Украина президенти сўзларига кўра, Оттаванинг турбинани Германияга қайтариш ҳақидаги қарори «аслида санкциялар режимини бузган ҳолда» қабул қилинган. Зеленский Канада бош вазири билан телефон орқали мулоқот қилди.
Украина президенти Володимир Зеленский Канаданинг «Шимолий оқим» газ қувурига хизмат кўрсатиш учун турбинани Германияга қайтариш ҳақидаги қарорини кескин танқид қилди. Украина раҳбари шахсан Канада бош вазири Жастин Трюдога норозилигини билдирди. Украина давлати раҳбарининг сўзларига кўра, 17 июль, якшанба куни у Трюдо билан телефон орқали мулоқот қилган.
Зеленскийнинг сўзларига кўра, сиёсатчилар Киев ва Оттава ўртасидаги ҳамкорликни муҳокама қилган. Украина раҳбари алоҳида эътиборни ўз мамлакати фуқаролари Канаданинг «Германияга ўтказишга қарор қилинган «Шимолий оқим учун турбина бўйича» қарорини қабул қилмаслигига қаратди. «Аслида - санкциялар режимини бузган ҳолда», — дея қўшимча қилди Зеленский.
Телефон қўнғироғи Канада табиий ресурслар вазири Жонатан Уилкинсон Германиянинг Siemens компаниясига тегишли Канада объектида техник хизмат кўрсатилаётган турбиналарни қайтаришга учун ўтган ҳафта рухсат берганидан бери Володимир Зеленский ва Жастин Трюдо ўртасидаги биринчи фикр алмашуви бўлди. Украина давлат раҳбари фикрича, агар у Россияга қарши санкцияларнинг бузилиши деб атаган нарса ҳозир рўй бераётган бўлса, чеклов чоралари режими бўйича бошқа қадамларни кутиш ҳам узоқ вақт талаб қилмайди. Украиналик сиёсатчи Россия Федерациясини газ шантажида айблади.
Кейинчалик Зеленский Twitter’да янада кескин тарзда гапириб, санкциялар бўйича халқаро позиция принципиал бўлиши кераклигини ёзди. «Винница, Николаев, Часов Яр шаҳри ва ҳоказоларда содир этилган терактлардан сўнг босимни сусайтириш эмас, кучайтириш керак», - деди Украина раҳбари. Президент, шунингдек, Канадага Киевга «доимий кучли ҳарбий ёрдам» учун миннатдорчилик билдирди.
Суҳбат чоғида Канада бош вазирининг ўзи Оттава «Россия ҳарбий агрессиясига қарши» Украинага ёрдам кўрсатишда давом этаётганини тасдиқлади», — дея маълум қилди Трюдо матбуот хизмати. Украинанинг иттифоқчилари бирдам бўлиши ва Россияни «Украинага ноқонуний ва асоссиз бостириб кириши» учун катта тўлов тўлашига мажбурлаши керак, деб ҳисоблайди канадалик сиёсатчи. Канада томони баёнотида турбиналарни Германияга ўтказиш билан боғлиқ масалалар тилга олинмаган.
17 июль, якшанба куни Канаданинг Оттава ва Монреал шаҳарларида Германияга ускуналар топширилишига қарши норозилик намойишлари бўлиб ўтди. Монреалда ўнлаб намойишчилар марказий майдонга тўпланишди. Улар Украина байроқлари ва баннерларини ушлаб туришган, улардан бирида «Россия гази учун пул украиналикларни ўлдиради» деган ёзувни ўқиш мумкин эди. AFP агентлигининг эслатишича, Канадада украиналиклар катта диаспораси яшайди.
«Шимолий оқим» газ қувури учун Siemens турбинасини Россияга ўтказиш Европа иттифоқи санкцияларига тааллуқли эмас, чунки улар газ таъминотига тегишли эмас, дея маълум қилди Германия ҳукумати вакили 11 июль куни.
Санкцияларни жорий қилишда Европа иттифоқи улар ЕИ ва Германияга Россияга қараганда кўпроқ зарар келтирмаслиги кераклигидан келиб чиқади, деди у.
Канада турбинани Германияга жўнатиш имкониятига эга бўлиши учун санкциялардан вақтинчалик истисно қилинди. Германия ҳукумати «агар бу канадаликлар учун қонуний маънода қарор қабул қилишни осонлаштирса», Берлин ускуналарни Москвага эмас, немис ҳамкорларига топширишни қўллаб-қувватлашини таъкидлади. Турбинанинг қайтиши Россияни газни стандартдан анча паст даражада етказиб бериш баҳонасидан маҳрум қилади, дея ҳисобламоқда расмий Берлин.
Июнь ойининг ўрталаридан бошлаб Россия «Шимолий оқим» орқали газ етказиб бериш ҳажмини кескин қисқартирди - лойиҳа қувватининг 40 фоизигача, мамлакат буни турбинанинг йўқлиги билан изоҳлади. Кейин Берлин таъминотнинг қисқаришига сиёсий сабабларни асосий сабаб деб билишини таъкидлади.
Бугун биз Россия энергиядан қурол сифатида фойдаланаётганини тан олишга мажбурмиз. Россия газ етказиб беришни фақат техник сабабларга кўра қисқартираётганига ҳеч ким ишонмайди», - деди Германия канцлери Олаф Шольц.
11 июлдан 21 июлгача «Шимолий оқим» газ қувурининг иккала тармоғи ҳам вақтинча тўхтатилди. Nord Stream AG оператор компанияси буни «режалаштирилган техник ишлар» билан изоҳлади.
Федерал тармоқ агентлиги (Bundesnetzagentur, BNetzA) раҳбари Клаус Мюллер «Шимолий оқим»даги профилактика ишлари сиёсий сабабларга кўра «тўхтовсиз техник хизмат кўрсатиш»га айланиши хавфи ҳақида огоҳлантирди. «Шимолий оқим» орқали йилига 55 миллиард кубометр газ ўтади. 2021 йилда Германия 100 миллиард кубометр газ истеъмол қилди, дея эслатади Reuters.
