«Mutlaq noaniqlik hukmron» - G‘azo bo‘yicha tinchlik rejasida oldinga siljish kuzatilmayapti

24 noyabr kuni Isroil kuchlari G‘azoda — o‘z nazorati ostidagi hududlarni belgilab turuvchi chiziq yaqinida uch nafar falastinlikni o‘ldirdi. Bu haqda Falastindagi tibbiyot xodimlariga tayanib, Reuters nashri ma’lum qildi.

Xususan, dushanba kungi hodisada Isroil droni Xon Yunusning sharqida bir guruh odamlarga raketa o‘q uzib, ikki kishini o‘ldirgan va yana birini yaralagan. G‘azo shahrining sharqiy tomonida esa tank snaryadi bir kishining o‘limiga sabab bo‘lgan.

Isroil harbiylari esa «bu shaxslar «sariq chiziq»dagi chegarani kesib o‘tayotgani, askarlariga yaqinlashayotgani uchun darhol xavf tug‘diradi deb topilgani hamda o‘q uzilgani»ni bildirdi.

Dushanba kuni, shuningdek Falastindagi boshqa qurolli guruh G‘azo sektorida Isroil armiyasi nazoratidagi hududda bir garovdagining jasadi topilganini ma’lum qildi. Jasad qachon topshirilishi hozircha ma’lum emas. Bu — G‘azoda qolayotgan uch jasaddan biridir.

Mo‘rt sulhga amal qilish qiyinlashmoqda

AQSh vositachiligida HAMAS va Isroil 10 oktabr kuni ikki yillik vayronkor urushni to‘xtatgan sulh bitimini imzolagan edi. Biroq bu kelishuv eng murakkab masalalarni keyingi muzokaralarga qoldirgan. Hozirda mojaro hal qilinmasdan muzlatib qo‘yilgan, deyish mumkin.

Sulhga ko‘ra, HAMAS G‘azoda qolgan tirik 20 nafar garovdagining barchasini qaytargan. Isroil esa qamoqxonalari va harbiy hibsxonalarida saqlanayotgan qariyb 2 000 nafar falastinlik mahbusni ozod qildi. Kelishuv, shuningdek, 28 nafar garovdagining jasadini 360 nafar Hamas a’zolari jasadiga almashishni nazarda tutgandi.

Bitim imzolangandan beri tomonlar bir-birini kelishuvni buzishda va turli hujumlarda ayblab kelmoqda. Ayniqsa, Isroil tomoni bir necha marotaba G‘azoga ochiq-oydin hujumlar uyushtirdi.

G‘azo sog‘liqni saqlash vazirligining ma’lum qilishicha, sulh 10 oktyabrda kuchga kirganidan buyon Isroil hujumlari natijasida kamida 342 nafar falastinlik halok bo‘lgan. Isroil esa shu davr ichida uch nafar askari halok bo‘lganini aytmoqda.

Bundan tashqari, BMT Xavfsizlik Kengashiga axborot bergan maxsus koordinator o‘rinbosari Ramiz Alakbarov — Isroilning havo hujumlari «ko‘plab qurbonlar va katta vayronagarchilikka» sabab bo‘lganini aytdi.

Uning aytishicha, asosiy oziq-ovqat mahsulotlarining mavjudligi va narxlarda ayrim yaxshilanishlar kuzatilganiga qaramay, G‘azodagi humanitar vaziyat «hali ham mudhish»ligicha qolmoqda: chodir va odeyal kabi materiallar taqchilligi ham davom etmoqda.

O‘tgan haftada BMT Xavfsizlik Kengashi Trampning rejasini, jumladan G‘azoda vaqtinchalik texnokratik Falastin hukumati va xalqaro xavfsizlik kuchlari joylashtirilishini rasman ma’qulladi. Reja, shuningdek, Isroil tomonidan bosib olingan G‘arbiy Sohildagi Falastin ma’muriyatini isloh qilishni ham talab qiladi.

Muzokaralar davom etmoqda

Reutersʼning yozishicha, AQSh rejasi ustida ishlagan va «Tinchlik kengashi»ning ehtimoliy a’zosi Toni Bleyr G‘arbiy Sohilda Falastin ma’muriyati rahbari o‘rinbosari Husayn ash-Sheyx bilan uchrashgan. Britaniyaning sobiq bosh vaziri — BMT rezolyutsiyasi ortidan yuzaga kelgan jarayonlar va falastinliklarning o‘z taqdirini o‘zi belgilashi masalalarini muhokama qilganini aytdi.

Shuningdek, Hamasning Qatardagi rahbari Xalil al-Hayya boshchiligidagi delegatsiya ham Misr rasmiylari bilan sulhning keyingi bosqichi bo‘yicha muzokaralar o‘tkazgan.

Turli darajada muzokaralar davom etayotganiga qaramay Hamas matbuot kotibi Hazim Qosim sulhning ikkinchi bosqichiga o‘tish yo‘li murakkabligini tan oldi. Shuningdek, guruh Misrga Isroilning «bitimni buzayotgan» xatti-harakatlari kelishuvni izdan chiqarayotganini aytgan.

Isroilning harakatlaridan tashqari Xalqaro xavfsizlik kuchlarining tarkibi va vakolatlari, qurolsizlanish bo‘yicha ham kelishuvga erishish mushkul bo‘lmoqda.

«Mutlaq noaniqlik hukm surmoqda: amerikaliklar batafsil reja taqdim etganicha yo‘q. Qaysi davlatlar kuch yuboradi, vazifalari qanday bo‘ladi, qayerda joylashadi — bularning bari noma’lum,» dedi muzokaralarga yaqin falastinlik amaldor Reutersʼga.

Shuningdek, u har qanday kuch joylashtirilishi «G‘azodagi barcha falastinlik guruhlar va kuchlar bilan kelishuvsiz amalga oshirilsa», vaziyat yanada murakkablashishini aytgan.