Қирғизистонда парламентнинг собиқ спикери Канат Исаев ҳибсга олинди

Қирғизистонда суд қарори билан Кампиробод сув омбори берилишига қарши чиққан 22 нафар фаол ва мухолифатчи сиёсатчилар бир вақтнинг ўзида ҳибсга олинди, деб хабар берди 23 октябр, якшанба куни маҳаллий KG24 ахборот агентлиги.

Ҳибсга олинганлар орасида бир қатор қирғизистонлик сиёсатчилар ва ҳукумат идораларининг собиқ ходимлари бор: парламент собиқ депутати Асия Сасиқбаева, Конституциявий суднинг собиқ аъзоси Клара Сооронқулова, МСК собиқ аъзоси Гулнора Жўрабоева, собиқ депутат Кубаничбек Қодиров, Қирғизистоннинг Малайзиядаги собиқ элчиси Азимбек Бекназаров, шунингдек, мамлакат махсус хизматларининг собиқ раҳбари Кенешбек Дуйшебаев. Бундан ташқари, ўнлаб фаоллар ҳибсга олинган. Уларнинг барчаси мамлакатда тартибсизликлар уюштириш иши бўйича тергов доирасида 48 соатга Бишкекдаги вақтинчалик ҳибсхонага жўнатилди.

Суд Қирғизистон парламентининг собиқ спикери Канат (Қанатбек) Исаевга нисбатан алоҳида эҳтиёт чораси тайинлади – у оммавий тартибсизликларни уюштирганликда айбланиб, бир ой муддатга тергов изоляторига жойлаштирилди.

Ҳибсга олинган барча фаоллар 2022 йил 10 октябрда Қирғизистон парламентининг халқаро ишлар бўйича қўмитаси томонидан тасдиқланган давлат чегараларини ўзгартиришга қарши чиқди. Қўмита қарорига кўра, Қирғизистон бошқа ҳудудлар эвазига Кампиробод сув омбори ҳудудини Ўзбекистонга беради.

Сув омборидан фойдаланиш ҳақидаги мунозаралар 1983 йилда у қурилганидан бери давом этмоқда - ўша пайтда у Кампир-Ровот деб номланган. Қирғизистонлик танқидчилар сув омбори қурилишида Қирғизистон ерларини сув омборидан сув билан суғоришда ёрдам бериши керак бўлган Кампир-Равот каналини қазиш бўйича расман берилган мажбурият бажарилмаганини даъво қилмоқда. 

Ҳибсга олинишидан бир кун олдин фаолларнинг аксарияти Кампирободни ҳимоя қилиш қўмитасини тузишда қатнашган. Унинг аъзолари сув омборини ўз ихтиёрига олган ҳолда мамлакат давлатлар ўртасидаги шартнома мажбуриятларини бажармаслиги, унинг ҳудудининг ўзи эса ҳеч қачон мамлакатлар ўртасида низо предмети бўлмагани, шунинг учун объектни топшириш қарори асосли эмаслигидан хавотир билдирди.

Ўша куни кечқурун Қирғизистон президенти Садир Жапаров «митинглар ва юришлар ортида ким тургани ҳақида расмийларда маълумотлар бор», деб айтди.

Тергов изоляторига жўнатилган Қирғизистон парламентининг собиқ спикери расмийлар томонидан аввал ҳам таъқиб қилинган – 2017 йилда парламент аъзоси сифатида у Қирғизистонда президент сайловларига қарши парламент олдидаги норозилик намойишлари туфайли ҳибсга олинган эди. Ўшанда мамлакат Бош прокуратураси Исаевни оммавий тартибсизликлар уюштириш ва ҳокимиятни зўравонлик йўли билан эгаллаб олишга тайёргарлик кўришда гумон қилиб, уни сайловолди пойгаси фаворитларидан бири бўлган Омурбек Бабанов билан бирга тайёрлаганликда гумон қилиб, жиноий иш қўзғатди.

Ҳибсдан бироз вақт ўтгач, Исаев ва Бабановга қўйилган айбловлар олиб ташланган. Овоз беришнинг расмий натижаларига кўра, Бабанов мағлуб бўлди, Сооронбай Жээнбеков эса Қирғизистон президенти этиб сайланди. Унинг ҳукмронлиги даврида Исаев яна сиёсий майдонда муваффақиятга эришди - у Қирғизистон парламенти спикери бўлди. 2020 йилда Қирғизистонда оммавий норозилик намойишлари бошланганидан кейин Жээнбеков ўз лавозимини тарк этди ва Исаев мамлакат президенти вазифасини бажарувчи бўлди. Бироқ, тайинланганидан бир неча соат ўтгач, у Жапаровга жойини бўшатди, у кейинчалик президент бўлди.