Давлат ташқи қарзи бюджетни қўллаб-қувватлаш, электр энергетика, транспорт, уй-жой коммунал хўжалиги соҳаларига йўналтирилган бўлиб, валюта таркибининг 70,4 фоизи АҚШ долларида жалб қилинган.
2021 йилнинг 1 апрел ҳолатига кўра, давлат ташқи қарзи 21 млрд долларни (ЯИМга нисбатан 36,3 фоиз) ташкил этди. Молия вазирлиги мазкур маблағларнинг тармоқлар кесимидаги тақсимоти ҳақида маълумот берди.
Давлат ташқи қарзининг тармоқлар кесимида тақсимланиши
Вазирлик ҳисоботига кўра, ички имкониятлар чекланган ҳолатда, давлат ташқи қарзи асосан инфратузилма, саноат ва қишлоқ хўжалиги лойиҳаларига йўналтирилмоқда.
Хусусан, 2021 йилнинг дастлабки 3 ойида жами давлат ташқи қарзининг 20,8 фоизи ёки 4,4 млрд доллари давлат бюджетини қўллаб-қувватлашга сарфланган.
Шунингдек:
- 3 млрд доллар (14,5 фоиз) электр энергетика соҳасига,
- 2,6 млрд доллар (12,6 фоиз) энергетика соҳасига,
- 2,4 млрд доллар (11,3 фоиз) транспорт ва транспорт инфратузилмасига,
- 2 млрд доллар (9,4 фоиз) уй-жой коммунал хўжалиги соҳаларига йўналтирилган маблағлар ҳиссасига тўғри келади.
«Давлат ташқи қарзининг катта қисми узоқ муддатга, имтиёзли фоиз ставкаларида тақдим этилган. Ўзбекистон халқаро молия институтлари ва хорижий ҳукумат молия ташкилотларидан қарз маблағларини жалб қилишда консерватив ёндашувга ҳамда хатарларни бошқариш тамойилларига амал қилади», дейилади вазирлик маълумотида.
Давлат ташқи қарзининг кредиторлар кесимида тақсимланиши
Ўзбекистоннинг халқаро молиявий институтлардан жалб қилган ташқи қарз портфели ҳажми 10,1 млрд долларни ташкил этади. Хусусан, 2021 йилнинг январ-март ойларида Корея Эксимбанки билан 164 млн долларга тенг 40 йил муддатга (10 йиллик имтиёзли даври билан) 0,15 фоизли 2та қарз битими, Япония халқаро ҳамкорлик агентлиги билан 135,5 млн долларга тенг 15 йил муддатга (4 йил имтиёзли даври билан) 0,01 фоизли битта қарз битим имзоланди.
Давлат ташқи қарзининг асосий қисми Осиё тараққиёт банки (5 млрд доллар), Жаҳон банки (3,8 млрд доллар) ва Ислом тараққиёт банки (0,9 млрд доллар) ҳиссасига тўғри келади.
Қайд этилишича, мазкур қарз манбалари диверсификацияси таъминланган бўлиб, унинг 43,8 фоизи хорижий ҳукумат молия ташкилотлари ҳиссасига тўғри келади.
«Ўзбекистоннинг асосий кредиторлари Хитой эксимбанки, Хитой давлат тараққиёт банки, Япония халқаро ҳамкорлик агентлиги ва бошқа мамлакатларнинг хорижий ҳукумат молия ташкилотлари ҳиссасига тўғри келиб, асосан турли инвестицион дастурларнинг давлат кафолатлари остида молиялаштирилиши учун қарз маблағлари жалб этилган.
Кредиторлар олдидаги қарздорлик бўйича харажатлар давлат корхоналари томонидан инвестицион лойиҳаларни молиялаштириш натижасида тушган маблағлар ҳисобидан сўндирилади», дея қайд этилади ҳисоботда.
Давлат ташқи қарзининг валюта таркиби
Республика давлат ташқи қарзи портфели валюта таркибининг:
- 70,4 фоизи АҚШ доллари,
- 11 фоизи Япония иенаси,
- 9,5 фоизи SDR (махсус қарз олиш ҳуқуқлари),
- 5,0 фоизи евро,
- 4,1 фоизи бошқа валюталардаги ташқи қарз ҳиссасига тўғри келади.
Вазирликка кўра, жами 21 млрд доллар давлат ташқи қарзининг 14,9 млрд доллари республика номидан, 6,1 млрд доллари давлат кафолати остида жалб қилинган.
Аввалроқ, январ–март ойларида Ўзбекистон давлат қарзи 133,7 млн долларга камайгани хабар қилинганди. Бунда хусусан, давлат ташқи қарзи йил бошига нисбатан 73,6 млн долларга камайгани билдирилган.
