АҚШ Мадурони ағдармоқчи: МРБга Венесуэлада махфий операциялар ўтказиш ваколати берилди

New York Times'нинг манбаларига кўра, янги ваколат – Марказий разведка бошқармасига Венесуэлада ўлимга олиб келувчи яширин операцияларни ўтказиш имконини беради. Бундан ташқари, АҚШ ҳарбийлари Венесуэла ҳудудидаги эҳтимолий зарбалар бериш вариантини ҳам кўриб чиқмоқда.

{Yii::t(}

Ўтказиб юбориш 6s

Ўтказиб юбориш

АҚШ президенти маъмурияти махфий тарзда Марказий разведка бошқармасига (CIA – Central Intelligence Agency) Венесуэлада яширин операциялар ўтказишга рухсат берди. Бу ҳақда ўз манбаларига таяниб New York Times нашри хабар берди. Бу қарор мамлакат раҳбари Николас Мадурога қарши кампанияни кескин кучайтириши айтилмоқда.

Бу рухсат – Трамп маъмуриятининг Венесуэлага босим ўтказиш сиёсатидаги сўнгги босқичдир. Сўнгги ҳафталарда АҚШ ҳарбийлари Венесуэла соҳиллари яқинида «наркотик ташиётган» деб гумон қилинган бир нечта кемаларни нишонга олиб, 27 кишини ўлдирган. АҚШ расмийлари тор доирадаги мулоқотларда Мадурони ҳокимиятдан четлатиш мақсадларини яширмаяпти.

15 октябрь куни Доналд Трампнинг ўзи NYT нашрида махфий рухсатнома ҳақида хабар чиққанидан сўнг, унинг мавжудлигини тан олди ва АҚШ Венесуэла ҳудудида зарбалар беришни ҳам кўриб чиқаётганини айтди.

«Биз ҳозир қуруқликка ҳам эътибор қаратяпмиз, чунки денгизни жуда яхши назоратга олганмиз», - деди Трамп журналистларга. Агар АҚШ Венесуэла ҳудудига зарба берса, бу кескин эскалация бўлади. Аввалги денгиздаги операциялар эса «халқаро сувлар»да ўтказилган деб изоҳланган эди.

.@POTUS on striking Venezuelan drug boats: "Every boat that we knock out, we save 25,000 American lives." pic.twitter.com/B3DqY9HF6L

— Rapid Response 47 (@RapidResponse47) October 15, 2025

Нашрнинг ёзишича, янги ваколат МРБга Венесуэлада ўлимга олиб келувчи яширин операцияларни ўтказиш ҳамда Кариб ҳавзасида турли манёврларни амалга ошириш имконини беради.

Агентлик Мадурони ёки унинг ҳукуматини мустақил тарзда ёки йирик ҳарбий амалиёт доирасида нишонга олиши мумкин. Шу билан бирга, МРБ ҳозирча Венесуэлада қандай операцияларни режалаштираётгани номаълум.

«Бу орада АҚШ ҳарбийлари ҳам Трампга тақдим этиш учун ўзининг алоҳида эскалация вариантларини ишлаб чиқмоқда, жумладан Венесуэла ҳудудига зарбалар эҳтимоли ҳам кўриб чиқилмоқда», деб ёзмоқда NYT.

Венесуэла «ҳароратни ҳис қилмоқда»

«Венесуэла ўз қамоқхоналарини бўшатиб, маҳбусларни АҚШга юборди», – дея МРБга махфий ваколатни бериш сабабини изоҳлади Трамп.

Reuters'га кўра, президент бу орқали «Трен де Арагуа» деб номланган гуруҳ аъзолари АҚШга жиноят содир этиш учун юборилган, деган даъвосини назарда тутди. Март ойида Трамп ушбу гуруҳни «террорчилик ташкилоти» деб эълон қилиб, уни Мадуро ҳукумати топшириғи асосида «ноанъанавий уруш» олиб бораётганликда айблаганди.

Бироқ АҚШ разведка ҳамжамиятининг февраль ойидаги ҳисоботида бу даъволар рад этилган. Хусусан, унда «Трен де Арагуа» тўдасининг Мадуро назорати остида эмаслиги айтилган. Фақат ФҚБ бу хулосага қисман эътироз билдирган.

Reutersʼга кўра, Трамп МРБда Мадурога нисбатан ўлим жазоси ёки суиқасд ваколатига бор ёки йўқлиги ҳақидаги саволга жавоб беришдан бош тортган. Лекин «Венесуэла 'иссиқ ҳароратни'ни сезмоқда», – деди.

АҚШнинг ҳарбий фаоллиги ва «топилма»

Сўнгги ойларда Кариб денгизи ҳудудида ҳарбий куч тўпланиши сезиларли ошди: айни вақтда минтақада 10 мингга яқин АҚШ аскари бор. Уларнинг аксарияти Пуэрто-Рикодаги базаларда жойлашган. Шунингдек, денгиз пиёдалари амфибияли ҳужум кемаларида хизмат қилмоқда. АҚШ денгиз флоти Кариб денгизида саккизта ҳарбий кема ва битта сувости кемасини шай ҳолатга келтирган.

Манбалар разведкачилар учун янги ваколатларни «президент топилмаси» деб атаган.

АҚШнинг Венесуэлага нисбатан стратегияси давлат котиби Марко Рубио ва МРБ директори Жон Ратклифф томонидан ишлаб чиқилган бўлиб, асосий мақсад — Мадурони ҳокимиятдан ағдариш.

Ратклиффнинг ўзи Венесуэла бўйича тафсилотларни очиқламади. Бироқ агентлик «кўпроқ хавфга тайёр ва фаолроқ» бўлишини ваъда қилган. Унинг сўзларига кўра, МРБ агентлари Трампнинг топшириғига биноан «бошқа ҳеч ким бора олмайдиган жойларга боради ва бошқалар қилолмайдиган ишларни бажаради».

Расмий Каракаснинг жавоби

Венесуэла Трампнинг «тажовузкор» баёнотларини рад этиб, уни мамлакатнинг нефт бойликларини эгаллаш мақсадида «режимни ағдариш» ниятида айблади.

Каракас бу масалани пайшанба куни БМТ Хавфсизлик Кенгашига олиб чиқишини айтди.

«Бизнинг БМТдаги доимий миссиямиз эртага Хавфсизлик Кенгашига ва бош котибга ушбу шикоятни тақдим этади. АҚШ ҳукуматидан жавобгарликни талаб қиламиз,» - дейилади Венесуэла ташқи ишлар вазири Иван Гилнинг баёнотида.

Аввалроқ, Венесуэла президенти Николас Мадуро «миллионлаб» тинч аҳолини «Америка империяси» томонидан ҳужум уюштирилган тақдирда «қўлига қурол олишга» ва ўз ватанини ҳимоя қилишга чақирган эди. Хусусан, сентябрда мамлакат бўйлаб тинч аҳоли учун кенг кўламли ҳарбий кўникмалар курслари бўлиб ўтган.

Трамп эса бу ой бошида Мадуро ҳукумати билан дипломатик музокараларни тўхтатган, бунга сабаб сифатида Венесуэла раҳбарининг ҳокимиятдан ихтиёрий равишда кетишдан бош тортиши ва АҚШнинг гиёҳванд моддалар савдоси ҳақидаги айбловларини рад этиши келтирилган.

Мадурога қарши даъволар

АҚШ Мадуро ҳақида гиёҳванд моддалар савдосига алоқадорлик айбловлари бўйича маълумот берган шахсга 50 миллион доллар мукофот ваъда қилган.

Давлат котиби Марко Рубио Николос Мадурони «ноқонуний раҳбар» деб, маъмурият эса уни «наркотеррорчи» деб таърифлаган.

Трамп маъмурияти Мадурони АҚШга мўлжалланган наркотик савдосидан фойда кўришда айблайди, бироқ бу даъволар доим баҳсли бўлиб келган. АҚШ разведка агентликларининг баҳолашларига кўра, Мадуро «Трен де Арагуа»ни тўлиқ назорат қилмайди.

Трамп маъмурияти Конгрессга АҚШ «террористик гуруҳ» сифатида кўрилаётган наркокартеллар билан «қуролли можаро» ҳолатида, деб хабар қилган. Шу асосда картеллар «нодавлат қуролли гуруҳлар» деб эълон қилиниб, уларнинг ҳаракатлари «АҚШга қарши қуролли ҳужум» сифатида талқин қилинган.

Оқ уйнинг бундай махфий ваколатлари — ижро ҳокимиятининг энг ёпиқ ва кенг имконият берувчи воситаларидан биридир. Улар одатда ҳар бир маъмурият томонидан қайта тасдиқланади, лекин матни деярли ҳеч қачон ошкор этилмайди.

АҚШ ҳарбий операциялари, масалан Венесуэла ҳудудидан келган деб тахмин қилинаётган наркотик ташувчи кемаларга зарбалар, одатда ошкора эълон қилинади. Бироқ МРБ махфий операциялари, одатда, сир сақланади.

МРБнинг Лотин Америкасидаги операциялари

Марказий разведка бошқармаси узоқ йиллардан бери Лотин Америкадаги яширин операциялар билан шуғулланиб келади.

1954 йилда агентлик Гватемала президенти Хакобо Арбензни ағдариб, мамлакатни ўнлаб йиллик беқарорликка олиб кирган.

1961 йилда Куба бўйича операция муваффақиятсизлик билан якунланган, агентлик эса Фидел Кастрони ўлдиришга бир неча марта уринган.

Ўша йили МРБ Доминикан Республикасининг диктатори Рафаэл Трухиллони ўлдирган мухолифатларга қурол етказган.

Шунингдек, агентлик 1964 йилда Бразилиядаги давлат тўнтариши, Че Геваранинг ўлдирилиши, 1973 йилги Чили тўнтариши ва 1980 йиллардаги Никарагуадаги «контра» урушларида ҳам фаол иштирок этган.