Америка маъмурияти Вашингтон иттифоқчилари ва ҳамкорлари бўлмиш бир қатор давлатлар, шунингдек ЕИдан импорт пўлат ва алюминий маҳсулотларига божхона божларини жорий этмасликка қарор қилди. Бу ҳақда ТАСС АҚШнинг савдо музокараларидаги вакили Роберт Лайтхазерга асосланиб хабар бермоқда.
«Пауза»га қўйишди
Унинг таъкидлашича, АҚШ ҳукумати «божхона божларини жорий этишни паузага қўйиш»га қарор қилган. «Бизда NAFTAга аъзо икки давлат (яъни, АҚШ сингари Шимолий Америка эркин савдо ҳудудига аъзо Канада ва Мексика ҳақида сўз бормоқда) бор. Бизда Европа, Австралия бор, Аргентина бор, Бразилия бор ва шубҳасиз, [Жанубий] Корея бор», — деган Лайтхайзер АҚШ Конгресси Сенатининг молиявий қўмитасида бўлиб ўтган эшиттиришлар чиқиш қила туриб. У пўлат ва алюминий учун Америка божхонасининг божлари жорий этилмайдиган давлатларни санаган.
Бу ҳолатда президент Доналд Трамп кабинети аъзоси ҳисобланувчи савдо музокараларидаги Америка вакили «паузага қўйиш» деганда нимани назарда тутгани, бу ҳолатда ЕИ, Австралия, Аргентина, Бразилия, Канада, Мексика ва Жанубий Корея музокаралар ўтказиш чоғида бож таъсиридан халос бўлиши ёки бу узоқроқ муддатга мўлжалланган қарор эканлигига ойдинлик киритмаган. Лайтхайзер санаб ўтилган олти давлат ва ЕИ билан апрель ойи сўнгига қадар АҚШ савдо келишмовчиликлари бўйича музокараларни якунлашни истаётганини аниқлаштирган, холос.
Ўз навбатида, АҚШ савдо вазири Уилбур Росс пайшанба куни Конгресснинг вакиллар палатаси даромадлар ва харажатлар қўмитасида бўлиб ўтган эшиттиришларда 200 дан ортиқ Америка компаниялари унинг идорасига импорт металл маҳсулотларни янги бождан озод қилишни сўраб мурожаат қилишганини айтиб ўтган. Америка савдо вазирлиги янги бож жорий этилгач, импорт металл харид қилувчи америкалик ишлаб чиқарувчилар тўқнаш келиши мумкин бўлган салбий оқибатларни минималлаштиришга ҳаракат қилмоқда, деди Росс. Бундай аризаларни кўриб чиқишни савдо вазирлиги душанба кундан бошлаган.
Трампнинг қарори
Оқ уй хўжайини 8 март куни пўлат эритувчи ва алюминий саноати маҳсулотлари импортига божхона божлари жорий этиш ҳақида фармойишни имзолаган. Америка маъмурияти раҳбари пўлат учун бож миқдори 25 фоизни, алюминий учун 10 фоизни ташкил этишини айтиб ўтган. Бу ҳолатда, Трамп Канада, Мексика ва Австралия каби бир қатор давлатлар бундай божхона йиғимларидан озод этилиши мумкинлигини ҳам назардан қочирмаган. Кўзда тутилишича, Америка етакчисининг янги фармойиши 23 мартдан кучга киради, божлар Канада ва Мексикадан киритилаётган маҳсулотларга нисбатан жорий этилмайди, чунки Вашингтон NAFTAни қайта кўриб чиқиш бўйича музокараларда жараённи қайта баҳолаб кўради.
Россиянинг улуши
ТАСС мухбири билан суҳбатда Россиянинг АҚШдаги савдо вакили Александр Стадник Вашингтоннинг алюминий ва пўлатга нисбатан импорт божлари жорий этиш сингари хатти-ҳаракатлари ҳеч қачон яхши тугамаганини айтиб ўтган.
У тақдим этган маълумотларга кўра, Россия 2016 йилда АҚШга 700 миллион долларлик пўлат маҳсулотлари етказиб берган, 2017 йилда эса 1,4 миллиард долларлик. Рус алюминийсининг АҚШга етказилиши 2016 йилда 1,35 миллиард долларлик бўлган бўлса, 2017 йилда бу кўрсаткич 1,6 миллиард долларга етган. АҚШга йирик алюминий экспортчилари рўйхатида Россия учинчи ўринда, пўлат экспортчилари рўйхатида тўққизинчи ўринда туради.
«Суммалар албатта жуда катта. Лекин АҚШ ҳам компанияларимиз учун ягона бозор эмас. Боз устига, биз АҚШга етказаётган маҳсулотларнинг ўхшаши йўқ, ёки нарх ва сифат характеристикалари бўйича Америкаликларга жуда зарур саналарди», — дея таъкидлаган савдо вакили.
