Turkiya futbolida yirik mojaro: 1000 dan ortiq futbolchi «stavka ishi»ga aralashgan

Turkiya futbolida istalgan voqea ro‘y berishi mumkin: mushtlashuvlar, boykotlar, korrupsiya bo‘yicha ayblovlar – bular Superliga uchun odatiy manzara. Ammo bu safargi voqealar barchasidan oshib tushdi. Yuzdan ortiq turk hakamlari va mingdan ortiq futbolchilar totalizator o‘ynab kelishi oshkor bo‘ldi.

{Yii::t(}

O'tkazib yuborish 6s

O'tkazib yuborish

Stavkachi hakamlar

Shov-shuvli «stavka ishi» oktyabr oyi oxirida boshlangandi. 2024 yilda Turkiya futbol federatsiyasi prezidentligiga kelgan Ibrohim Hojiusmono‘g‘li islohotlar bo‘yicha va’dalariga amal qildi hamda Istanbulda bo‘lib o‘tgan maxsus matbuot anjumanida bir necha oy davom etgan keng ko‘lamli ichki tergov yakunlari haqida hisobot berdi.

Natijalar esa hayratlanarli edi.

Hojiusmono‘g‘li 571 nafar hakamdan 371 nafarining bukmekerlik idoralarida akkauntlari borligi, ulardan 152 nafari esa muntazam ravishda o‘yinlar natijalari uchun pul tikib kelishi aniqlanganini ma’lum qildi.

Federatsiya ma’lumoiga ko‘ra, bu ishga aralashganlar orasida Superligada ishlovchi yetti bosh hakam hamda o‘n besh nafar qanot hakamlari bor. Nomlar ochiqlanmadi, ammo klublar shaffoflik talab qilishmoqda.

1 noyabr kuni Turkiya futbol federatsiyasi dastlabkich jazo choralarini e’lon qildi: 149 nafar hakam sakkiz oydan bir yilgacha bo‘lgan muddatga diskvalifikatsiya qilindi. Ular orasida totalizatorga mukkasidan ketgan bir hakam 18 mingdan ortiq stavka tikkani ma’lum bo‘lgan — uning shaxsi va qo‘llangan jazo chorasi oshkor qilinmagan. Yana uch nafar hakam bo‘yicha surishtiruv ishlari davom etmoqda.

Jami hakamlarning to‘rtdan bir qismi chetlatilganiga qaramay, federatsiya xorijdan arbitrlar jalb qilmoqchi emas.

Futbolchilar ham «qo‘lga tushdi»

Ikki hafta o‘tib turk matbuoti shokka tushiruvchi raqamlarni qo‘lga kiritdi: 1000 dan ortiq futbolchi Turkiya futbol federatsiyasi tekshiruvlaridan o‘ta olmadi.

Ibrohim Hojiusmono‘g‘li oktyabr oyi oxirida bunday tekshiruv futbolchilarga nisbatan ham olib borilishini ma’lum qilgandi – prezidentning so‘zlariga ko‘ra, betting-kontoralarda qariyb 4 ming futbolchida akkaunt borligi aniqlangan.

«Raqamlarni ko‘rganimda qayg‘uga tushdim. Biz o‘n besh nafar hakam bo‘lishini kutgandik, amalda esa – 350 dan ortiq kishi chiqdi. Endi esa 3700 futbolchi tekshirilmoqda. Ro‘yxatdan o‘tganlik uchun jazo yo‘q – ular shunchaki o‘yinlarni kuzatib borishi mumkin. Ammo stavka qo‘yish – bu endi jinoyat. Biz ishlashda davom etamiz», – degandi federatsiya prezidenti.

Endi o‘sha tekshiruvlar yakunlanib, qoidabuzarlar ro‘yxati e’lon qilindi. Federatsiya bayonotida aytilishicha, 1024 nafar futbolchi «stavka ishi» tufayli intizomiy javobgarlikka tortilgan. Totalizator bilan shug‘ullangan futbolchilarning eng ko‘pi Uchinchi ligada aniqlangan – jami 629 kishi, Ikkinchi ligada 282 nafar qoidabuzar qo‘lga tushgan.

Birinchi ligada 77 nafar futbolchi o‘yinlar natijalariga pul tikib kelishi ma’lum bo‘lgan, Turkiya futbolidagi eng yuqori divizion hisoblangan Superligada esa bunday futbolchilar soni 27 nafar – ular orasida «Galatasaroy», «Beshiktosh» va «Trabzonspor» kabi nomdor klublardan ham futbolchilar bor.

Evren Elmali: o‘tgan mavsum avvalida «Trabzonspor»dan «Galatasaroy»ga o‘tgan va mamlakat chempioni bo‘lgan. U o‘tgan mavsum davomida asosiy tarkibga kirgan va hozirga kelib jamoa uchun muhim futbolchilardan biriga aylangan. Vinger pozitsiyasida ham o‘ynay oladigan ushbu himoyachi joriy mavsumdagi barcha 11 turda ishtirok etdi hamda 3 ta golga mualliflik qildi. Bundan tashqari, u Turkiya milliy jamoasiga nomzod futbolchi sanaladi, u 2022 yildan buyon asosiy jamoa safida 16 o‘yinda maydonga tushgan.

U totalizator o‘ynashini tan olgan, ammo o‘zi ishtirok etgan o‘yinlar uchun pul tikmaganini alohida ta’kidlagan. Endi u uch oydan bir yilgacha diskvalifikatsiya qilinadi. Shuningdek, JCh-2026 saralashida muhim o‘yinlar arafasida turgan Turkiya milliy jamoasi safidan chetlatildi.

Metehan Boltachi: «Galatasaroy» akademiyasining yosh tarbiyalanuvchisi, juda kam maydonga tushadi. U ham o‘yinlar natijalariga stavka qo‘yishini tan olgan.

Ersin Destano‘g‘li: u besh yil oldin «Beshiktosh»ning asosiy darvozaboni edi, keyin esa raqobatni Mert Gyunokka boy berdi, ammo so‘nggi vaqtlarda asosiy darvozabon va yangi murabbiylar shtabi o‘rtasida ziddiyat kelib chiqqach, yana darvozaga qaytgandi.

Ersin aybini tan olmagan. U sudga kelgan va uning pasport ma’lumotlari jinoyatchilar qo‘liga tushib qolganini aytgan. Go‘yoki ular uning nomidan akkaunt ochib, o‘yinlarga pul tikishgan.

Najib Uysal: «Beshiktosh»ning uzoq yillik sardori, tirik afsona. U so‘nggi yillarda jarohatlar tufayli ko‘p o‘ynamayapti. Shu bilan birga, Uysal doimo hurmatga sazovor va halol futbolchilar timsoli bo‘lib kelgan, faoliyatida shu vaqtgacha qora dog‘ yo‘q edi. U ham iqror bo‘lmayapti.

U hech qachon o‘ynamagani, uning ham pasport ma’lumotlari o‘g‘irlanganini aytmoqda. Chindan ham uning ma’lumotlari asosida tuzilgan akkaunt futbolchiga aloqador bo‘lmagan telefon raqamiga bog‘langan.

«Trabzonspor»dagi Boran Buzruk va Solih Malkocho‘g‘li esa asosiy tarkib futbolchilari emas.

Buyog‘iga nima bo‘ladi?

Ayni vaqtda mingdan oshiq bu futbolchilarga rasman faqat ayblov e’lon qilingan. Ya’ni, nazariy jihatdan ular maydonga tushishda davom etishi mumkin, ammo ayrim klublar allaqachon bu futbolchilar tarkibdan chetlatilganini ma’lum qildi. Masalan, «Beshiktosh» ro‘yxatda nomi chiqqan futbolchilari o‘ynamasligini tasdiqladi. Turkiyada futbolchilar faqat Professional futbol bo‘yicha intizom kengashi tomonidan chetlatilishi mumkin. Federatsiya ishni aynan ushbu idoraga o‘tkazgan.

1000 dan ortiq futbolchining chetlatilishi quyi ligalarga og‘riqli ta’sir ko‘rsatdi – ba’zi klublarda maydonga tushadigan odam qolmagan, chunki ba’zi jamoalarda birdaniga 17–18 kishi gumondorga aylangan.

Shu munosabat bilan Turkiya futbol federatsiyasi Ikkinchi va Uchinchi liga taqvimida ikki haftalik tanaffus e’lon qilgan, shuningdek, FIFAdan qo‘shimcha transfer oynasi ochib berishni so‘ragan. Rahbariyat klublar vaziyatni o‘nglash imkoniga ega bo‘lishi uchun 14 kun davomida ichki transferlarga ruxsat berilishini so‘ramoqda.

Federatsiya prezidenti Ibrohim Hojiusmono‘g‘li yuzaga kelgan vaziyatni «turk futbolining ma’naviy inqirozi» deb atamoqda.

Endi barcha intizomiy kengash qarorini kutmoqda – bu har qanaqasiga Turkiya futboli uchun tarixiy qaror bo‘ladi.