Қўшимча функционаллар
-
Тунги кўриниш
“Сохта чўнтаклар”: мода, тарихи ва аёллар қулайлиги
Аёллар кийимидаги чўнтаклар кўпинча шунчаки декоратив элемент сифатида қолади: телефон ёки ҳамён сиғмайди, ҳатто қўлни ҳам солиб бўлмайди. “Чўнтак бўлсин, лекин ишлатилмасин” деган модага айланган бу ҳолат нафақат дизайнерлик қуввати, балки тарихий, ижтимоий ва иқтисодий жараёнлар натижасидир.
| Чўнтаклар тарихига нуқтаи назар 17-18 асрларда аёллар боғланган чўнтаклар (tie‑on pockets) ишлатишган. Улар либос остига боғланиб, белга ёки қўлтиққа осилган бўлган. Ушбу чўнтакларга аёллар кунлик буюмларини (калит, пул, эҳтиёт қисмлар) солиб юришган. 18 аср охири ва 19 аср бошларида мода либослари торайиб, қомат шакллари ўзгариб боргач, қомат билан ишлаш (slim silhouette) тарафдорлари ортди. Шу сабабли чўнтаклар олиб юриш қийинлашди, боғланган чўнтаклар йўқолди ёки ташқаридан кўринмайдиган шаклдан чиқа бошлади. |
1790 йилларда “reticule” деб аталган, қўлга осиладиган халтачалар пайдо бўлди. Аёллар ўз буюмларини либос остидаги чўнтаксиз ҳолатларда ушбу халта орқали олиб юришлари керак бўлди.
20-асрда аёлларнинг ишчи ролга кириши, феминист ҳаракатлар чўнтак талабини кучайтирди. Масалан, Coco Chanel каби дизайнерлар кийимларни нафақат нафис, балки қулай қилишга интилган, чўнтакли курткалар ва костюмлар яратган.
Дизайнерлар нима дейди?
Чўнтаклар фаол ишлатилмаса ҳам, улар мода ва бренд тарафидан муҳим. Масалан, Silhouette ва чирой учун. Тор кийим, слим профлар, қоматга ёпишувчи либослар чўнтакли бўлмаса, шакли чиройлироқ кўринади. Либоснинг айрим қисмларида букилмалар қоматнинг камчиликларини ёпади. Шу сабаб “сохта чўнтак” ёки кичик, чиройга мос чўнтаклар танланади.
Чўнтаклар фаол ишлатилмаса ҳам, улар мода ва бренд тарафидан муҳим. Масалан, Silhouette ва чирой учун. Тор кийим, слим профлар, қоматга ёпишувчи либослар чўнтакли бўлмаса, шакли чиройлироқ кўринади. Либоснинг айрим қисмларида букилмалар қоматнинг камчиликларини ёпади. Шу сабаб “сохта чўнтак” ёки кичик, чиройга мос чўнтаклар танланади.
Чўнтаксиз либос — камроқ материал, камроқ тикувчилик хизмати, арзонроқ ишлаб чиқариш демак. Кўплаб кийим нархи ва бренд идентификатори чиройга боғлиқ бўлгани учун декоратив элементлар етарли, лекин қулайлик иккинчи ўринда бўлади.
Аёллар кийимидаги нақшлар, дизайннинг нафислиги, декорацион элементлар кўпроқ қадрланади деб ҳисобланган. Кийимда қулайлик эмас, балки гўзаллик, эстетик кўриниш, замонавийлик каби жиҳатлар кўпроқ урғу олган.
Шунингдек, “сумка билан юриш” қадриятлари ҳам шаклланган — аёл учун сумка олиб юриш одатий ҳолга айланган.
Бугунги кунда сохта ёки ишлатилмайдиган чўнтак тенденциялари танқид остида қолмоқда ва баъзи брендлар ҳам прагматик элементларга қайта эътибор бера бошлади:
Бугунги кунда сохта ёки ишлатилмайдиган чўнтак тенденциялари танқид остида қолмоқда ва баъзи брендлар ҳам прагматик элементларга қайта эътибор бера бошлади:
Баъзи дизайнерлар кенг, чуқур чўнтакларни кийимга қўшмоқда — айниқса пальто, куртка, спорт либослари ва кўйлаклар ва шимларда.
Фойдаланувчиларнинг овози ва ижтимоий тармоқларда “ditch the fake pocket” каби ҳаракатлар мода саноатини қулайлик ва қулоқлик тарафида ҳаракатлантирмоқда.
Сурат архивлари ва музейларда тарихий кийимлар кўргазмалари орқали аёллар чўнтакларининг аслида қулай бўлган пайтлари эсга олинмоқда, мода дизайнерлари ҳам ушбу тарихий намуналарни илҳом манбаи сифатида қўлламоқда.
Фойдаланувчиларнинг овози ва ижтимоий тармоқларда “ditch the fake pocket” каби ҳаракатлар мода саноатини қулайлик ва қулоқлик тарафида ҳаракатлантирмоқда.
Сурат архивлари ва музейларда тарихий кийимлар кўргазмалари орқали аёллар чўнтакларининг аслида қулай бўлган пайтлари эсга олинмоқда, мода дизайнерлари ҳам ушбу тарихий намуналарни илҳом манбаи сифатида қўлламоқда.
Чўнтаклар билан боғлиқ қизиқ маълумотлар:
Яқинда ўтказилган тадқиқотлар, аёлларга мўлжалланган шимларда чўнтаклар эркакларникидан анча кичик эканини кўрсатди:
“The Pudding” номли ташкилот 80 жуфт жинс шимининг олд чўнтакларини ўлчаб чиқди ва аниқланишича, аёллар жинсларидаги чўнтаклар 48 % қисқароқ ва 6.5 % торроқ экан.
Шунингдек, аёллар чўнтакларининг аксариятида iPhone Х ёки Samsung Galaxy каби замонавий телефонлар сиғмайди.
Баъзи чўнтаклар ташқаридан кўринади, лекин ичида ҳеч қандай жой йўқ — яъни “сохта чўнтак” бўлади.
Яқинда ўтказилган тадқиқотлар, аёлларга мўлжалланган шимларда чўнтаклар эркакларникидан анча кичик эканини кўрсатди:
“The Pudding” номли ташкилот 80 жуфт жинс шимининг олд чўнтакларини ўлчаб чиқди ва аниқланишича, аёллар жинсларидаги чўнтаклар 48 % қисқароқ ва 6.5 % торроқ экан.
Шунингдек, аёллар чўнтакларининг аксариятида iPhone Х ёки Samsung Galaxy каби замонавий телефонлар сиғмайди.
Баъзи чўнтаклар ташқаридан кўринади, лекин ичида ҳеч қандай жой йўқ — яъни “сохта чўнтак” бўлади.