Соғлиқни сақлаш кодекси лойиҳаси эълон қилинди

Ўзбекистон Республикасининг Соғлиқни сақлаш кодекси лойиҳаси эълон қилинди.

Қайд этилишича, фуқаролар соғлиғини сақлаш тўғрисидаги қонун ҳужжатларининг асосий вазифалари қуйидагилардан иборат:

1) фуқароларнинг соғлиқни сақлашга доир ҳуқуқлари давлат томонидан кафолатланишини таъминлаш;

2) фуқароларнинг соғлом турмуш тарзини шакллантириш;

3) давлат органлари, корхоналар, муассасалар, ташкилотлар, жамоат бирлашмаларининг фуқаролар соғлиғини сақлаш соҳасидаги фаолиятини ҳуқуқий жиҳатдан тартибга солиш.  

Фуқаролар соғлиғини сақлашнинг асосий принциплари қуйидагилардан иборат:

соғлиқни сақлаш соҳасида инсон ҳуқуқларига риоя қилиниши;

аҳолининг барча қатламлари тиббий ёрдамдан баҳраманд бўла олиши;

профилактика чора-тадбирларининг устунлиги;

соғлиғини йўқотган тақдирда фуқароларнинг ижтимоий ҳимоя қилиниши;

тиббиёт фанининг амалиёт билан уйғунлиги.                       

Ўзбекистонда соғлиқни сақлашнинг давлат, хусусий ва бошқа тизимлари йиғиндисидан иборат ягона соғлиқни сақлаш тизими амал қилади.

Давлат соғлиқни сақлаш тизимига Соғлиқни сақлаш вазирлиги, Қорақалпоғистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги, вилоятлар, Тошкент шаҳар соғлиқни сақлашни бошқариш органлари, уларнинг шаҳар ва туман бўлинмалари киради. Давлат соғлиқни сақлаш тизимига давлат мулки бўлган ва давлат соғлиқни сақлаш тизимининг бошқарув органларига бўйсунувчи даволаш-профилактика ва илмий-тадқиқот муассасалари, тиббиёт ва фармацевтика ходимлари тайёрлайдиган ҳамда уларни қайта тайёргарликдан ўтказадиган ўқув юртлари, фармацевтика корхоналари ва ташкилотлари, санитария-профилактика муассасалари, суд-тиббий экспертиза муассасалари, дори воситалари, тиббий буюмлар ва тиббий техника ишлаб чиқарадиган корхоналар ҳамда асосий фаолияти фуқаролар соғлиғини сақлаш билан боғлиқ бошқа корхона, муассаса ва ташкилотлар киради.

Илмий-тадқиқот институтларининг клиникалари, вазирликлар, идоралар, давлат корхоналари, муассаса ва ташкилотлари барпо этадиган даволаш-профилактика муассасалари ва дорихоналар давлат соғлиқни сақлаш тизимига киради.

Давлат соғлиқни сақлаш тизимининг даволаш-профилактика муассасалари аҳолига давлат томонидан кафолатланган бепул тиббий ёрдам кўрсатади. Бепул тиббий ёрдам кўрсатиш ҳажми ва тартиби қонун ҳужжатлар билан белгиланади.

Давлат томонидан кафолатланган тиббий ёрдам ҳажмидан ортиқ тиббий ва бошқа хизматлар қўшимча равишда белгиланади ва аҳоли томонидан Вазирлар Маҳкамаси томонидан белгиланган тартибда ҳақ тўланади.     

Давлат соғлиқни сақлаш тизимини молиялаштириш манбалари қуйидагилардан иборат:

давлат бюджети маблағлари;

тиббий суғурта маблағлари;

фуқароларнинг соғлиғини сақлашга мўлжалланган мақсадли фондларнинг маблағлари;

даволаш-профилактика муассасаларининг давлат томонидан кафолатланган ҳажмидан ортиқча тиббий ёрдам кўрсатганлик учун ва пуллик хизматлар кўрсатганлик учун олинган маблағлари;

корхоналар, муассасалар, ташкилотлар, жамоат бирлашмалари ҳамда жисмоний шахсларнинг соғлиқни сақлаш муассасаларига ихтиёрий ва хайрия бадаллари;

банкларнинг кредитлари;

қонун ҳужжатларида тақиқланмаган бошқа манбалар.

Давлат соғлиқни сақлаш муассасаларида бепул тиббий хизмат кўрсатиш учун ажратиладиган республика ва (ёки) маҳаллий бюджетлардан молиялаштириш ҳажми келгуси молия йилига мўлжалланган республика бюджети тўғрисидаги қонун билан белгиланган ҳар бир кишига соғлиқни сақлаш харажатларини бюджет билан таъминлаш нормалари асосида белгиланади.      

Мажбурий тиббий суғурта. Тиббиёт ходимларининг жавобгарлигини мажбурий суғурта қилиш шартномаси

Суғурта шартномаси тиббиёт ходими ва суғурталовчи ўртасида тузилади. Ушбу шартномани тузиш учун тиббиёт ходимининг суғурта қилдирувчига барча зарур ҳужжатлар илова қилинган тегишли ёзма аризаси асос ҳисобланади.

Суғурта шартномаси бўйича суғурталовчи беморга ёки бенефициарга беморнинг ҳаёти ёки соғлиғига етказилган зарарни суғурта ҳодисаси юз берганда ушбу Қонунда белгиланган суғурта миқдори доирасида қоплаш (суғурта мукофоти)ни тўлаш мажбуриятини олади.

Суғурта шартномасида суғурталанаётган тиббиёт ходими ва суғурталовчининг ҳуқуқ ва мажбуриятлари аниқ кўрсатилади.

Суғурта шартномасининг минимал амал қилиш муддати бир йил.

Суғурта шартномасининг шартлари, уни тузиш ва бажариш тартиби Вазирлар Маҳкамаси томонидан белгиланади.

Суғурта шартномасида кўрсатилган шартларнинг тўлиқ эмаслиги учун жавобгарлик суғурталовчига юклатилади.

Тиббиёт ходимига тиббий фаолиятни амалга ошириш рухсатини берувчи ҳужжат ушбу тиббиёт ходимининг жавобгарлигини мажбурий суғурта қилиш шартномасисиз ҳақиқий эмас ҳисобланади.

Соғлиқни сақлаш вазирлиги суғурта шартномалари бўйича тиббиёт ходимларининг касб фаолияти, касалликларнинг тури ва хавф даражасини инобатга олиб суғурта компанияларига тавсиялар беришга ҳақлидир.

Тиббий фаолият аҳолига тиббий хизматлар кўрсатиш сифатини ошириш, беморларнинг шифокор ва тиббиёт ташкилотини танлаш, тиббий ёрдамдан фойдаланиш имкониятини берувчи ижтимоий манфаатдорлик механизмларини амалга оширишга қаратилгандир.

Тиббий фаолият қуйидагиларни ўз ичига олади:

1) жинси, ёши, миллати ва ирқий мансублиги, ижтимоий ҳолати, сиёсий ва диний қарашлари, дини, тили ва дунёқарашидан қатъий назар инсонга тиббий ёрдам кўрсатиш;

2) соғлом турмуш тарзини тарғиб қилиш;

3) профилактика чора-тадбирларини ташкил этиш;

4) тиббиёт ходимларининг касбий маҳоратини ошириш ва тиббий тажрибани орттириш;

Тиббиёт ходими ишлайдиган тиббий муассасанинг мулкчилик шаклидан қатъи назар, у жамоат соғлиқни сақлаш соҳасидаги профессионал ва жамоат ташкилотлари, ижтимоий шериклар ва ҳокимият органлари билан ҳамкорлик қилиши мумкин.

Тиббий билимлардан беморнинг саломатлигига зарар етказиш ёки жиноий мақсадларда фойдаланиш тиббий фаолиятга зиддир.

Тиббий фаолият билан қуйидагилар шуғулланиши мумкин эмас:

1) суд қарори билан белгиланган муддат давомида тиббий фаолият билан шуғулланиш ҳуқуқидан маҳрум этилган шахс, токи шу муддат тугамагунча;

2) суд томонидан қисман ёки тўлиқ муомалага лаёқатсиз деб топилган шахс;

3) тиббий маълумотга эга бўлмаган шахс, агарда мустасно ҳоллар қонун ҳужжатларида белгиланган бўлмаса.

Беморларга қуйидаги тиббий ёрдам турлари кўрсатилади:

1) бирламчи тиббий ёрдам;

2) ихтисослаштирилган тиббий ёрдам;

3) юқори технологияли тиббий ёрдам;

4) тиббий ва ижтимоий ёрдам;

5) паллиатив ёрдам.

Бепул тиббий ёрдамнинг кафолатланган миқдори Вазирлар Маҳкамаси томонидан тасдиқланган рўйхатга мувофиқ давлат бюджети маблағлари ҳисобидан таъминланади ва энг юқори самарадорликка эга бўлган профилактика, диагностика ва даволаш тиббий хизматларини ўз ичига олади.

Давлат бюджети томонидан қопланадиган бепул тиббий ёрдамнинг кафолатланган миқдори, Давлат бюджети қамраб оладиган тиббий ёрдам ҳажмини аниқлаш усуллари ва механизмлари, бюджет маблағларини режалаштириш ва тезкор бошқариш Вазирлар Маҳкамаси томонидан белгиланади.

Бепул тиббий ёрдамнинг кафолатланган ҳажми қуйидагиларни ўз ичига олади:

1) тез ёрдам ва ҳаво тез ёрдами;

2) амбулатория ёрдами, шу жумладан:

а) бирламчи тиббий ёрдам;

б) бирламчи тиббий-санитария ёрдами ва ихтисослашган мутахассислар йўналиши бўйича маслаҳат-диагностик ёрдам;

3) шошилинч кўрсатмаларга мувофиқ ваколатли орган томонидан белгиланадиган режалаштирилган касалхонага ётқизиш ҳолатлари доирасида бирламчи соғлиқни сақлаш мутахассиси ёки тиббий ташкилотнинг йўналиши бўйича стационар тиббий ёрдам - йўлланма борлигидан қатъи назар;

4) бирламчи тиббий-санитария ёрдами ёки тиббий ташкилот мутахассисининг йўналиши бўйича стационар ўрнини босадиган тиббий ёрдам;

5) реабилитация даволаш ва тиббий реабилитация;

6) ваколатли орган томонидан белгиланадиган аҳолининг тоифаларига паллиатив ёрдам ва ҳамширалик парвариши.

Бепул тиббий ёрдамнинг кафолатланган ҳажми доирасида дори-дармонлар ва тиббий буюмлар билан таъминлаш:

1) шошилинч, стационар ва стационар ёрдам кўрсатишда - соғлиқни сақлаш ташкилотларининг дозалаш шаклларига мувофиқ;

2) амбулатория шароитида тиббий ёрдам кўрсатишда - айрим тоифадаги фуқаролар (айрим касалликлар) учун айрим тоифадаги фуқаролар учун бепул ва (ёки) имтиёзли амбулатория ёрдами учун дори-дармонлар ва тиббий буюмлар рўйхатига мувофиқ.

Бепул тиббий ёрдамнинг кафолатланган ҳажми доирасида соғлиқни сақлаш муассасаларидан хизматларни ижтимоий тиббий суғурта фонди сотиб олади.

Мажбурий ижтимоий тиббий суғурта тизимида бепул тиббий хизмат ва тиббий ёрдамнинг кафолатланган ҳажми доирасида аҳолини амбулатория дори-дармон воситалари ва тиббий буюмлар билан таъминлаш бўйича ягона дистрибютор хизматлари учун ҳақ тўлаш ижтимоий соғлиқни сақлаш суғурта фонди томонидан амалга оширилади.

Бепул тиббий ёрдамнинг кафолатланган ҳажми доирасида шартномалар тузиш учун кенг ваколат берилган соғлиқни сақлаш ташкилотлари.

Бепул тиббий ёрдамнинг кафолатли ҳажми, соғлиқни сақлаш хизматларидан фойдаланиш имконияти соғлиқни сақлаш соҳасидаги минимал ижтимоий стандартлардир.