Ўзбекистонда янги молиявий пирамида авж олди. Уни "орган" ходимлари тарғиб қилмоқда

Ўзбекистонда XCM номи остида навбатдаги молиявий пирамида авж олди. У бошқа шу каби молиявий пирамидалардан фарқли равишда меҳнат жамоалари, ҳатто ички ишлар тизимига ҳам фаол кириб боряпти: ходимлар билиб-билмасдан XCM тарғиботига, демак кўпроқ одам алданишига “ҳисса” қўшмоқда.

{Yii::t(}

Ўтказиб юбориш 6s

Ўтказиб юбориш

XCM нима?

Ўтган бир йилда видео кўриш орқали пул топишни тарғиб қилган HNK, Whats ва Aif каби молиявий пирамидалар тўрига кўплаб ўзбекистонликлар илинди. Ҳатто ушбу лойиҳаларга банкдан кредит олиб ёки ёки бирор мулкини сотиб пул тикиш орқали бор-будидан айрилганлар ҳам бўлди. XCM шакл ва услуб жиҳатдан ана шу молиявий пирамидаларнинг “укаси”: бунда ҳам алдов нуқтаси видеоларга like босиш ва изоҳ ёзишга асосланган.

XCM, яъни X Connection Media Австралияда ташкил этилган онлайн медиа компанияси экани, 2024 йил 4 августда ташкил қилингани ва сертификат олгани айтилади. Интернетда реклама ва онлайн маркетинг лойиҳанинг мақсади сифатида қайд этилган.

“Ишга олиш” ниқоби

XCM фаолиятига расмий тус бериш мақсадида “ишга олиш” ниқобидан фойдаланилган. Фақат бошқа молиявий пирамидалардан фарқли равишда бунинг учун талаблар ишлаб чиқилган. Яъни ишга қабул қилинувчилар 18-60 ёш орасида бўлиши, мулоқот қобилияти муҳимлиги, вақтни бошқара олиши зарурлиги белгиланган.

Аммо бу шунчаки ниқоб бўлиб, XCM’га ишончни ошириш учун ўйлаб топилганини сезиш қийин эмас.

Депозит – илмоқ

XCM молиявий пирамида эканига оддий далил – бу унга қўшилиш учун депозит қўйиш, яъни пул тўлаш мажбурияти борлигидадир. Депозит қўйиш мажбурияти “хавфсиз ҳамкорлик муҳити яратишга ёрдам бериши” билан изоҳланган.

“Блог махфийлигини ҳимоя қилиш ва ҳамкорликнинг хавфсизлиги ва муваффақиятини таъминлаш мақсадида биз оддий ходимлар учун депозит тўлов тизимини жорий қилдик. Биз махфийликни ҳимоя қилишга жуда жиддий қараймиз ва блогерлар дуч келадиган махфийлик хавфларини тўлиқ тушунамиз. Ушбу чора хавфсиз ҳамкорлик муҳитини яратишга ёрдам беради. Биз ҳақиқатан ҳам биз билан ишлашни ва ўз ишига жиддий ёндашишни, ишончли муносабатлар ўрнатишни ҳамда хавф ва потенциал можароларни камайтиришни хоҳлайдиганларни текширамиз. Шундай қилиб, биз ресурсларни яхшироқ режалаштиришимиз ва блогларнинг платформада барқарор даромад ва имкониятлар олишини таъминлашимиз мумкин”, дейилади XCM платформасида.

Аслида ана шу изоҳнинг ўзиёқ XCM молиявий пирамида эканини билдириб турибди. Негаки, хавфсиз ҳамкорлик муҳити пул тўлови билан эмас, одатда ҳуқуқий асослар билан яратилади. Аксинча, бирор бир қонуний асосга эга бўлмаган ва келиб чиқишининг тайини бўлмаган келишув билан депозитга пул қўйиш муқаррар алданиб қолиш дегани.

Шунингдек, XCMга “ишга олинган” ходимларга мажбуриятлар ҳам қўйилган. Бу салбий изоҳлар ёзмаслик, бошқа ходимларни камситмаслик билан боғлиқ.

XCM фаолияти ҳам бошқа молиявий пирамидалар каби “пул тикинг ва даромад кўринг” қоидасига асосланган. Бунинг учун 7 та даража босқичи ишлаб чиқилган. Масалан, X-C2 даражадан бошлаш учун 460 USDT (криптовалюта, одатда 1 USDT 1 доллар қийматга эга бўлади) тўлаш керак бўлади. Бу даражада кунига 5 та вазифа берилади. Ҳар бир вазифа 2,6, кунлик даромад 13 USDT. Хуллас, депозитга қўйилган 460 USDT’ни 4745 USDT’га айлантириш мумкинлиги ваъда қилинган.

Даража юқорилагани сари депозитга қўйиладиган пул ва кўриладиган даромад миқдори ошириб борилган. X-C8 даражаси учун 40 минг USDT қўйиш керак бўлади. Бу 40 минг доллар дегани. Шунчаки кунига 80 та видеони кўриб, лайк босиб турилса бу пул бир йилда 414 640 долларга айланармиш гўё. Бу минг фоиздан юқорироқни ташкил этади. Аслида, ушбу рақамларнинг ўзиёқ энг содда одамни ҳам шубҳага қўйиши керак. Бироқ бунга ишонаётганлар афсуски, бор ва улар кўпчилик.

“Тарғиботчи” ИИБ

XCM’да имкон қадар кўпроқ одамни депозит қўйишга чорлаш мақсадида бошқаларни таклиф қилганлик учун алоҳида пул тўлаш тизими таклиф этилган. Оқибатда дўст-у қариндошлар, меҳнат жамоалари орасида уни тарғиб қилиш ҳолатлари кўпайиб, молиявий пирамида ўз домига кўпроқ одамни тортиб кетмоқда.

Ҳатто аслида ушбу ҳолатнинг олдини олиши керак бўлган ИИБ ходимлари ҳам XCM’га ишониб, унинг тарғиботига киришган. Шулардан бири Самарқанд вилояти Паст Дарғом тумани ИИБ профилактика инспектори.

“Ҳақиқатан ҳам бу жамоа билан ишлаб, кўп бонуслар, ундан ташқари, топшириқлар бажариш орқали юқори сармояга эга бўляпман. Бу тўғрисида ўз ҳамкасбларимга ҳам маълумот бериб, уларга ҳам аъзо бўлишга таклиф қилдим. Кўпчилик ижобий фикр билдириб, аъзо бўлмоқда”, деган профилактика инспектори.

XCM гуруҳларида эълон қилинган суратларга қараганда ушбу молиявий пирамида тарғиботига қўшилган ИИБ ходимлари кўпчиликни ташкил этади. Бу лойиҳа ортида турган фирибгарлар “мана, бизга ҳатто ИИБ ходимларининг ўзи ишонч билдирган”, дея кўпроқ одамни чув туширишига хизмат қилмоқда.

Ҳарбий академияда ўқитувлик қилиши айтилган майор Зуҳриддин Тойиров ҳам ушбу молиявий пирамидага қўшилганини билдирган:

“Мен XCM фирмасига қўшилдим. Келажакда бу компанияга омад тилайман. Келажакда оила аъзоларимни ҳам, жамоамни ҳам қўшиб, кенгайтиришга ҳаракат қиламан”, деган у.

Бот билан суҳбат

Ўзбекистонда XCM молиявий пирамидасининг бир нечта гуруҳ ва каналлари фаол ишламоқда. Фақат улар ёпиқ бўлиб, тўғридан тўғри аъзо бўлиш имконсиз: аъзолик сўрови жўнатилганидан сўнг қабул қилинишингиз ёки рад этилишингиз мумкин.

Ушбу гуруҳларда асосан Westin Noah исмли админ сиз билан савол-жавоб қилиши мумкин. Кўпчилик компания менежери деб ўйлайдиган Westin Noah аслида шахс эмас, Telegram-бот. Мессенжерни бироз тушунадиган одам буни англаб олиши қийин эмас.

Сўнгги 2-3 йилда Ўзбекистонда турли молиявий пирамидалар авж олди: powerbank ижарасини таклиф этган “Parker”, видео кўриш орқали пул топишни тарғиб қилган HNK, Whats ва Aif, табиат ғамхўри ниқобидаги “Blue culture”, совға улашувчи “Дари получай” каби молиявий пирамидаларга минглаб одамлар алданди.

Бири йўқолса, бошқаси пайдо бўлаётган бу каби молиявий пирамидалар ҳамон кўплаб ватандошларимизни ўз домига тортмоқда. Уларнинг тегирмонига ҳатто ички ишлар ходимлари ҳам сув қуя бошлагани вазият анча жиддий нуқтага етиб келганини кўрсатади.

Kun.uz юртдошларимизни огоҳ бўлишга, турли платформаларга ишонмасликка ҳамда ўз маблағларини шубҳали лойиҳаларга тикмасликка чақиради.

Руслан Сабуров,
Kun.uz