АҚШдаги оралиқ сайловларида демократлар партияси қонунчилик кенгашида ўзига тегишли аксар ўринларни сақлаб қолганидан кейин Жо Байден енгил тин олди. Унинг илк баёнотидан «елкасидан тоғ ағдарилгани»ни сезиш мумкин эди.
Ҳали сайловнинг якуний натижалари эълон қилингани йўқ, Вакиллар палатасида республикачилар кўпроқ овоз олиши кутилаётган бўлса-да, Байденнинг сўзларига кўра партияси «катта қизил тўлқин»дан қочишнинг уддасидан чиққан. Ваҳоланки таҳлилчилар сайловларда республикачилар катта устунлик билан ғалаба қозонишини тахмин қилаётганди.
Демократлар асосийси сенатда устунликни сақлаб қолиш учун яхши имкониятга эга. Ҳозирча овозлар 48 га 48 кўринишида тақсимланган. Оралиқ сайловларда АҚШ ҳукмрон партияси (ҳозирда демократлар) одатда назоратни рақобатчи партияга бой беришади. Бу эса Конгрессдаги устунликни йўқотиш туфайли аксар ташаббусларни амалга оширишни қийинлаштириб юборади.
АҚШда инфляция охирги 40 йилликда энг юқори кўрсаткичга етган, Жо Байденнинг рейтинги кескин пастлаган бир вақтда республикачилар ҳар икки палатада катта устунлик билан ғалаба қозонишга умид қилиши мумкин эди. Аммо бундай бўлиб чиқмади ва бу кўплаб таҳлилчиларнинг ҳайратини келтириб чиқарди.
Ижтимоий сўровларга кўра, АҚШ Олий суди аёлларнинг аборт қилиш ҳуқуқини ҳар бир штатнинг ўзи ҳал қилиши кераклиги тўғрисида қарор чиқаргани сайлов натижаларига таъсир қилган.
Жо Байден сайлов натижаларидан кейин енгил тин олганини тан олди. Чунки натижалар таҳлилчиларнинг прогнозлари эмас, президентнинг оптимистик қарашлари ўзини оқлаганини кўрсатди. Натижалар Байденни шунчалик хурсанд қилиб юбордики, келаси йил 80 ёшга тўладиган сиёсатчи 2024 йилги сайловларда ҳам иштирок этишини маълум қилди: «Биз яна сайловда қатнашамиз, режалаштирганимиз каби».
Сайлов натижаларини ҳисоблаш давом этмоқда. Республикачилар Вакиллар палатасида устунликка эришишга имкон берадиган даражада кўп ўринларни қўлга киритишга яқин. Жума кунги ҳолатга кўра керакли 218 овозни тўплаш учун атиги 7 та овоз етмаяпти – республикачиларда 211, демократларда 197 овоз кафолатланган.
Конгрессдаги икки палатанинг ҳар қайсисида устунликка эришиш Байден маъмурияти томонидан таклиф қилинаётган қонун ва таклифларни блоклаш имконини беради. Қўшимчасига Байден маъмурияти устидан исталган вақтда парламент суриштируви бошланиши мумкин. Байден эса сиёсий рақиблари билан ҳамкорлик қилишга тайёрлигини айтди. Кейинги ҳафтада икки фракция вакиллари билан учрашиши керак.
Шунингдек, Байден республикачилар томонидан ўтказиладиган суриштирувларни жиддий қабул қилмайди, ўз таъбири билан айтганда «комедия каби қабул қилади».
Сенат устидан назоратни ҳали овозлар ҳисоблаб бўлинмаган штатларда ғалаба қозонган партия қўлга олади. Аризона, Жоржия ва Невадада ҳали овозлар ҳисоблаб бўлинмаган. Жоржия қонунчилигига кўра, бўлажак сенатор сайловчиларнинг камида 50 фоиз овозини олиши керак. Буни эса амалдаги сенатор Рафаэл Уорнок ҳам, унинг рақиби Ҳершел Уокер ҳам уддалай олмаган. Энди улар иккинчи иккинчи тур сайловларида кураш олиб боради. Натижалар эса декабрда аниқ бўлади.
Республикачилар учун энг ёқимли ғалаба Нью-Йоркда қайд этилди. У ерда республикачи номзод амалдаги конгрессмен Шон Патрик Малоуни мағлуб эта олди. У демократлар партиясининг сайловолди кампаниясига бошчилик қилаётганди.
Демократлар учун эса Пенсилваниядаги ғалаба қадрли бўлди. У ерда амалдаги республикачи депутатнинг ғалабаси деярли кундек равшан эди. Охир-оқибат эса яқинда инсултни бошидан ўтказиб, тикланиш жараёнида бўлиб турган демократ Жон Феттерман ғалаба қозонди. Таҳлилчилар фикрича, Пенсилванияда амалдаги конгрессменнинг мағлубиятига Трамп уни фаол қўллаб-қувватлагани ҳам сабаб бўлган. Собиқ президентнинг қўллови унинг рейтингини оширмай, аксинча тушириб юборган.
Оралиқ сайловларда республикачилар катта устунлик билан ғалаба қозонса, Трамп тезда кейинги сайловда иштирок этиши ҳақида гапириши кутилганди, аммо АҚШ собиқ президенти ҳозирча кейинги ҳафтада «катта баёнот бериши»ни айтиш билан чекланди, холос.
Трампнинг ёрдамчиларидан бирининг сўзларига кўра, унга кейинги сайловларда иштирок этиш қарорини эълон қилиш учун натижалар расман тасдиқланишини кутишни маслаҳат беришган.
Трамп томонидан расман қўллаб-қувватланган республикачилар оралиқ сайловларда ўртача олганда анча ёмон иштирок этган. Трамп томонидан Пенсилвания ва Мичиган губернаторлиги учун тавсия қилинган номзодлар сайловда ютқазди. Трамп сайловлар «у кутганидай бўлмагани»ни тан олди, аммо бу катта ғалаба бўлганини ҳам таъкидлади.
