Ўзбек футболи тарихидаги энг яхши тўпурарлар ҳақида гап бораркан, тасаввуримизда биринчилардан бўлиб гавдаланадиган ҳужумчилардан бири Зафар Холмуродовдир. Яқин ўтмишгача Олий лиганинг доимий тўпурарлари қаторида бўлган собиқ ҳужумчи анчадан буён футболимиз айвонида кўриниш бермаса-да, аслида мураббий сифатида ўзбек футболи учун қатор иқтидорларни етказишда катта ҳисса қўшмоқда.
Баҳорнинг илк кунларида Қашқадарёда бўлган Kun.uz ва Tribuna.uz мухбирлари Зафар Холмуродов билан учрашиб, ундан интервью олишга кўндирдик. Кўп йиллардан бери «Насаф» клуби ўринбосарлари бош мураббийи сифатида фаолият юритаётган собиқ ҳужумчи билан Қаршидаги «Марказий» ўйингоҳ трибунасида суҳбатлашдик. Қуйида интервьюнинг биринчи қисмини ҳукмингизга ҳавола этамиз.
Фаолияти, шогирдлари ва «Насаф» академияси муваффақияти ҳақида
- Ассалом алайкум, Зафар ака. Йиллар ўтиб, сиз билан яна учрашиб турганимиздан хурсандмиз. Келинг, суҳбатимизни ҳозирги фаолиятингиз билан бошласак, нималар билан бандсиз?
- Бугунги кунда «Насаф» клуби ўринбосарлари жамоаси бош мураббийи сифатида фаолият юритиб келаяпман. Бу ердаги бош вазифамиз «Насаф» клубининг асосий таркибига ёш футболчиларни етказиб бериш ҳисобланади. Дастлаб клуб академиясидан ўсмир ва ёшларни ўринбосарлар жамоамизга чақирамиз, кейин йил давомида бизда тўп сургач, иқтидорли ва Суперлигага тайёр ёшларни асосий жамоа бош мураббийи Рўзиқул Саъдуллаевич билан маслаҳатлашиб, бош жамоамизга ўтказамиз.
- Сўнгги йилларда «Насаф» ўринбосарлари сафидан бир қатор иқтидорлар етишиб чиқди. Шогирдларингиз орасидан кимларни кўрсата оласиз?
- Элга танилгани кўп. Масалан, «Насаф» ва Ўзбекистон ёшлар жамоасида тўп суриб келган Бобур Абдухолиқов, Шароф Муҳитдинов, Азиз Ғаниевларни айтишим мумкин. Бу йигитларимиз академиямиз меваси саналади. Мактабимиздан ўринбосарлар сафида янада ўсиб, Рўзиқул Бердиев томонидан асосий таркибга жалб этилган. Мақсадимиз ҳам айнан мана шундай йигитларни клуб ва Ўзбекистон ёшлар ва миллий жамоаларига етказиб бериш саналади. Ёш иқтидорларни етишиб чиқишида академиямизни кўп йиллар бошқарган, ҳозирда «Насаф» клуби раҳбари саналмиш Сергей Петрович Кучеренконинг ҳам ҳиссаси катта.
- Олимпия жамоамиз сафида Осиё чемпионати кашфиётига айланган Ойбек Бозоров ҳам қўл остингизда порлаб чиққан, шундайми?
- Ойбек Бозоров «Насаф» академияси тарбияланувчиси саналади. У Ғузорнинг «Шўртан» клуби сафида ҳам тўп сургач, «Насаф» ўринбосарлари сафига чақирилди. Бир йил давомида ўзини яхши кўрсатгач, Рўзиқул ака Ойбекни асосий таркибга жалб қилганди. У ўзига талабчан, интилувчан, ҳар томонлама иқтидорга эга. Футболчи ўзига нисбатан интизомли бўлса, меҳнат қилишдан қочмаса ўз ниятига етади.
- Кўп йилларда буён ўринбосарлар бош мураббийи сифатида самарали ишлаб келаяпсиз. Суперлига клубларида мустақил иш бошлаш вақти келмадими?
- Албатта, ҳар бир инсон ўз олдига мақсад қўяди. Насиб қилса, Суперлига клубларидан таклиф тушса, ишлашга тайёрмиз. Клуб ва мамлакатимиз бош жамоалари учун ёш иқтидорларни етказиб беришга интиламиз. Ҳаммада шунақа мақсад бўлиши керак, у сиз ҳеч нарсага эришиб бўлмайди.
«Бизнинг давримизда талантли йигитлар кўпроқ эди»
- Фаолиятингиз давомида кўп мураббийлар билан бирга ишлагансиз. Айтингчи, қайси мураббийлар фаолиятига ҳавас билан қарайсиз, улардан ўрганишга интиласиз?
- Фаолиятим давомида ишлаган мураббийлардан «Машъал» ва «Насаф» собиқ бош мураббийи Владимир Фомичев, «Динамо»да Тачмурод Агамуродовдан анча нарса ўрганганман. Ўшанда ҳам яхши мураббийлар кўп эди, аммо асосан «Насаф»да тўп сурганим учун улар билан ишлай олмаганман. Лекин айтайлик, Фомичев қўл остида футболчи нималарни нотўғри қилаётганлигини ўрганиб олганман. Владимир Александрович нотўғри ҳаракатларимизни кўрсатиб, яхши тушунтирарган. Уларнинг машғулот жараёнига ҳавас билан қараганман. Тўғри, миллий жамоада ҳам хорижлик мураббийлар Юрген Гёде, Боб Хоутонлар билан ҳам ишлаганман, улар ҳам ўз қарашларига эга эдилар. Ҳозирда Рўзиқул ака Бердиевнинг ёшларга қўрқмай ишонч билдиришига ва шу тақлид янги иқтидорларни кашф эта олишларига ҳавас қиламан. Турли ёшдаги мамлакатимиз жамоаларига эътибор беринг, «Насаф»нинг тарбияланувчилари талайгина топилади. Шундан хулоса қилса бўладики, клуб тўғри йўлдан кетмоқда. Бу йўл эса ҳар доим ўз мевасини беради.
- Сиз тўп сурган вақтдаги футболимиз билан бугунги футболимиздаги фарқни нималарда кўрасиз?
- Биласизми, бизнинг давримизда мураббий у томонга югур, бу томонга чоп деб айтмасди, футболчиларнинг ўзида бор эди бундай хислат. Иштиёқ, характер, интилиш кучлироқ эди. Ўз устимизда кўпроқ ишлардик. Стадионга халқни олдига чиққандан кейин уялиб қолмаслик учун, машғулотлардан кейин ишлардик, жарима майдони ичида тўпни дарвозага тинмай киритишни машқ қилардик. Нега? Ўйинда хато қилмаслик учун. Қолаверса, ҳозиргидек шароит, имконият, эътибор йўқ эди. Айтайлик, ҳозирда академия, ўринбосарлар, асосий жамоалар учун алоҳида базалар бор. Олдин эса ўринбосарлар ҳам, асосий таркиб ҳам битта қароргоҳда яшардик. Ёшлар ҳам асосий таркибдаги футболчилардан ниманидир ўрганарди.
- Авваллари ҳар бир клубнинг ўз голеадори бўларди. Айтайлик, «Насаф»да сиз, «Нефтчи»да Анвар Бердиев, Умид Исоқов, «Навбаҳор»да Шуҳрат Мирхолдиршоев, «Динамо»да Ҳамза Жабборов, Равшан Бозоров, «Бухоро»да Тиллаев, Тошкентда Ирисметов, Тожиев, Хабибулин, «Андижон»да Бахтиёр Ҳамидуллаев, «Қизилқум»да Марсель Идиатулин ва ҳоказо. Айтингчи, нега шундай ҳужумчилар камайиб кетди?
- Тўғриси, шу ҳақда мендан кўп сўрашади. Ўйлайманки, бизнинг давримизда талантли йигитлар кўпроқ эди. Улар ҳақиқий иқтидор эгаси бўлган ҳужумчилар бўлган. Сиз номини тилга олган ўйинчилар ҳаммаси зўр, ҳар ўйинда 2-3тадан голлар уришарди. Чунки ҳужумчини вазифаси фақат гол уриш бўлиши керак. Ҳозирги жамоалардаги ҳужумчилар машғулотларда ҳамма қатори машқ қилиб, дарвозаларга бошқалар қатори бир хил зарба йўллашади. Бунақада гол уриш ҳиссиёт бўлмайди. Аслида эса ҳужумчи машғулотда ҳаммадан кўпроқ дарвозага зарба бериб, машқ қилиши керак. Фикримча, дарвозабонлар билан алоҳида мураббий ишлагани каби ҳужумчилар билан ҳам индивидуал ишлайдиган алоҳида мураббий керак. Ўшанда ҳужумчилар дарвоза олдида кўпроқ ишлаб, ўйиндаги хавфли вазиятларда шошиб қолмайди.
«Насаф»нинг ташкил этилиш тарихи, Нуриддин Зайниев ва ҳокимларнинг футболга қизиқиши ҳақида
- Ўша пайтдаги тўпурарлик рақобатини қандай эслайсиз?
- Ҳужумчилар орасида рақобат жуда кучли эди. Жафар Ирисметов, Умид Исоқов, Шуҳрат Мирхолдиршоев, Бахтиёр Ҳамидуллаев, Анвар Бердиевлар билан гол уриш борасида кучли рақобат бўларди. Уларнинг ҳар бирида гол ҳидини сезиш қобилияти бор эди. Улар гол уришдан тўхташни истамайдиган футболчилар тоифасидан бўлган.
- Қашқадарё вилояти собиқ ҳокими, раҳматли Нуриддин Зайниев ҳар мавсум олдидан сизга қанчадир гол урсанг шунга яраша мукофот бераман, деганлари ростми?
- Раҳматли Нуриддин акамизнинг футболга қизиқишлари жуда кучли эди. Эсимда, 2008 йил Олий лиганинг очилиш маросимида биз Самарқанднинг «Динамо» клубига қарши ўйнашимиз керак эди. Ўйиндан олдин Нуриддин Зайниев олдимизга кириб, “Самарқанд ажиотаж кўтараяпти, Қаршида ютиб кетаман деяпти” – дегандилар. Ўшанда сўзга чиқиб, “Нуриддин ака, очилиш ўйини бизда бўлади, рақибдан қўрқадиган жойимиз йўқ, ғалаба учун майдонга чиқиб, мухлисларимиз олдида курашамиз”, - дегандим. Ўшанда ягона голни уриб, муҳим ғалабани келтиргандим. Жуда хурсанд бўлгандилар. Умуман олганда, биласиз, бизда вилоят ҳокимлари футболга қизиқмаса, эътибор бермаса, футболчиларга ёмон таъсир қилади. Чунки бизда аввалдан вилоят ҳокимлари футболга қизиқса, ўша клублар кучли бўлган.
Қашқадарё вилоятининг яна бир собиқ ҳокими Озод Давронович Фармоновни ҳам яхши эслайман. 1996 йил қишда айнан шу киши «Насаф» клубини ташкил этганлар. 1997 йилдан янги жамоада тўп сура бошлагандик. Бугунга келиб «Насаф»ни бутун Осиё ҳам танийди. Кечагидек яхши эслайман, 1996 йил Шаҳрисабздан Қаршига келганимда «Насаф»да имконият, шароитлар яхши бўлмаса-да, айнан Озод Давронович кўп ёрдам қилардилар. Улардан доим миннатдормиз. Ҳозир ҳам янги ҳокимимиз Зойир Мирзаев вилоят футболига яхши эътибор бераяптилар.
«5 йил «Пахтакор», 2 йил «Бунёдкор» клуби чақирган бўлса ҳам Тошкент клубларига ўтолмаганман»
- 2000-йилларда Тошкент клубларидан таклиф тушганида, раҳбарлардан бири сизга «Насаф»ни тарк этсанг, қамаласан», - дея қўрқитгани ҳақида гап-сўзлар тарқалганди. Анча вақт ўтди, айтингчи, чинданам шунга ўхшаш қўрқитиш бўлганми?
- (бироз ўйланиб) Нима десам экан? Тўғриси, у нарсалар бўлган. Ўша вақти «Қурувчи» клубидан таклиф тушганди. Мен Тошкентга бориб, «Қурувчи» клубига ўтаман деб турганимда, Қаршидан алоқага чиқишди: «Насаф»дан кетсанг, Қашқадарёдан кетасан, шунақа-шунақа...», деб қўрқитишганди. Менку қўрққаним йўқ, аммо бундай гаплардан кейин барибир ҳар бир одам ҳам энг аввало ўзини эмас, оиласини, ота-онасини ўйлайди. Шу учун 5 йил «Пахтакор», 2 йил «Бунёдкор» клуби чақирган бўлса ҳам «Насаф»дан Тошкент клубларига ўтолмаганман. Қашқадарёда раҳбарларни футболга қизиқиши жуда юқори бўлгани учун мени қўйиб юборишмаганди.
- Бундан афсусланмайсизми? Ҳар ҳолда Тошкент клубида чемпион бўлиш мумкин эди...
- Афсус чекканим билан энди ҳеч нарсани ўзгартира олмаймиз. Ўтган ишларга саловат, деб қўйган маъқул. Тақдиримизда, пешанамизда ёзилгани бўлади.
(давоми бор)
Усмон Ибодов суҳбатлашди.
Тасвирчи Фахриддин Ҳотамов.
