Bloomberg: Украинага босқин туфайли янги қуролланиш пойгаси бошланди

Бутун дунё ҳукуматлари Россиянинг Украинага қарши уруши туфайли ҳарбий доктриналар, қурол-яроғ захиралари, ҳарбий техника ва таъминот йўлларини қайта кўриб чиқмоқда. Россиянинг Украинага қуролли бостириб кириши бошланганидан бир йил ўтиб, дунёда янги қуролланиш пойгаси бошланди, деб маълум қилди Bloomberg 17 февраль, жума куни манбалар ва очиқ маълумотларга таяниб. 

Агентлик таъкидлаганидек, ҳарбий стратегиялар нафақат Европа давлатлари, балки АҚШ, Хитой, Тайван ва Ҳиндистон томонидан ҳам кўриб чиқилмоқда. Украинага яқин бўлган кўплаб давлатлар мудофаа харажатларини кескин оширди, ҳарбий ишлаб чиқариш қувватини кенгайтирди, хизматдаги танклар, артиллерия ва ҳаво ҳужумидан мудофаа тизимлари сонини кўпайтирди. 

Bloomberg таҳлилчиларига кўра, баъзи АҚШ расмийлари Европа ва Осиёдаги хавфсизлик билан боғлиқ вазиятни ўзаро боғлиқ ёки бирлашган деб билади. G7 мамлакатлари ва баъзи БРИКС мамлакатларида ядровий урушдан озиқ-овқат муаммоларигача бўлган хавфлар ҳақида хабардорлик кучайган. 

Bloomberg’нинг қайд этишича, НАТОнинг мудофаа харажатлари 1980-йиллардан 2022 йилгача доимий равишда қисқарган, бироқ Россия қўшинлари Украинага кирганидан кейин ўсишни бошлаган. 2023 йилда Полшанинг мудофаа харажатлари икки баравардан кўпроққа ошган. Мудофаа соҳасига мамлакат бюджетидан 97,4 миллиард злотий (20,39 миллиард евро), бюджетдан ташқари армия фондидан яна 30-40 миллиард злотий (6,3-8,4 миллиард евро) ажратилади. Умуман олганда, Полшанинг мудофаа харажатлари ЯИМнинг 4 фоизини ташкил қилади. 

Bloomberg эслатишича, ўтган йили Германия мамлакат ҳарбий бюджетини молиялаштириш учун 100 миллиард евролик махсус фонд яратган. Агентлик маълумотларига кўра, 2024 йилда Германия мудофаа бюджети яна 10 миллиардга ошади. Франция ҳам ҳарбий харажатларни оширмоқда. Ўтган йили мамлакат ҳукумати 2024-2030 йилларда мудофаа харажатлари учун 400 миллиард евро ажратилишини эълон қилди, бу ўтган ҳарбий харажатлардан учдан бир баравар кўпдир, дея қайд этади агентлик. 

Bloomberg маълумотларига кўра, НАТО давлатлари ҳарбий можаро юзага келган тақдирда уларнинг арсеналлари жуда тез тугашидан қўрқишади. Нашр суҳбатдошларига кўра, бир ҳафта ичида Донбассдаги россиялик ҳарбийлар Ғарбнинг Афғонистон, Ливан, Мали ва Ироқда 13 йиллик иштирокида фойдаланилган Caesar гаубицаси снарядларини ота олади. Буюк Британия, шунингдек, мамлакатнинг 155 миллиметрли артиллерия снарядларининг тўлиқ захираси ўтган ёзда Донбассдаги жангларда рус ҳарбийлари томонидан икки кун ичида, Украина ҳарбийлари томонидан эса бир ҳафта ичида тугатилиши мумкин, деб ҳисоблайди. 

«Бу совуқ урушдан кейинги даврнинг тугаши ҳақидаги ҳикоя ва у 2022 йил 24 февралда тугади. Барча армиялар буни бошидан кечирмоқда, чунки ҳозир ҳеч кимда, жумладан, Қўшма Штатларда ҳам катта ва шиддатли уруш олиб бориш учун шундай захиралар йўқлиги аниқ», - деди ҳарбий таҳлилчи Франсуа Ҳейсбоург Bloomberg билан суҳбатда. 

Агентлик шунингдек, Украинадаги уруш бутун дунёда қурол назоратига салбий таъсир кўрсатганини таъкидлайди. Россия ва АҚШ стратегик ҳужум қуроллари бўйича шартномага оид музокараларни тўхтатди. The Wall Street Journal Россия томонидан шартнома қоидаларини бузишнинг икки ҳолати ҳақида хабар берди: ядровий объектларни текширишни блоклаш ва келишувни амалга ошириш жараёнида юзага келган тўсиқларни муҳокама қилиш учун учрашишдан бош тортиш. Учрашув Қоҳирада 29 ноябрдан 6 декабргача бўлиб ўтиши керак эди, бироқ Россия охирги лаҳзада АҚШнинг душманлигини баҳона қилиб, уни бекор қилди.