Abdulla Qodiriyning hovlisi nega hali ham muzeyga aylantirilmagan?

Kecha, 20 fevral kuni o‘zbek adabiyotining buyuk vakili Abdulla Qodiriyning Toshkent shahridagi hovlisiga O‘zbekiston Respublikasi bosh vaziri Abdulla Aripov tashrif buyurgan. Bu haqda BBC O‘zbek xizmatining lavhasida aytiladi.

Abdulla Qodiriyning nabirasi Xondamir Qodiriyning aytishicha, kecha soat 12:00lar atrofida bosh vazir, Toshkent shahri hokimi, Shayxontohur tumani hokimi va Madaniyat vazirligi mutasaddilari “Samarqand darvozasi” mahallasida joylashgan buyuk adib yashab ijod qilgan hovliga tashrif buyurgan.

“Ularni hamma joy bilan tanishtirdik. Hovlimiz juda katta, hovlidan-hovliga o‘tib, shart-sharoitlarni ko‘rsatdik. Ular ham juda ajablanishdi, Toshkent shahri markazida shunday joy bor ekanini bilishmas ekan ham. Ayrimlar ko‘rgan, lekin ko‘pchilik ko‘rmagan ekan. Ularga vaziyatni tushuntirdim, hamma joyni tomosha qilib, ko‘rib chiqishgandan so‘ng bosh vazir Abdulla Aripov bu yer uy-muzeyi emas, balki bog‘-muzeyi qilinishini aytdi. “Bu joyni ma'rifat markazi qilamiz”, deb va'da berdilar. Shu paytgacha bu ishlarni qilishga bu yerda yashab kelganlarning shart-sharoiti yo‘l qo‘ymagan. Bundan tashqari, moddiy tomondan ham qiyin edi. O‘sha paytda bu yerda Abdulla Qodiriyning ko‘pchilik avlodi istiqomat qilib kelgan, ularni uy-joy bilan ta'minlash ancha mushkul edi. Hozir bu yerdan Qodiriyga daxldor bo‘lgan o‘ntacha oilani ko‘chirish kerak ekan”, - degan Xondamir Qodiriy.

O‘zA’ning O‘zbekiston Respublikasi Madaniyat vaziri o‘rinbosari K.Akilovaga asosan yozishicha, O‘zbekiston Respublikasi prezidentining tegishli topshirig‘iga asosan Toshkent shahri, “Samarqand darvozasi” mahallasida joylashgan Abdulla Qodiriy yashab ijod qilgan uy va bog‘ hovli hududida 2018 yil yakuniga qadar Abdulla Qodiriy bog‘-muzeyini tashkil etish va bu ishlarni amalga oshirish uchun zarur mablag‘ ajratish rejalashtirilgan.

Jurnalist Anora Sodiqovaning “Abdulla Qodiriyning uy-muzeyi bormi?” maqolasida aytilishicha,1956 yilda Abdulla Qodiriy nomi oqlangan, cho‘chqaxona va faytunlar turargohiga aylantirilgan hovli Qodiriy farzandlariga qaytarilgan, ammo unga muzey maqomi berilmagan. 1989 yil Abdulla Qodiriyning farzandi Ma'sud Qodiriy otasining 95 yillik yubileyida uni yod etish uchun yig‘ilgan ziyolilardan yana uyni muzeyga aylantirishni so‘rab, iltimos qilagan, ammo yana natija bo‘lmagan. 1994 yilda yana bu ish ko‘tariladi, biroq bugungi kunda u yerda yashab kelayotgan millat fidoyisining avlodlarini boshqa uyga ko‘chirish masalasi ko‘ndalang bo‘lib, masala yana chala qoladi.

“Samarqand darvoza” mahalla fuqarolar yig‘ini raisi Abdubosit Mirrasulovning so‘zlariga ko‘ra esa, “Samarqand darvoza” mahallasi buzilish arafasida. Mahalla “Termiz” ko‘cha tomonidan buzilib kelmoqda. Kichik, eski uylar o‘rniga 9-12 qavatli uylar qurilishi mo‘ljallangan.

“Termiz” ko‘chasidan kiraverishda buyuk adibimiz Abdulla Qodiriyning uylariga chiqiladi. Bundan bir yil avval, hokimiyatdan komissiya vakillari kelib, Qodiriy uyi atroflari buzilishi kerakligi, ammo adibimizga daxldor joylar atrofi bog‘, ko‘kalamzor qilinib o‘ralgan holatda uylarini saqlab qolish ko‘zda tutilganini ma'lum qilgan edi. Men ham albatta, Qodiriyning muxlisi, vatandoshi sifatida uylarini “uy muzeyi”ga aylantirish tarafdoriman. Qodiriyning hozirgi avlodlari yashayotgan hovli ko‘p qavatli uylar orasida qolib ketishi ham hunuk bo‘ladi. Uning atrofini kengroq olib, bog‘li joy qilish, ziyoratgohga aylantirish kerak. Bu fikrlar ham Toshkent shahar hokimligidan kelgan komissiya tomonidan aytilgan edi. Ammo bu haqda bayonnoma tuzilib, amaliy ishlar boshlanganidan xabarim yo‘q. Bir necha yildan beri mazkur mahallada rais bo‘lib ishlab kelaman, adibimiz hovlilarini surishtirib, so‘rab chet-eldan, o‘zimizdan ziyoratchilar kelib turishadi. Shunday vaziyatlarda Abdulla Qodiriyning hovlilari muzeyga aylantirib, obod qilinmaganidan hijolat bo‘lamiz”, - degan Abdubosit Mirrasulov.