3 foiz), import hajmi esa 33,1 mlrd dollar (+15,6 foiz) bo‘lgan. Tashqi savdo salbiy saldosi esa 6,4 mlrd dollargacha qisqargan.

Hisobot davrida tashqi savdo aylanmasining salmoqli qismi Xitoy (19,1 foiz), Rossiya (15,7) Qozog‘iston (5,8 foiz), Turkiya (3,6 foiz) va Janubiy Koreya (2,2 foiz) bilan qayd etilgan.

Dastlabki 9 oylikda o‘tgan yilning mos davri bilan taqqoslaganda, yirik hamkor davlatlardan  Turkmaniston (-18,1 foiz), Janubiy Koreya (-12,5 foiz), AQSh (-7,7 foiz) va Turkiya (-2,2 foiz) bilan savdo aylanmasi miqdori qisqargan. Qolgan 17 ta davlat bilan umumiy savdo hajmi sezilarli darajada ko‘paygan. Xususan, BAA (+96,7 foiz), Niderlandiya (+59,5 foiz), Afg‘oniston (+50,8 foiz) va Hindiston (+39,4,3 foiz) kabi davlatlar bilan umumiy savdo hajmida katta o‘sish qayd etilgan.

Eksport

Hisobot davrida 9,9 mlrd dollarlik (+70,9 foiz) oltin sotilgan. Bu umumiy eksportning 37,1 foizini tashkil etadi. Shuningdek, eksport tarkibida sanoat tovarlari (10,7 foiz), oziq-ovqat mahsulotlari va tirik hayvonlar (7,7 foiz), kimyoviy vositalar (5,7 foiz), turli xil tayyor buyumlar (4,7 foiz) va mineral yoqilg‘ilar (4,2 foiz) ham sezilarli ulushga ega bo‘lgan.

Tashqi savdo aylanmasida tovarlar va xizmatlar eksporti bo‘yicha asosiy hamkorlar Rossiya (12,2 foiz), XXR (5,2 foiz), Qozog‘iston (4 foiz), Afg‘oniston (3,8 foiz), Turkiya (3,1 foiz), Fransiya (2,6 foiz), BAA (2,1 foiz), Qirg‘iz Respublikasi (1,6 foiz), Tojikiston (1,5 foiz) va Pokiston (1,1 foiz) kabi davlatlar bo‘lgan. Ularning umumiy eksportdagi ulushi 37,2 foizni tashkil etadi.

Yanvar-sentabr oylarida 546 mln dollarlik gaz sotilgan bo‘lib, bu o‘tgan yilning mos davriga nisbatan 15,4 foizga ko‘p. Bundan tashqari, 456 mln dollarlik neft va neft mahsulotlari (-1,1 foiz), 115 mln dollarlik elektr toki (+55,1 foiz) eksporti ham amalga oshirilgan.

Hisobot davrida qariyb 220 mln dollarlik avtomobil va uning ehtiyot qismlari sotilgan. Bu 2024 yilga nisbatan 23,8 foizga kam.

Import

Import tarkibida eng katta ulush mashinalar va transport asbob-uskunalari (33,9 foiz), sanoat tovarlari (15,9 foiz) hamda kimyoviy vositalar va shunga o‘xshash mahsulotlar (12,3 foiz) hisobiga to‘g‘ri kelgan. Umumiy importning 2/3 qismi 7 ta davlatdan amalga oshirilgan:

• Xitoy – 30,3 foiz;
• Rossiya – 18,6 foiz;
• Qozog‘iston – 7,3 foiz;
• Turkiya – 4 foiz;
• Janubiy Koreya – 3,8 foiz;
• Germaniya – 2,6 foiz;
• Hindiston – 2,5 foiz.

Hisobot davrida 932 mln dollarlik gaz sotib olingan, bu o‘tgan yilgi ko‘rsatkichning 70,3 foizini tashkil etadi. Shuningdek, 1 mlrd 149 mln dollarlik benzin import qilingan.

Tayyor avtomobil olib kirish ham sezilarli darajada qisqarib ketgan. Jumladan, yanvar-avgust oylari davomida 807 mln dollarlik (-18,1 foiz) mashina import qilingan. O‘z navbatida, avtomobillar qismlari va anjomlari importi 40,8 foizga oshib, 1 mlrd 287 mln dollarga yetgan.