Mustaqilligimiz yilnomasiga nazar soladigan bulsak, qo‘xna, salobatli tarix oldida bir zumdek bo‘lib ko‘ringan fursatda ko‘z ko‘rib, quloq eshitmagan ulkan, salmoqli ishlar amalga oshirilganligini ko‘ramiz. Eng katta, salmoqli yutuqlarimiz — hayotimizning tubdan o‘zgartirilayotganini, jannatmonand yurtimiz shahar va xiyobonlarimizning chiroy ochib borishidir. Bularni, albatta, «bir qo‘li bilan beshikni, bir qo‘li bilan dunyoni tebratib kelayotgan» ayollarimizsiz tasavvur etib bo‘lmaydi.
1999 yil — «Ayollar yili»da chiqarilgan farmonlarda xotin-qizlarning oila, jamiyat oldida tutgan o‘rni va burchi nihoyatda mas'uliyatli va sharafli ekanligi ta'kidlangan.
Ayol, ona — buyuk zot. U barcha jamiyatlarda va dunyoda mavjud minglab tillarda yuksak qadrlangan va e'zozlangan. «Onalar oyog‘i ostidadir behishti rizvon», ya'ni, «Jannat onalar oyog‘i ostidadir» deyilgan hadislarda. «Millatning kelajagi onalar qo‘lidadir», deb yozgan edi fransuz adibi Onore de Balzak. Yana: «Ayoli yig‘lamagan millat baxtlidir», «Ayolingni asragin, elim», «Ayol borki, olam munavvar», degan qanotli iboralar bor.
Ha, onalar yorug‘ hayot, baxt, to‘kin-sochinlik, fayzu baraka, tinch-totuv hayot ramzidir. «Ona zamin», «Ona Vatan», «Ona tabiat» deb atalishi ham shu boisdandir. Tarixiy manbalarda xam bu munis zotlarning barkamolligi, afsonaviy imkoniyatlari to‘g‘risida juda ko‘p ma'lumotlar bor. Ular vaslida ne-ne shoiru ulamolar qalam tebratgan, mo‘'tabar ayol siymosi bitmas tuganmas ilhom sarchashmasi bo‘lib kelgan va bundan keyin ham shunday bo‘lib qoladi. Albatta, bu haqida qancha gapirsak, ozday tuyuladi. Aksariyat ayollarimiz shunga juda-juda munosib.
Hayot lekin o‘zining yozilmagan qonunlariga ham egadir. Hozirgi bozor siyosatining iqtisodiy qiyinchiliklari ayolga ham, erkakka ham shafqat qilmay qoldi. Tabiatan zukko, teran fikrli, tadbirkor, mushohadali ayollar albatta, tezda vaziyatga tushunib, faoliyatini shunga muvofiqlashtirib, jamiyatni ham, oilasini ham to‘g‘ri yo‘lga kirita oladilar. Zero, ro‘zg‘or yuritish san'ati, tejamkorlik, chuqur mulohaza, oilasi, farzandlariga cheksiz muhabbat, sadoqatli, andisha, ibo kabi xislatlar bilan ayolni tabiatning o‘zi siylagan.
Bir donishmand «agarda buyuk va fazilatli odamlarga ehtiyojingiz bo‘lsa, ayollarga buyuklik va fazilatni o‘rgatingiz», deb aytgan ekan. Kuzatishlar shu xulosaga kelayaptiki, qaysi oilada ayol farosatli, didli, adolatli-andishali bo‘lib, farzandlariga to‘g‘ri tarbiya bera olsa, farzandlar ma'naviyatli bo‘lib voyaga yetadi.
Shunisi ma'lumki, umrini faqat pul topish uchun fido qilib yashayotgan ayollarning ma'naviy qiyofasi ham, so‘z boyligi ham, hayot, baxt to‘g‘rsidagi tasavvurlari ham nihoyatda sayqalashib, qashshoqlanib qolarkan. Tarbiyasida farzandlari ham ayol tabiatiga moslashib borarkan. Natijada, ma'naviy ozuqadan uzoqlashib, ma'naviy qashshoqlar ko‘payib bormoqda. Kamalakning hamma ranglarida ming xilda jilolanayotgan, chinakam go‘zal hayotni faqat bir xil rangda ko‘rayotgan ruhiy tushkun ayollar ham uchrab turibdi.
Tushunarliki, ayol ma'naviyati muamosi hozirgi kundagi eng dolzarb muammoga aylangan. Biz bu muammolarimizni hal etishda oz bo‘lsada o‘z hissamizni pedagog sifatida qo‘shayapmiz va shu maqsadda xotin-qizlar bilan ishlash borasida xalqaro miqyosdagi tajribalarga suyanib, ba'zi bir tadbirlarni ishlab chiqdik. Pedagog sifatida, o‘qitayotgan talabalarimizning ma'naviy-ruhiy tushkun ahvolidan xabar olib, kerakli maslahatlarni berishimiz kerak.
Uylaymizki, bu yo‘ldagi faoliyatimiz davlatimizning hozirgi kunda xotin-qizlarga ko‘rsatilayotgan g‘amxo‘rligiga hamohang bo‘ladi.
Xotin-qizlarning oiladagi, davlat va jamiyatdagi rolini kuchaytirish, ularning ijtimoiy, iqtisodiy va ma'naviy manfaatlarini himoya qilish tizimini takomillashtirish bo‘yicha 2017 yilga mo‘ljallangan tadbirlarning Davlat dasturida ayollarimizning jamiyatdagi mavqeini mustahkamlash, rolini oshirish borasida juda keng qamrovli, keng ko‘lamli ishlar amalga oshirilmoqda.
2004 yil 25 maydagi “O‘zbekiston xotin-qizlar qo‘mitasi faoliyatini qo‘llab quvvatlash borasidagi qo‘shimcha chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PF3434 sonli farmoyish ijrosini ta'minlash chora-tadbirlari dasturini ma'qullagan holda institut va kollejlar o‘rtasida keng qamrovli ma'rifiy-tarbiyaviy ishlar olib borilmoqda.
Biz ularning barchasiga qo‘shilgan holda, ayniqsa, xotin-qizlarning milliy an'analar va urf odatlarning shakllanishidagi roli va o‘rni, xotin-qizlarning demokratik jamiyatdagi xuquqlari va o‘rni masalalari, xuquqiy savodxonligini oshirish, oila iqtisodiyoti va bozor, hozirgi zamon ayoli masalalariga alohida e'tibor berdik.
Chunki sog‘lom ayol va uning jamiyatdagi komil inson tarbiyalash rolini kuchaytirish pirovard maqsadimizdir.
E'tibor USMANOVA,
Samarqand pedagogiga kolleji o‘qituvchisi.
Aziza QO‘LDASheVA,
SamDAQI o‘qituvchisi.
