АҚШ президенти Жо Байден Оқ уйнинг собиқ раҳбари Доналд Трампнинг «Американи яна буюк қиламиз» (инг. Make America Great Again - MAGA) ҳаракати тарафдорлари демократия учун таҳдид экани ҳақида баёнот берди.
Пайшанба куни кечқурун Пенсилваниядаги нутқи чоғида Байден яна бир бор Трамп тарафдорлари ва республикачиларни қаттиқ қоралади. Сенат ва Конгресс оралиқ сайловларига икки ой қолди – уларнинг натижаси Вашингтондаги кучлар мутаносиблигини белгилаб беради. Ҳозир демократлар Америка парламентининг иккала палатасида минимал кўпчиликни ташкил этади, бироқ ноябрдаги сайловдан сўнг республикачилар қўли баланд келиши мумкин. Бу эса Байден сиёсатини амалга оширишни анча мураккаблаштиради.
«MAGA кучлари мамлакатимизни орқага қайтаришга қатъий қарор қилди», деди Байден.
Бунга жавобан республикачилар ва Вакиллар палатасида озчилик етакчиси Кевин Маккарти «Байден Америкага чуқур руҳий жароҳат етказди» деди ва ундан кечирим сўрашни талаб қилди.
АҚШ президенти икки йил аввал Доналд Трампга овоз берган 74 миллион америкаликни қораламаслигини айтди.
«Ҳар бир республикачи, ҳатто республикачиларнинг аксарияти ҳам MAGA-республикачи (Трамп тарафдорлари) эмас, деди Байден. - Бироқ, шубҳасиз, бугунги кунда Доналд Трамп ва MAGA-республикачилар Республикачилар партиясига катта таъсир ўтказмоқда, уни бошқармоқда ва қўрқитмоқда. Бу мамлакатимиз учун жуда катта таҳдид».
Байденнинг қайд этишича, Доналд Трамп тарафдорлари ўтган йили АҚШ Конгресси биносига бостириб кирган оломонни исёнчи эмас, балки ватанпарвар деб билишади. «Биз узоқ вақт давомида Америкада демократия кафолати бор деб ўйлаган эдик. Лекин ундай эмас. Биз уни ҳимоя қилишимиз керак. Унинг учун курашишимиз керак. Ҳамма ва ҳар биримиз», - деб қўшимча қилди Жо Байден.
Сўнгги пайтларда АҚШ президенти Трамп тарафдорларига қарши риторикасини кучайтирди: ўтган ҳафта у «радикал» республикачиларни «ярим фашистлар»га тенглаштирди.
Республикачилар қандай жавоб қайтаришди?
Байденнинг нутқига жавобан Кевин Маккарти «АҚШ президенти ўз ватандошларини ажратиш, камситиш ва обрўсизлантиришни бошлагани»ни айди. «Нима учун? Шунчаки улар президент сиёсатидан норози экани туфайли. Бу етакчилик эмас», дея таъкидлади Маккарти.
Шунингдек, у Байденни «фашистлар деб атаган ўн миллионлаб америкаликларни ҳақорат қилгани» учун кечирим сўрашга чақирди.
Маккартининг айтишича, Байден президентлиги оқибатида Қўшма Штатларда инфляция кескин кўтарила бошлаган, мамлакатда чегаралар очилган, аммо коронавирус пандемияси туфайли мактаблар ёпилган. У президентни Афғонистондан қўшинларнинг муваффақиятсиз олиб чиқилиши ва сўнгги йигирма йилдаги энг ҳалокатли жиноятчилик тўлқинида айблади.
«Охирги икки йил ичида Жо Байден Америка руҳиятига, фуқароларига, қонунларига, энг муқаддас қадриятларига ҳужум қилди», - деди Маккарти.
Таҳлил: Байден демократлар муваффақиятига ёрдам бердими?
Сўнгги бир йил ичида илк марта президент рейтинги яна юқорига ўрмалаб бораётганга ўхшаяпти – жуда даҳшатлидан шунчаки ёмонга қадар.
Байденнинг шахсий сиёсий қийинчиликлари Демократик партияни қўллаб-қувватлашда ўз аксини топмаётганга ўхшайди. Демократлар сўнгги ойларда республикачилар билан шахсий дуэлларда бир неча бор ғалаба қозонишган.
Аммо бу муваффақиятларда Байденнинг роли унчалик катта эмас: президент коронавирус билан касалланди, шунингдек, бу ҳолатда президент ваколатлари ҳам ҳал қилувчи аҳамият касб этмайди. Бироқ, сиёсатчилар, одатда, ҳар қандай ютуқларни, ҳатто улар билан бевосита боғлиқ бўлмаса ҳам, ўзлаштириб олиш имкониятини қўлдан бой бермайдилар.
Байденнинг пайшанба кунги нутқи асосан хизматларини тан олиш учун шароит яратиш ҳақида эди, агар якунда ҳаммаси яхши бўлса албатта. Бундан ташқари, Байден ўз нутқи билан Америка демократиясига таҳдид бўлаётганини таъкидлаб, оралиқ сайлов кампаниясининг якуний босқичида баҳс-мунозаралар учун мавзуни юзага келтирмоқчи бўлди.
Агар яна бирор нарса нотўғри кетадиган бўлса, у сиёсий жавобгарликни ўз зиммасига олади.
Сайловчилар қандай фикрда?
Байден нутқ сўзлаган жойдан 190 километр узоқликдаги кичик Ньюфаундленд шаҳарчаси аҳолиси «демократияга таҳдид солинаётгани»дан унчалик ташвишланмаяпти. Улар кўпроқ бензин нархидан хавотирга тушишган. Бир неча сайловчилар Трамп президентлиги давридаги ва ҳозирги иқтисодий вазият ўртасидаги фарқ ҳақида гапирди.
Бироқ, ўзини бир умр республикачи деб ҳисоблаган яна бир америкалик энди ҳеч қачон Трампга ёки собиқ президент ёрдамига таянадиган бошқа номзодга овоз бермаслигини айтди.
Ноябр ойидаги овоз бериш жараёнида Доналд Трампнинг исми бюллетенларнинг бирортасида киритилмайди, бироқ унинг сайловдаги иштирокини сезмасликнинг иложи бўлмайди.
Шу ҳафта охирида у Пенсилвания штатининг Скрантон шаҳрида митинг ўтказади. Бу штатдаги бир қанча республикачи номзодлар Трампнинг қўллаб-қувватлаши туфайли ўз номзодини қўйишга муваффақ бўлди.
