Ғазодаги мудҳиш вазият, Трампнинг Хитойга бориш режаси ва тинчлик режасини «кутаётган» Москва – кун дайжести

Ўтган кун давомида жаҳонда рўй берган энг асосий воқеа ва янгиликлар шарҳи билан кундалик хабарномада таништирамиз.

{Yii::t(}

Ўтказиб юбориш 6s

Ўтказиб юбориш

Трамп ва Си қўнғироқлашди

24 ноябр куни АҚШ президенти Доналд Трамп Хитой раҳбари Си Жинпинг билан телефонлашди. Трамп Пекин билан муносабатларни «жуда мустаҳкам» деб таърифлади, Си эса Тайваннинг «Хитойга қайтиши» ҳақида гапирган.

Олдиндан эълон қилинмаган бу қўнғироқ — икки етакчи Жанубий Кореяда учрашганидан бир неча ҳафтадан сўнг бўлиб ўтди. Ўша учрашувда улар ҳали якунланмаган савдо битими бўйича келишувга эришганди.

«Хитой ва Қўшма Штатлар — Иккинчи жаҳон уруши натижаларини ҳимоя қилиш учун бирга ишлаши лозим», деган Си. У яна «Тайваннинг Хитойга қайтиши – урушдан кейинги халқаро тартибнинг ажралмас қисмидир», дея қўшимча қилди.

Хитой Тайванни ўз ҳудуди деб билади ва орол устидан назоратни куч билан қўлга олишни истисно қилмайди. Орол ҳукумати эса Пекиннинг бу даъвосини рад этади ва келажагини фақат Тайван халқи белгилаши мумкинлигини айтади.

Трамп эса Си билан бўлган «жуда яхши» суҳбат ҳақида ёзиб, Тайванни умуман тилга олмади. Унга кўра, суҳбат Украина, фентанил ва АҚШ қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари каби «кўплаб мавзуларни» қамраб олган.

Трамп Доналд суҳбатдан сўнг апрел ойида Пекинга боришга розилик берганини билдирди. Шунингдек, у Сини АҚШга таклиф этган.

Хитойнинг расмий хабарномасида Тайван алоҳида урғу билан тилга олинган. Чунки айни вақтда АҚШ иттифоқчиси Япония Хитой билан сўнгги йиллардаги энг кескин дипломатик инқирозга юз тутган. Шу ойда Япония бош вазири — Тайванга қарши эҳтимолий Хитой ҳужуми Япониянинг ҳарбий жавобига сабаб бўлиши мумкинлигини айтганди.

Бу воқеалар фонида, бир неча ҳафта ичида АҚШ Тайванга 330 миллион долларлик қурол савдосини маъқуллади.

Трамп Япониянинг Хитой билан авж олган дипломатик тортишувида бевосита иштирок этмаган. Бироқ АҚШнинг Япониядаги элчиси — АҚШ Токиони Хитойнинг «босими»га қарши қўллаб-қувватлашини айтган.

Ғазодаги «мудҳиш» ҳуманитар вазият

БМТнинг Яқин Шарқ тинчлик жараёни бўйича махсус координатори офиси — Ғазода аҳоли яшайдиган ҳудудларга уюштирилган сўнгги Исроил зарбалари нозик сулҳни хавф остига қўяётганини айтди. Шунингдек, расмийлар барча томонларни ўзларини тийишга ва келишув бўйича мажбуриятларини бажаришга чақирди.

БМТ Хавфсизлик Кенгашига ахборот берган махсус координатори ўринбосари Рамиз Алакбаров — Исроилнинг ҳаво ҳужумлари «кўплаб қурбонлар ва катта вайронагарчиликка» сабаб бўлганини айтди. Шунингдек, у Ғазодаги Исроил аскарларига қилинган ҳужумда ҳам ҳалок бўлганлар борлигини қўшимча қилди.

«Сулҳ асосан сақланиб турган бир пайтда, БМТ инсонпарварлик ёрдамларини сафарбар этиш ва кўламини кенгайтириш бўйича саъй-ҳаракатларини кучайтирди», - деди у.

Асосий озиқ-овқат маҳсулотларининг мавжудлиги ва нархларда айрим яхшиланишлар кузатилганига қарамай, Ғазодаги ҳуманитар вазият «ҳали ҳам мудҳиш»лигича қолмоқда. БМТ расмийси чодир ва адёл каби материаллари тақчиллиги ҳам давом этаётгани ҳақида огоҳлантирди.

Францияда 3 кунлик ялпи мажлисга Европа Парламенти аъзолари эса Исроил ҳужумлари бўйича мунозара ўтказиш таклифини рад этди.

Исроилнинг янги ҳужумлари 10 октябрда Ғазода кучга кирган сулҳни бузиш ҳисобланади. Маҳаллий расмийларга кўра, сулҳ жорий этилганидан бери камида 342 фаластинлик Исроил армияси томонидан ўлдирилган.

Москва Тинчлик режасини «кутмоқда»

Россия АҚШ томонидан тайёрланган тинчлик режасини юзма-юз муҳокама қилиш учун хабар кутмоқда.

Россия президентининг ёрдамчиси Юрий Ушаковнинг айтишича, АҚШдан мумкин бўлган алоқалар ҳақида «сигналлар» олинган. Аммо Москвага ким келиши ва музокаралар қачон бошланиши ҳақида ҳеч қандай расмий таклиф бўлмади, дейди Ушаков.

«Тинчлик режасини муҳокама қилиш учун АҚШ биз билан юзма-юз учрашувга чиқиши табиий деб ўйлайман», - деди у.

Ушаков АҚШ режаси ва унинг турли вариантлари ҳақида «кўп фаразлар» олаётганини айтиб, Москва фақат расмий каналлар орқали етказилган маълумотларга ишонишини таъкидлади.

У шунингдек, Аляскада ўтказилган музокараларда эришилган тушунчаларга мос — АҚШ таклифининг бир вариантидан хабардор эканини тасдиқлади. «Ҳаммаси эмас, лекин режанинг кўп бандлари бизга бутунлай мақбул кўринади», - деди Ушаков.

Қарийб 4 йиллик урушни якунлашга қаратилган АҚШ Тинчлик режаси ҳозирда Женевада муҳокама қилинмоқда. У ерда Вашингтон, Киев ва Европа вакиллари йиғилган.

Афғонистонга ҳужум: 9 нафар бола ўлдирилгани айтилмоқда

Афғонистоннинг Хост вилоятида Покистон ҳарбийлари маҳаллий фуқаронинг уйини бомбалаши оқибатида камида тўққиз нафар бола ва бир аёл ҳалок бўлди. Бу ҳақда сешанба тонгида «Толибон» ҳукуматининг сўзчиси Забиҳуллоҳ Мужоҳид маълум қилди.

Мужоҳиднинг айтишича, Покистон Кунар ва Пактика вилоятларида ҳам рейдлар ўтказиб, тўрт нафар тинч аҳолини жароҳатлаган.

«Кеча, тунги соат 12:00 да Хост вилоятининг Гербзво туманида покистонлик босқинчи кучлар маҳаллий фуқаронинг уйини бомбардимон қилди. Натижада 5 ўғил ва 4 нафар қиз бола ҳамда бир аёл ҳалок бўлди. Уйнинг ўзи вайрон қилинди», - дейилади вафот этганлар суратлари илова қилинган постда.

Покистон армияси ва ташқи ишлар вазирлиги ҳолатга изоҳ бермаган.

Бу рейдлар Покистоннинг Пешовар шаҳридаги ҳарбийлашган тузилма биносида ўзини портлатиш ҳужумлари бир кун ўтиб амалга оширилди. Бу терактда Покистон уч нафар полиция ходимидан айрилганди.

Сўнгги вақтларда Покистон ва Афғонистон ўртасида қонли тўқнашувлар сони ошиб бормоқда. Ўтган ойда икки давлат ҳарбийлари тўқнашуви ўнлаб одамларнинг ўлимига сабаб бўлганди.

Томонлар октябр ойида Доҳада ўт очишни тўхтатиш келишувини имзолаган. Бироқ унда Покистонга душман қуролли гуруҳларнинг Афғонистон ҳудудидаги фаолияти борасида келишмовчилик юзага келди. Шу сабаб Истанбулга кўчган тинчлик музокаралари узоқ муддатли битимсиз якунланди.