«Йилига 50–100 та учоқ ишдан чиқади» — Россияда самолётлар етишмовчилиги ошиб бораётгани маълум қилинди

Унинг сўзларига кўра, компаниялар қаерга ва қандай самолётда учишни танлашга мажбур. Шунингдек, у вазият тобора ёмонлашишда давом этишини олдиндан айтиб ўтди: «ҳар йили 50–100 та учоқ ишдан чиқади», деб хабар берди «Интерфакс».

«Санкциялар ҳали бекор қилинмади, аммо самолётлардан чиқиб кетиш жуда жиддий — ўтган йили «бетондек қотган» самолётлар сони 58 тани ташкил қилди. Кейинги йил ҳали бир нави ўтади, аммо 2027 йилдан бошлаб самолётлар етишмовчилиги соҳага қаттиқ зарба беради», — деди Горин.

Унинг фикрича, Украинадаги уруш туфайли жорий этилган чекловларнинг бекор қилинишига умид боғлаш нотўғри. Гориннинг тахминига кўра, ҳозирги йўқотиш суръатлари шароитида Россия самолёт парки ва рейсларини тиклаш «йилларни талаб этади». Ҳозирнинг ўзида 800 та мавжуд самолётнинг фақат ярми халқаро рейсларни амалга оширишга қодир. Унинг қўшимча қилишича, ягона умид — Россия бозоридаги улуши 40 фоизни ташкил этадиган чет эл авиакомпаниялари сони ошишидир.

«Розовий слон» компаниялар тармоғи бош директори Алексан Мкртчян ҳам Гориннинг фикрига қўшилиб, ҳозирги шароитда туроператорлар биринчи навбатда Осиё, Африка ва Яқин Шарқ давлатларидан келадиган авиакомпаниялар Россияга рейслар сони ва географиясини кенгайтиришларига умид қилишларини тан олди.

Аввалроқ «Аэропрогресс» илмий маркази маҳаллий авиакомпанияларда самолётлар етишмовчилиги ортиб бораётгани туфайли 2025 йилда авиапарвозлар камайиши ҳақида огоҳлантирган эди. Прогнозга кўра, ички рейсларда йўловчилар оқими 79,5 млн киши (йиллик -6,1 фоиз)га тушади, халқаро рейсларда эса 25,2 млн киши (йиллик -6,7 фоиз)га камаяди. Росавиация ҳам авиаҳаракатнинг пасайишини кутмоқда.

Россия авиакомпаниялари самолёт паркларини чет элда ишлаб чиқарилган ҳаво кемалари билан тўлдира олмайди — чунки Россия президенти Владимир Путиннинг Украинада уруш бошлаш ҳақидаги қарори ортидан Ғарб давлатлари мамлакатга тайёр самолётлар ва эҳтиёт қисмлар етказиб беришни тақиқлашган. Дунёдаги энг йирик авиасозлар — Boeing ва Airbus — мавжуд лайнерларга техник хизмат кўрсатишни тўхтатди. Натижада Россия авиакомпаниялари таъмирлаш ишларини мустақил амалга оширишга ва «каннибализация» усулидан фойдаланишга — яъни бир самолётни эҳтиёт қисмларга бўлиб, бошқаларини таъмирлашга мажбур бўлишди. Ҳозирги пайтда маҳаллий авиапаркнинг учдан икки қисмини чет элда ишлаб чиқарилган самолётлар ташкил этади, улар мамлакатдаги йўловчи ташишнинг 90 фоизини таъминлайди. Қолган тахминан 150 та самолёт — бу «Супержет»лар (SSJ-100), бироқ улар ҳам Ғарб технологияларига қаттиқ боғланган.

19 март куни «Ростех» раҳбари Сергей Чемезовнинг маълум қилишича, авиакомпанияларда қолган 700 та Boeing ва Airbus самолётларининг камида 200 таси 2030 йилгача эксплуатациядан чиқарилади. RFE/RL'га маълум қилган соҳадаги инсайдерларга кўра, Россия фуқаролик авиацияси амалда таназзул нуқтасига яқинлашмоқда. Исм-шарифини ошкор қилмасликни сўраган авиация хавфсизлиги бўйича эксперт таъкидлаганидек, «2025 йил — авиакомпаниялар паркларидаги кўпчилик самолётлар учун қонуний равишда охирги парвоз йили бўлади».

Авиасанкцияларга жавобан ҳукумат муаммони ҳал қилиш ва 2030 йилгача 1000 дан ортиқ маҳаллий лайнерлар ишлаб чиқаришни ваъда қилганди. Аммо воқеликда уруш бошланганидан бери ўтган уч йил ичида фақат беш дона самолёт ишлаб чиқарилган — учта Ту-214 ва иккита Ил-96-300. 2025 йил бошида ҳукумат самолёт ишлаб чиқариш режасини 1,5 баробарга қисқартирди. Чемезовнинг таъкидлашича, ушбу дастур янада қисқартирилиши мумкин.